برنامه توسعه میادین نفتی عراق؛ از آمار تا اغراق

«شانا» به نقل از یک مقام نفتی عراقی می‌گوید: دولت عراق قراردادهای حفاری ۴۹ حلقه چاه نفتی جدید را هر یک به ارزش حدود ۱۰ میلیارد دلار به شرکت‌های پیمانکار خارجی واگذار کرده است گروه انرژی- هر از گاهی خبری از مناقصات جدید نفتی عراق شنیده می‌شود؛ به طوری که تسریع در برگزاری مناقصات متعدد جهت توسعه میادین نفتی در این کشور نگرانی‌های محافل نفتی ایران را افزایش داده است. توسعه میادین نفتی عراق در حالی از سال گذشته تاکنون روند جدی تری به خود گرفته که این کشور تولید روزانه ۱۱تا ۱۲ میلیون بشکه‌ای نفت در روز را تا شش سال آینده هدف قرار داده است.

این در شرایطی است که مقامات نفتی عراق روز گذشته نیز از واگذاری قراردادهای حفاری جدید برای بزرگ‌ترین میدان نفتی خود به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار خبر داده‌اند.

در این رابطه معاون مدیر کل اداره قراردادها و مجوزهای وزارت نفت عراق اعلام کرد که دولت بغداد به همراه شرکت انگلیسی «بی.پی» و شرکت ملی نفت چین (سی.ان.پی.سی) قرارداد حفاری چند حلقه چاه نفتی جدید در میدان نفتی «رمیله» را به شرکت‌های پیمانکار خارجی واگذار کرده است.

بر اساس گزارش «شانا»، «عبدالمهدی العمیدی» در گفت‌وگو با «رویترز» گفته است: «دولت عراق قراردادهای حفاری ۴۹ حلقه چاه نفتی جدید هر یک به ارزش حدود ۱۰ میلیارد دلار را به شرکت‌های پیمانکار خارجی واگذار کرده است.»

وی در ادامه در توضیح پیمانکاران خارجی این طرح اظهار داشت: «براساس قراردادهای واگذار شده به شرکت چینی «داکینگ» و یک سرمایه‌گذاری مشترک میان شرکت «شلمبرگر» و شرکت ملی حفاری عراق، هر یک باید ۲۱ حلقه چاه جدید در میدان نفتی «رمیله»، بزرگ‌ترین میدان نفتی عراق حفر کنند.»

وی یادآور شد: «همچنین قرارداد حفاری هفت حلقه چاه نفتی در این میدان به شرکت استرالیایی «ودرفورد‌اینترنشنال» واگذار شده است.»

ذخیره ۱۷ میلیارد بشکه‌ای

میدان «رمیله» که ذخایر نفتی آن ۱۷میلیارد بشکه برآورد شده است، یکی از پایه‌های قدرتمند صنعت نفت عراق به شمار می‌رود که تولید کنونی این میدان نزدیک به یک میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه در روز است.

بر اساس این گزارش شرکت «بی.پی» و «سی.ان.پی.سی» در دور اول مناقصه‌های نفتی عراق که اواخر ژوئن سال گذشته در بغداد پایتخت این کشور برگزار شد، قراردادی به مدت ۲۰ سال برای توسعه میدان «رمیله» با دولت عراق امضا کردند.

شرکت «بی.پی» در نظر دارد ۱۵ میلیارد دلار در این پروژه سرمایه‌گذاری کند. قرارداد توسعه میدان «رمیله»، اولین قرارداد بزرگی است که عراق از زمان حمله آمریکا به این کشور (سال۲۰۰۳) امضا کرده است.

افزایش دو برابری تولید دو شرکت «بی.پی» انگلیس و «سی.ان.پی‌.سی» چین در نظر دارند تولید این میدان را به دو میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز افزایش دهند.

از سوی دیگر پیش از این «ضیا جعفر»، رییس سازمان دولتی بازاریابی نفت وزارت نفت عراق (سومو) اعلام کرده بود: «تولید میدان نفتی «رمیله» عراق از اوایل ژوئیه سال‌جاری می‌تواند ۱۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد.»

از آنجا که عراق برای احیای اقتصاد و بازسازی زیر ساخت‌های صدمه دیده خود نیازمند درآمدهای نفتی بیشتر است، بغداد اقدام به توسعه برخی از میدان‌های نفتی خود با کمک شرکت‌های بین‌المللی کرده و قراردادهایی را نیز با آنها امضا کرده است.

به گزارش خبرنگار ما، اگر چه هنوز میدان‌های نفتی عراق در مراحل اولیه توسعه قرار دارند؛ اما به اعتقاد کارشناسان عملا این کشور در حال تبدیل شدن به یک رقیب جدی در نقشه انرژی منطقه است.

در این بین چندی پیش «حسن روحانی»، رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در همایشی گفته بود: «از زاویه چشم‌انداز ۲۰ ساله، کشور ما باید رویکرد تعاملی با دنیا داشته باشد تا بتوانیم به جایگاه نخست تبدیل شده و نقش سازنده‌ای در معادلات جهانی ایفا کنیم.»

وی با اشاره به میادین مشترک ایران با همسایگان خود در خشکی و دریا و مناطقی چون خلیج‌فارس و دریای خزر اظهار داشته بود: «ما باید با یک سرمایه‌گذاری مشترک و با دید منافع ملی از این چاه‌های نفتی بهره‌برداری کنیم.»

۲۸ میدان مشترک با عراق

وی با بیان این مطلب که ما ۲۸ میدان نفتی مشترک با عراق داریم، می‌افزاید: «از این میادین ۷ میدان به تولید رسیده است و ۲۱ میدان نیز در حال اکتشاف است.»

به گفته وی، ایران ۴ میدان مشترک با امارات، ۴ میدان مشترک با عربستان، یک میدان مشترک با ترکمنستان، یک میدان مشترک با عمان، یک میدان مشترک گازی با کویت و ۳ میدان مشترک با قطر که مهم‌ترین آن پارس جنوبی است، دارد. وی در ادامه خاطرنشان کرده بود: «ما ۴۳ میدان نفتی و گازی با ۸ کشور داریم که باید با تشکیل یک کمیته فنی راجع‌ به استخراج نفت و گاز آن تصمیم‌گیری کنیم.»

اغراق عراقی‌ها

در این بین برخی از کارشناسان براین باورند که در آمارهایی که مقامات عراقی در خصوص برنامه توسعه‌شان اعلام می‌کنند اغراق وجود داشته و تمام آنها واقعی نیست. از جمله وزیر نفت کشورمان بر این موضع تاکید می‌کند.

«میرکاظمی» درخصوص برنامه عراق برای افزایش تولید نفت تا روزانه ۱۱ میلیون بشکه که به طور رسمی اعلام کرده‌اند، بر اغراق‌آمیز بودن برنامه آنها تاکید کرده و می‌گوید: «تاکنون عراق برای توسعه و تولید روزانه حدود هفت میلیون بشکه نفت قرارداد امضا کرده‌است.»

میادین مشترک اولویت برنامه پنجم

با این حال «مسعود میرکاظمی»، وزیر نفت با تاکید بر اینکه در حال حاضر میدان‌های مشترک نفتی و گازی با کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق، ترکمنستان و کشورهای حاشیه خزر داریم، افزود: «از آنجا که در میدان‌های مشترک، کشور مقابل با سرمایه‌گذاری می‌تواند بدون محدودیت منابع هیدروکربوری را برداشت کند و موجب حرکت منابع به سمت آن کشور شود، بنابراین اولویت اجرای برنامه پنجم توسعه نیز با توسعه میدان‌های مشترک نفتی و گازی خواهد بود. در این رابطه اولویت اول نیز توسعه همه فازهای پارس جنوبی در این برنامه است.»

وی که در یک برنامه تلویزیونی سخن می‌گفت با بیان این‌که برنامه‌ریزی شده تا در پایان سال ۱۳۹۳ تولید گاز کشور به حدود ۹۰۰ میلیون متر مکعب در روز و تولید نفت به بیش از پنج میلیون بشکه در روز برسد، اظهار کرد: «به‌منظور تحقق این هدف و به‌دلیل آنکه اجرای طرح‌های توسعه‌ای در صنعت نفت زمان‌بر بوده و نیاز به سرمایه‌گذاری کلان دارد، باید در سال‌های اول برنامه سرمایه‌گذاری‌ها با شتاب انجام شود تا با درنظر گرفتن دوره حدود چهار ساله اجرای پروژه‌ها، شاهد راه‌اندازی آنها در پایان برنامه پنجم توسعه باشیم.»