وزارت نفت احداث هفت پالایشگاه جدید نفت خام با ظرفیت حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز را برای خودکفایی در تولید فرآورده‌های نفتی به‌ویژه بنزین در دست اجرا دارد. از مجموع هفت پالایشگاه در دست احداث، ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس در بندرعباس، با ظرفیت ۳۶۰ هزار بشکه در روز و پیشرفت بیش از ۳۲ درصدی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

پروژه ساخت این پالایشگاه، از جمله طرح‌هایی است که وزیر نفت، با توجه به نیاز داخل به سوخت و تحریم‌های خارجی، برشتاب بخشیدن به اجرای آن تاکید کرده ‌است. با تکمیل پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس ۸۰ درصد بنزین کشور تامین خواهد شد.

سال ۸۵ منحنی مصرف بنزین ۷۳ میلیون لیتر در روز را رد کرده بود که قرارداد پالایشگاه ستاره خلیج فارس مراحل اولیه خود را طی می‌کرد. پالایشگاهی که هرچند شرکت تازه تاسیس «نفت ستاره خلیج فارس» طرح ساخت آن را به عهده گرفت، اما طراحی بنیادی آن را شرکت طراحی و ساختمان نفت و شرکت یی.آی.ال (EIL) هندوستان به پایان رسانده بودند، اما بعدها‌ سرمایه‌گذار اندونزیایی ۳۵ درصد از سهام خود را به سازمان تامین اجتماعی واگذار کرد و تنها ۱۵ درصد این سهام را برای خود نگه داشت.

با حمایت‌های شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی این پروژه در اولویت قرار گرفت.

در کنار همه این کارها، واگذاری این پروژه به بخش خصوصی نیز فراموش نشد. شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با ۱۰ شرکت مهندسی مشاور ایرانی و حدود ۲۴ پیمانکار داخلی قرارداد امضا کرد؛ قراردادی که برای قدم اول اجرا ۳۰۰ میلیون دلار صرفه‌جویی اقتصادی در بر داشت.

با احداث این پالایشگاه پیش‌بینی می‌شود روزانه ۳ میلیون لیتر گازمایع، ۳۵ میلیون و ۶۰۰ هزار لیتر بنزین، ۱۳ میلیون و ۸۰۰ هزار لیتر نفت گاز، سه میلیون لیتر LPG و سه میلیون و ۳۰۰ هزار لیتر نفت سفید- سوخت جت- به مجموع تولید فعلی این فرآورده‌ها در کشور

افزوده شود.

با توجه به پیشرفت فیزیکی پروژه‌های در دست انجام و تحقق زیرساخت‌های تامین اعتبارات، تجهیزات و تاسیسات، پالایشگاه ستاره خلیج فارس در اوایل سال ۹۰ در مدار تولید قرار بگیرد. بنزین تولیدی این پالایشگاه هم با درجه اکتان ۹۷ درجه خواهد بود.

همچنین با به نتیجه رسیدن پروژه ستاره خلیج فارس با کاهش حداکثری فروش موادخام در بخش نفتی، سیاست‌گذاران بعد از رفع نیاز داخلی، به سوی صادرات بنزین نیز حرکت خواهند کرد. به گونه‌ای که چنانچه دولت نیاز بنزین کشور را مازاد اعلام کند، فرآورده‌های مازاد این پالایشگاه و پالایشگاه هرمز از طریق تاسیسات اسکله‌ای در بندرعباس صادر می‌شود.

اما در سوی دیگر این سکه توجه به کسب ارزش افزوده حداکثری از تولید قرار دارد. به طور کلی ارزش افزوده پالایشگاه‌های میعانات گازی بیشتر از پالایشگاه‌های نفتی است. در این میان، تولید بیش از ۷۵ درصد بنزین و نفت‌گاز از خوراک پالایشگاه میعانات گازی از جمله توجیه‌های اقتصادی برای انجام این پروژه است.

وقتی قرار باشد پالایشگاهی در ۷۰۰ هکتار زمین تاسیس شود، حتما به پول نیاز است. پس همان اوایل کار، دو حساب اعتباری(ال.سی) بزرگ برای این پالایشگاه باز شد و سهام آن میان شرکت‌ استار پترو‌گاز اندونزی، شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی صنعت نفت، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس تقسیم شد.

این پروژه شامل سه بخش پالایشگاه اصلی با پیشرفت فیزیکی ۲۸ درصد، خط لوله آب با پیشرفت فیزیکی ۲۳ درصد و آبگیر با پیشرفت فیزیکی ۵۹ درصد می‌شود. آبگیر این مجموعه هم بعد از آبگیر مبین عسلویه با ظرفیت ۳۵ میلیون مترمکعب در ساعت، با ظرفیت ۲۰۰ هزار متر مکعب در ساعت بزرگترین آبگیر کشور است.

خوراک این پالایشگاه از میادین گازی عسلویه تامین و از طریق خط اشتغال ۴۸۵ کیلومتری تامین شده از خارج به بندرعباس منتقل و به پالایشگاه متصل خواهد شد که البته تاکنون حدود ۵۰ درصد خط لوله مزبور محقق و پیشرفت فیزیکی داشته است که تا تیر ماه سال آتی به اتمام می‌رسد. پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس از لایحه بودجه ۸۹ نیز بی‌نصیب نبوده است؛ چراکه در این لایحه تدابیر لازم برای تامین اعتبار ستاره خلیج فارس اندیشیده شده است. دولت در برآوردی احتمالی، بودجه سال آتی را به گونه‌ای تبیین کرده است که در صورت بروز هرگونه مشکلی قادر خواهد بود سهامداران پروژه را حمایت و به آنها وام‌های کوتاه‌مدتی تخصیص دهد.

در ساخت پالایشگاه خلیج فارس، صرفه‌جویی‌های فراوانی به عمل آمده است. این صرفه‌جویی‌ها در بخش‌های اجرایی، مهندسی و برخی از خریدها انجام شده که در مجموع رقمی نزدیک به ۴۳۰ میلیون یورو است.

افراد مشغول به کار در این طرح نیز به طور عمده از نیروهای داخل کشور هستند و فقط یک پیمانکار برای تکمیل کادر اجرایی خود از آسیای جنوب شرقی استخدام شده که تعداد آنها نزدیک به ۲۰ نفر است. طبق آخرین آمار هم‌اکنون شش هزار نفر در این پروژه مشغول به کار هستند که این امر تاثیر بسزایی در اشتغال‌زایی این منطقه داشته است.

ساخت این پالایشگاه در زمینی به مساحت ۷۰۰ هکتار و در سه ردیف ۱۲۰ هزار بشکه‌ای در کنار پالایشگاه کنونی بندرعباس از سال ۱۳۸۶ آغاز شده‌است و با رعایت استانداردهای زیست محیطی در ساخت آن و بر اساس الزام‌های روزآمد اروپا در سال‌ ۱۳۹۰ به بهره‌برداری می‌رسد.

ستاره‌سازان اکنون خوب می‌دانند که پالایشگاهی که دارند می‌سازند، روزی قطب تولیدات پالایشگاهی در خاورمیانه خواهد شد.

* روابط عمومی شرکت ملی

پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران