گروه انرژی- فکر می‌کنید که چینی‌ها طی سال‌های اخیر چه میزان قرارداد و تفاهمنامه امضا کرده‌اند؟

وضعیت قراردادهای سال‌های اخیر در حوزه نفت و گاز کشور نشان می‌دهد، «چین» در غیاب شرکت‌های اروپایی به پای ثابتی تبدیل شده است؛ به طوری که حدود ۵۰ میلیارد دلار ارزش قراردادها و توافقاتی است که با این کشور در چند سال اخیر امضا شده یا در دست انعقاد است. امضای قرارداد «یادآوران»

امضای قرارداد میدان نفتی «یادآوران» میان ایران و شرکت «سینوپک» چین، یکی از قراردادهایی است که بازتاب وسیعی در رسانه‌های جهان داشت.

این قرارداد که به ارزش دو میلیارد دلار در پاییز ۸۶ به امضا رسید، در زمانی صورت گرفت که آمریکا از شرکت‌های اروپایی و آسیایی خواسته بود به منظور افزایش فشار بر ایران، معاملات خود را با ایران قطع کنند.

در این قرارداد که به صورت بیع متقابل انجام می‌شود، شرکت چینی متعهد است که تمام مراحل سرمایه گذاری و توسعه این میدان را انجام دهد.

میدان نفتی «یادآوران» یکی از بزرگ‌ترین میدان‌های کشور است که ۵/۱۲ تریلیون فوت مکعب گاز همراه دارد که از این میزان ۷/۲ تریلیون فوت مکعب آن قابل استحصال است. همچنین مقدار مایعات و میعانات گازی این میدان ۹/۱ میلیارد بشکه است که ۳۹۷ میلیون بشکه میعانات گازی قابل استحصال و تولید است. مجموع هیدروکربن مایع میدان «یادآوران» نیز بیش از ۳/۲۰ میلیارد بشکه برآورد شده که ۶/۳ میلیارد بشکه آن قابل استحصال است.

توافق ۵/۶ میلیارد دلاری

شرکت «سینوپک» چین همچنین یک توافق ۵/۶ میلیارد دلاری نیز با شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در ساخت و توسعه پالایشگاه‌های نفت در سال‌جاری داشته است.

به گزارش خبرنگار ما، کمبود منابع مالی در ساخت پالایشگاه‌های جدید باعث شده که راهکارهایی همچون فروش اوراق مشارکت، منابع فاینانس و وام‌های بانکی در نظر گرفته شده است.

پالایشگاه‌های میعانات گازی ستاره خلیج فارس با ظرفیت ۳۶۰ هزار بشکه، خوزستان با ظرفیت ۱۸۰ هزار بشکه، هرمز با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه، پارس با ظرفیت ۱۲۰ هزار بشکه، آناهیتا با ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکه، شهریار با ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکه و کاسپین با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه ۷ پالایشگاه جدید نفت‌خام و مایعات گازی کشور هستند.

به گزارش خبرنگار ما، برای ساخت و بهره‌برداری از این ۷ واحد پالایشی در مجموع به حدود ۲۳ میلیارد دلار منابع مالی نیاز است که با توجه به محدودیت منابع سرمایه‌ای در حال حاضر اولویت‌بندی برای ساخت این پالایشگاه‌ها در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران تعریف شده است.

حضور چین در «رسالت»

طرح افزایش ۳۵ هزار بشکه ای تولید میدان نفتی «رسالت» از دیگر پروژه‌هایی است که چینی‌ها در زمینه حفاری و توسعه سازه‌های دریایی در آن فعالیت خواهند کرد.

در این زمینه قرارداد این میدان نفتی ایران در خلیج‌فارس با شرکت «آمونای» مالزی نهایی شده بود که این شرکت نیز برای حفاری آن با شرکت «کاسل‌چین» و برای ساخت و توسعه سازه‌های دریایی با شرکت فراساحلی چین به توافق رسیده‌اند.

سرمایه‌گذاری ۴ میلیارد دلاری

قرارداد توسعه میدان آزادگان شمالی یکی دیگر از قراردادهایی است که بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت چینی «سی.ان.پی.سی» در سال گذشته امضا شد.

ارزش قرارداد طرح توسعه این میدان در دو فاز حدود ۵/۳ تا ۴ میلیارد دلار است که فاز اول آن برای تولید ۷۵ هزار بشکه نفت توسعه خواهد یافت و سرمایه مورد نیاز برای اجرای آن حدود ۲ میلیارد دلار است.

مذاکره با چین برای ساخت خط لوله نکا - جاسک

اجرای خط لوله نکا- جاسک یکی دیگر از پروژه‌های مهم در صنعت نفت کشور است که برای اجرای این طرح به ۳/۳ میلیارد دلار سرمایه نیاز است. در بین مقامات نفتی مذاکرات مختلفی را با کشورهای مختلف برای اجرایی کردن این پروژه آغاز کرده است که طرف چینی نیز یکی از کشورهایی است که در محور گفت‌وگوها قرار دارد.

این خط لوله نکا - بندر جاسک از ظرفیتی معادل یک میلیون بشکه انتقال نفت خام برخوردار است که باید تا سال ۱۳۹۲ در مدار بهره‌برداری قراربگیرد.

صدور گاز به چین

صدور گاز به چین یکی دیگر از محورهای مذاکرات بین ایران و چین است. بر این اساس چندی قبل مقام‌های چینی اعلام کرده بودند که قرار است قراردادی با شرکت ملی نفت ایران امضا شود که به موجب آن ایران ۱۰ میلیون متر مکعب گاز مایع طبیعی میدان پارس شمالی را به چین صادر خواهد کرد.

براساس گزارشی که خبرگزاری «ایسنا» منتشر کرده بود، در صورت امضای این قرارداد ایران احتمالا نیمی ‌از تولید میدان پارس شمالی را به چین می‌فروشد.

بر اساس اظهارات برخی منابع آگاه نزدیک به شرکت ملی نفت چین، اگر این قرارداد که ارزش تقریبی آن ۶ میلیارد دلار برآورد شده تصویب شود، گاز مایع ایران پس از استخراج از میدان پارس شمالی در خلیج فارس به سه منطقه «گواندونگ» در جنوب، «نینگبو» در شرق و «فوجی ین» در جنوب شرقی چین صادر می‌شود.

در این زمینه «محمد سوری»، مدیر عامل شرکت ملی نفتکش ایران گفته بود: «قرار است تا سال ۲۰۱۳ میلادی تولید گاز مایع در میدان پارس‌جنوبی به ۲۰ میلیون تن برسد که نیمی‌از آن احتمالا به چین فروخته خواهد شد.»

سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیاردی در سه منطقه گازی

روند سرمایه‌گذاری چین در ایران محدود به مواردی که ذکر شد نمی‌شود. براساس پیش‌نویس قراردادی که تهیه شده است قرار است شرکت چینی «سینوک» در مناطق پارس شمالی، پارس ۲(تنبک) و پارس ۳ (منطقه کنگان)، ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند.

قرارداد توسعه میدان گازی پارس شمالی، اواخر سال گذشته با این شرکت چینی به ارزش ۱۶میلیارد دلار امضا شد. طرح توسعه میدان گازی پارس شمالی در قالب چهار فاز تعریف شده که تولید از هر فاز این میدان، حدود ۲/۱ میلیارد فوت مکعب است و با احتساب چهار فاز، روزانه ۸/۴ میلیارد فوت مکعب از فازهای میدان پارس‌شمالی تولید می‌شود.

از پارس شمالی تا پارس جنوبی

قرارداد ۵ میلیارد دلاری شرکت «سی.ان.پی.سی» با ایران در فاز ۱۱ نیز از دیگر قراردادهایی است که فتح باب حضور چینی‌ها در پارس جنوبی علاوه بر پارس شمالی را فراهم کرد.

به دنبال وقت کشی شرکت «توتال» فرانسه برای حضور در پارس جنوبی، امضای این قرارداد در خرداد ماه امسال چینی‌ها را جایگزین «توتال» کرد. اما بر اساس یکی از بندهای این قرارداد، مسوولان شرکت ملی نفت ایران با شرکت «سی.ان.پی.سی» چین به توافق رسیده‌اند که در صورت اظهار تمایل شرکت‌های توتال فرانسه و پتروناس مالزی، این دو شرکت نیز بتوانند سهمی ‌از توسعه این فاز پارس جنوبی را در آینده در اختیار داشته باشند.

سهم چینی‌ها از قراردادهای نفتی

به گزارش خبرنگار ما، طی سال‌های اخیر چین با حدود ۵۰ میلیارد دلار حجم قراردادهای بسته شده یا در حال انعقاد، سهم خود را از قراردادهای نفت و گاز ایران به شدت افزایش داده است. این در حالی است که تا سال ۲۰۰۷ میلادی شرکت‌های اروپایی بیشترین سهم را در حجم قراردادهای صنعت نفت و گاز ایران داشته اند.

اما اکنون شرکت‌های نفتی چین در حوزه‌های پارس جنوبی، پارس شمالی، آزادگان، یادآوران و ... با طرف ایرانی قرارداد امضا کرده‌اند، به طوری که در برخی از میادین و فازها جایگزین شرکت‌های بزرگی همچون «توتال» و «اینپکس» نیز شدند.

به عقیده برخی کارشناسان، حضور قابل توجه چین در قراردادهای نفت و گازی کشور، عملا صنعت نفت ایران را با تکنولوژی و دانش فنی پایین چینی آمیخته می‌کند.

بنابراین در چشم‌انداز توسعه صنعت و نفت و گاز در ۲۰ سال آینده، ایران باید تمهیداتی را جهت جذب سرمایه‌گذاران خارجی و شرکت‌های معتبر جهان بیندیشد یا استانداردهای ویژه برای محصولات چینی متوقف شود.