گروه صنعت‌ومعدن - محبوبه فکوری: صنعت آب معدنی در ایران به زعم بسیاری از کارشناسان، در صورت گسترش می‌تواند ارز آوری حتی بیشتر از نفت برای کشور داشته باشد. اینکه این گفته تا چه اندازه می‌تواند محقق شود، به طور قطع نیاز به بررسی جنبه‌های گوناگونی دارد. هم‌اکنون صنعت آب معدنی در ایران به دلایل وجود چشمه‌های طبیعی آب در کشور و قیمت پایین تولید آن نسبت به دیگر کشورها، از جاذبه‌های بسیاری برای حضور در بازارهای بین‌المللی برخوردار است. اما هم‌اکنون، صادرات آب معدنی توسط شرکت‌های تولیدکننده ایرانی، تنها دو درصد از کل تولیدات کشور را به خود اختصاص می‌دهد.

البته بارقه‌های امیدی نیز برای رونق صادرات و حضور قدرتمند ایران در بازارهای جهانی، با افزایش تعداد شرکت‌ها به وجود آمده است. هم‌اکنون میزان تولیدات، تنها پاسخگوی نیاز داخلی است و قدرت صادراتی را از تولیدکنندگان گرفته است.

اگرچه بعد از گذشت ۴۰ سال،‌ تعداد شرکت‌های تولیدکننده در ایران از دو شرکت به ۷۰ شرکت ارتقا پیدا کرده است، در حال حاضر، میزان تولید محصولات این ۷۰ شرکت از ۱۰‌میلیون بطری در سال ۷۰ به ۱۸۰‌میلیون لیتر در سال‌جاری رسیده است. جاذبه دیگر صادرات، قیمت تولیدی آب معدنی در ایران است. وجود چشمه‌های بسیار طبیعی در ایران باعث شده که تولید به قیمت پایین صورت گیرد. رییس هیات مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان آب معدنی در این رابطه می‌گوید: «هم‌اکنون قیمت فروش هر بطری آب معدنی در کشورهای اروپایی بالغ‌بر یک یورو است، در حالی‌که در ایران یک بطری آب معدنی به قیمتی کمتر از یک چهارم این رقم به فروش می‌رسد. بنابراین همین امر می‌تواند یکی از جاذبه‌های صادراتی شرکت‌های تولیدکننده باشد.» فرهاد بشارت می‌افزاید: «هم‌اکنون تمام ظرفیت کارخانه دماوند به نیازهای بازار مصرف داخلی اختصاص پیدا کرده و به غیر از فروش جزئی به چند کشور، مقوله صادرات در دستور کار جدی شرکت قرار نداشته است.»

وی می‌گوید: «با نصب خط جدید تولید در سال جاری و افزایش توان تولید به بیش از یک میلیون بطری در روز، برنامه گسترده صادرات، در دستور کار قرار گرفته است.»

نکته حایز اهمیت در این میان،‌ میزان ماندگاری محصولاتی ایران در بازارهای هدف است. به طور قطع تولیدکنندگان آب معدنی در ایران موافق با حضور کوتاه مدت در بازارهای جهانی نیستند و قصد دارند تجارتی بلندمدت را در بازار هدف خود تجربه کنند. بنابراین کیفیت و میزان عناصر موجود در آب‌های معدنی فاکتور اول و تعیین‌کننده در این رابطه است. در واقع باید به این نکته توجه داشت که آب معدنی متفاوت از آب آشامیدنی است و عناصر و املاح موجود در آن، تعیین‌کننده کیفیت و اقبال بازار به خرید آن است. بشارت در این رابطه می‌گوید: «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کنترل‌های دقیقی را بر روی این صنعت انجام می‌دهد تا آب تولیدی از کیفیت و سلامت بسیار بالایی برخوردار باشد.» به گفته مدیرعامل شرکت آب معدنی دماوند، آب تولیدی در کارخانجات آب معدنی به طور منظم به تایید آزمایشگاه‌های وزارت بهداشت و موسسه ملی استاندارد می‌رسد، البته آب معدنی دماوند پا را فراتر از این عرصه گذاشته و به عنوان تنها شرکت ایرانی، هر سه ماه یکبار نمونه‌ای از محصولات خود را به تایید آزمایشگاه‌های شرکت دنون فرانسه (بزرگ‌ترین تولید‌کننده آب معدنی جهان و شریک شرکت دماوند) می‌رساند.وی می‌افزاید: «این شرکت توانسته علاوه‌بر کسب استاندارد ملی ایران، سه گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ (کیفیت)، ایزو ۱۴۰۰۱ (محیط زیست) و ایزو ۲۲۰۰۰ (سلامت) را کسب کند، این درحالی است که آب تولیدی این شرکت، در هر ساعت با نمونه گیری تصادفی، با استانداردهای ملی آب تطبیق داده می‌شود.» نکته دیگر، اقبال بخش دولتی به حمایت از صنعت آب معدنی کشور است. به گفته دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان آب معدنی توجه به این صنعت علاوه‌بر

اشتغال زایی بالا، ارزآوری بسیاری را به دنبال خواهد داشت.

شاهرخ ظهیری می‌گوید: «راه‌حل حمایتی دولت برای رونق صنعت آب معدنی،‌ تولید و صادرات آن این است که شرکت‌های دولتی پتروشیمی،‌ تخفیفات ویژه‌ای را برای بطری‌های آب معدنی در نظر گیرند تا بسته‌بندی آن ارزان و رقابتی شود.»

در این میان برخی شایعات حاکی از وجود صنعت آب زیرپله‌ای است. به این معنا که برخی با آب لوله‌کشی، ‌بطری‌ها را پر کرده و به عنوان آب معدنی در اختیار مردم قرار می‌دهند. این درحالی است که شهرام بشارت، عضو هیات‌مدیره شرکت آب معدنی دماوند با رد این موضوع می‌گوید: «وزارت بهداشت، آزمایش‌های متعددی را بر روی آبهای معدنی بسته‌بندی انجام می‌دهد.» به هر حال، در آینده‌ای نزدیک نیز بازار داخلی اشباع خواهد شد، بنابراین وجود کشورهای کم آب در همسایگی ایران می‌تواند مشوقی برای توسعه هرچه بیشتر صادرات این محصولات باشد.