در گفت‌وگو با مدیران ارشد کلینیک صنعت بررسی شد
کارکرد یک نهاد نوپدید در اجرای راهبرد‌های صنعتی
گروه صنعت و معدن- کلینیک صنعت یکی از ده پروژه اولویت‌دار وزارت صنایع و معادن است که با تاکید دولت به منظور رفع مشکلات فنی و تخصصی صنعت با همکاری پارک علم و فناوری دانشگاه تهران از ۲۲ دی ماه سال گذشته به طور رسمی‌آغاز به کار کرده است.
کلینیک صنعت تحولی در ارائه راهکار و حل مشکلات صنایع ایجاد خواهد کرد
گروه صنعت و معدن- کلینیک صنعت یکی از ده پروژه اولویت‌دار وزارت صنایع و معادن است که با تاکید دولت به منظور رفع مشکلات فنی و تخصصی صنعت با همکاری پارک علم و فناوری دانشگاه تهران از ۲۲ دی ماه سال گذشته به طور رسمی‌آغاز به کار کرده است. یکی دیگر از اهداف این کلینیک مدیریت و نظارت بر فرآیند ایجاد کلینیک‌های تخصصی در کشور خواهد بود که طبق یک نظام استاندارد و فرآیند واحد به ارائه خدمات مشاوره بپردازند. مصاحبه حاضر گفت‌وگویی با مدیر پروژه آقای دکتر عموعابدینی و دبیر کلینیک آقای دکتر نادری است.
به عنوان اولین سوال به زبان ساده بفرمایید کلینیک صنعت چه کارکرد‌هایی داشته و چه خدماتی را به بنگاه‌های صنعتی ارائه می‌کند؟ و از چه زمانی فعالیت این مرکز آغاز شده است؟
دکتر عموعابدینی: کلینیک صنعت، مرکزی است که صنایع کشور برای پیشگیری از مشکلات و درمان معضلات فنی روزمره‌ای که با آن دست به‌گریبان هستند، به آن مراجعه می‌نمایند. البته در حال حاضر تعداد زیادی شرکت‌های مهندسی مشاور در کشور وجود دارد، اما تمامی‌آنها «پروژه محور» بوده و معمولا پروژه‌های بزرگ را انجام می‌دهند. این شرکت‌ها در اغلب اوقات با پروژه‌هایی مانند رفع مشکلات سرمایه‌گذاری و ایجاد کارخانه و... که اعداد و ارقام خاصی دارند، رو‌به‌رو هستند؛ در حالی که عمدتا صنعتگران با مشکلات روزمره رو‌به‌رو می‌باشند. از طرف دیگر در بسیاری از دانشگاه‌های کشور دفتر ارتباط با صنعت و معاونت پژوهشی وجود دارد، اما این دفاتر و مراکز نیز «پروژه محور» هستند. بنابراین اگر صنعتگران مشکلی فوری و اورژانسی داشته باشند، نمی‌دانند برای رفع آن باید به چه کسی مراجعه نمایند.
بنابراین کلینیک صنعت یک مرکز یا یک محل متمرکز است که صنعتگران، مشکلات روزمره خود را می‌توانند در آنجا مطرح و حل نمایند. در مورد تفاوت ماهیت کلینیک با این قبیل مراکز نیز باید گفت که ماهیت کلینیک «مشاوره محور» است و نه «پروژه محور»؛ با این حال عملکرد کلینیک «پروژه محور» هم می‌تواند باشد. به طور کلی کلینیک این محوریت را دارد که تعیین کند چه کسی، چگونه و به چه شکل می‌تواند مشکل صنعتگران را حل کند.
در رابطه با این که کلینیک صنعت چه خدماتی را به صنعتگران ارائه می‌نماید باید گفت، خدمات کلینیک به طور عمده، ارائه مشاوره جهت حل مشکلات فنی صنعتگران می‌باشد که در گام اول این مشاوره می‌تواند حضوری یا غیرحضوری باشد. به همین منظور صنعتگران از هر نقطه کشور می‌توانند با استفاده از وب‌سایت کلینیک (www.industryclinic.com)، مراجعه حضوری یا درخواست کتبی سوالات خود را برای ما ارسال و پاسخ آن را دریافت کنند. حتی این امکان وجود دارد که ارسال پاسخ به صنعتگران به صورت مجازی باشد. از دیگر خدمات کلینیک صنعت هم می‌توان به «ارتقای سطح دانش کارگاه‌ها و بنگاه‌های صنعتی» اشاره کرد.
در همین رابطه یک سری کارگاه‌های آموزشی تخصصی در کلینیک تعریف شده است. به عنوان نمونه بیش از ۱۰ کارگاه تخصصی در تابستان امسال با رویکرد حل مشکل و افزایش بهره‌وری و به صورت کاملا تخصصی برگزار خواهند شد که برخی از این کارگاه‌ها برای نخستین بار است که در سطح کشور برگزار می‌شوند و از این حیث منحصر به فرد هستند. یکی دیگر از خدماتی که کلینیک صنعت در اختیار صنعتگران قرار داده است، برگزاری «تورهای تخصصی صنعتی» است. دلیل برگزاری این تورها نیز این است که طی رویکرد جاری صنعتگران مشکل واحد صنعتی خود را می‌دانند و به ما اعلام می‌کنند؛ اما در پاره‌ای از موارد صنایع مشکل واحد صنعتی خود را به صورت شفاف نمی‌دانند؛ به همین خاطر ما برای این قبیل صنایع، تورهای صنعتی برگزار می‌نماییم.
این بدان معنا است که با مراجعه به بطن صنعت مشکلات بررسی و نسخه‌های لازم برای حل مساله ارائه می‌گردد. ما با معرفی کارشناسان و مشاوران کلینیک جهت بازدید از بنگاه‌های تولیدی و صنعتی تلاش می‌نماییم مشکلات و عارضه‌ها بررسی و راهکارهای آن مشخص‌گردد.
در حال حاضر کلینیک صنعت از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
دکتر نادری: در حال حاضر کلینیک صنعت از چهار بخش تخصصی با زیر مجموعه‌های فنی تشکیل شده است. بخش اول، مهندسی مواد و متالورژی با تمام زیرشاخه‌های آن مثل مهندسی جوش، ریخته‌گری، ذوب، فولاد‌سازی و... است. بخش دیگر، بخش مهندسی مکانیک با زیر شاخه‌هایی همچون ماشین‌سازی، اتوماسیون و... می‌باشد. بخش سوم، مهندسی شیمی‌است که از نفت و گاز‌گرفته تا صنایع غذایی و داروسازی را شامل می‌شود و آخرین و چهارمین بخش نیز مهندسی معدن و فرآوری با زیر شاخه‌هایی مانند سنگ، سیمان و... است.
مزایای استفاده از کلینیک صنعت برای صنعتگران چیست؟
دکتر عموعابدینی: مزایای استفاده از کلینیک صنعت را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد؛ مزیت نخست مربوط به اعضا، اساتید و صنعتگرانی است که به عضویت کلینیک درآمده‌اند. اسامی اعضا به طور رسمی در سایت درج و به اطلاع جامعه صنعت کشور خواهد رسید. این اعضا با ارزیابی‌های بسیار دقیق و براساس معیارهای مصوب از سوی هیات داوران رتبه‌بندی گردیده‌اند. دوم آنکه هزینه‌های مشاوره بر اساس رتبه‌بندی متخصصان پرداخت می‌گردد که این روش از این پس در قیمت‌گذاری‌های مشاوره صنعتی به عنوان یک استاندارد شناخته خواهد شد و بر اساس نظر‌سنجی‌های انجام شده سطح پرداختی مناسبی را شامل می‌شود.
یکی دیگر از مزیت‌های استفاده از کلینیک صنعت این است که صنعتگران بدون سرگردانی سرانجام کلینیک و دفتر متمرکزی را خواهند یافت که در آنجا مشکلات شان را مطرح کنند و در انتظار حل آن باشند. همچنین ما در عارضه‌یابی مشکلات، کمک‌حال صنعتگران هستیم این بدان معنا است که از این پس صنعتگران در یک فرآیند استاندارد شده، مشاور خود را پیدا نموده و این موضوع به کاهش سطح قیمت‌ها و هزینه تمام شده کمک خواهد کرد.
امتیاز بعدی این است که امروز وزارت صنایع و معادن برای بخش عارضه‌یابی، حل مشکل و مشاوره کلینیک صنعت یارانه پرداخت می‌نماید؛ بنابراین بخش عمده‌ای از هزینه‌های مشاوره را خود کلینیک پرداخت خواهد کرد و صنعتگران از خدماتی به صورت رایگان یا با هزینه‌های بسیار ناچیز جهت انجام مشاوره و عارضه‌یابی بهره‌مند خواهند شد، نکته مهم دیگر و حائز اهمیت از نظر بنگاه‌ها این است که وقتی آنها تقاضای وام یا حمایت مالی از بانک یا موسسه ای را دارند، ساختار فنی گزارش‌های توجیهی‌شان بسیار ضعیف است که این موضوع موجب شکست آنها در بسیاری از موارد می‌شود؛ اما اگر عارضه‌یابی‌ها را کلینیک انجام‌دهد و گزارش فنی تهیه کند، با توجه به سطح کارشناسی و نیز مورد اعتماد بودن نزد وزارت صنایع و معادن و وزارت علوم، این گزارش فنی راهکاری برای جذب حمایت‌های مالی خواهد شد. با این توصیف کلینیک صنعت به عنوان مرجع داوری تخصصی مناسبی جهت تشخیص هزینه‌کرد‌های وزارتخانه‌های مذکور برای حل مشکلات صنعتگران خواهد بود.
آیا خدمات کلینیک صنعت می‌تواند منجر به افزایش بهره‌وری عوامل تولید در واحدهای صنعتی شود؟
دکتر نادری: قطعا همین طور خواهد بود. باید اطمینان داشت که صنعت می‌تواند با استفاده از بررسی‌های کارشناسی کلینیک، بهره‌وری خود را افزایش‌دهد. برای روشن شدن هرچه بیشتر این موضوع یک نمونه عینی را مثال می‌زنم. در حال حاضر در صنعت فولاد، تولید فولاد با استفاده از کوره‌های قوس الکتریک بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ کلیو وات ساعت به ازای هر تن فولاد، برق مصرف می‌کنند. این در حالی است که متوسط جهانی آن بین ۳۰۰ تا حداکثر ۴۰۰ کیلو وات ساعت در هر تن می‌باشد. این فاصله ۲۰۰ کیلو وات ساعتی به دلیل رعایت نکردن مسائل فنی است. برای پی بردن به عمق این موضوع تنها کافی است که این میزان را با در نظر‌گرفتن تولید حدود ۱۲میلیون تنی فولاد کشور، در قیمت ۲۷۰ ریالی و سوبسیدی برق صنایع ضرب کنیم. در این صورت خواهیم دید تنها با اصلاح این مورد در صنایع فولاد‌سازی افزایش بهره‌وری قابل ملاحظه‌ای عاید فولاد‌سازان خواهد شد.
آیا «کلینیک» عارضه‌یابی مالی واحدهای صنعتی را نیز انجام می‌دهد؟
دکتر عموعابدینی: کلینیک صنعت چندان وارد این مقوله نمی‌شود، اما هم‌اکنون در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران کلینیک کارآفرینی ایجاد شده است که در مسائل حقوقی به صنعتگران کمک می‌کند. برای مثال به آنها در خصوص مسائلی همچون پرداخت مالیات، ثبت شرکت و... مشاوره می‌دهد. در کنار این کلینیک کارآفرینی که در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران وجود دارد ما درصدد آن هستیم که یک پلی‌کلینیک ایجاد شود تا صنعتگران بتوانند تمام مشکلات شان را در آنجا بررسی و حل نمایند.
تاکنون چه تعداد کارگاه از خدمات کلینیک صنعت استفاده کرده‌اند؟
دکتر نادری: هم‌اکنون تمامی۷۲۰ واحد صنعتی فعال در شهرک صنعتی شمس‌آباد (که بزرگترین شهرک صنعتی خاورمیانه است و بیش از ۳هزار هکتار مساحت دارد)، تحت پوشش خدمات کلینیک صنعت درآمده‌اند، اما این به معنای تحت پوشش قرار ندادن سایر بنگاه‌های تولیدی و صنعتی نیست، بلکه واحدهای دیگری هم که تمایل به استفاده از خدمات کلینیک صنعت دارند، در هر نقطه از ایران که باشند می‌توانند از خدمات ما و مشاوره کارشناسان ما بهره‌مند شوند. به طور مثال بنگاه‌های خصوصی دیگری نیز در حوزه‌های فولاد‌سازی، تولید کفپوش، ساخت تجهیزات پزشکی، صنایع پایین‌دستی نفت و گاز و... از خدمات کلینیک استفاده نموده‌اند.
بنگاه‌ها برای استفاده از مشاوران تخصصی و فنی کلینیک چه اقداماتی را باید انجام‌دهند؟
دکتر نادری: واحدهای صنعتی و بنگاه‌های تولیدی می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت کلینیک صنعت، سوال و مشکل تخصصی و فنی خود را طی مراحل تدوین شده، برای ما ارسال نموده و به این‌ترتیب پس از اخذ سوالات، کلینیک صنعت پس از بررسی سوال مذکور در بخش تخصصی مربوطه اقدام به تخصیص مشاور و هماهنگی لازم جهت انجام مشاوره می‌نماید.
راه‌حل بسیار ساده‌تر این است که سوال و مشکل واحد صنعتی به طور خلاصه به همراه اطلاعات اولیه واحد صنعتی با امضای شخص مدیرعامل با نمابر یا نامه الکترونیکی به کلینیک صنعت ارسال شود.
پس فرآیند مشاوره در ابتدای کار به صورت بالینی نخواهد بود؟
دکتر نادری: صنعتگران می‌توانند حتی در ابتدای کار هم درخواست مشاوره حضوری بدهند تا ما برای آنان زمانی را برای حضور تعیین نماییم. ناگفته نماند که تمامی مشاوره‌های کلینیک برای جلسه اول رایگان خواهد بود. ولی اگر فرآیند پرسش و پاسخ به صورت هدفمند باشد و بدانیم صنعتگر به طور مشخص چه سوالی دارد، بر مبنای سفارش، مشاور متخصص در آن زمینه خاص را انتخاب می‌کنیم.
البته ما یک گروه مشاور متخصص نیز در اختیار داریم که ساعت حضور آنها در وب‌سایت کلینیک درج شده است، بنابراین کاملا مشخص است که در چه ساعتی، چه فردی و با چه تخصصی در کلینیک حضور دارد. با این وجود ترجیح ما این است که جلسه اول یک جلسه کاملا تخصصی با تعیین وقت قبلی باشد. در مراحل بعدی مشاوره نیز بازدید تخصصی صورت‌گرفته و فرآیند نمونه‌گیری از واحدها انجام می‌شود. اگر پس از طی این مراحل و برگزاری جلسات مشاوره مشکل صنعتگران حل نشد، ما در قالب یک پروژه عملیاتی مشکل صنعتگران را رفع خواهیم کرد. این پروژه از سوی کلینیک تعریف می‌شود و مشاوران مسوولیت اجرای آن را بر عهده خواهند‌گرفت. کلینیک هم در ادامه مسیر، بر مسائل مالی و اجرایی نظارت عالیه خواهد کرد تا از این طریق مقدمات رفع مشکلات صنعتگران و پیشرفت و توسعه آنان فراهم شود.
آیا کلینیک صنعت می‌تواند نقش واحدهای تحقیق و توسعه بنگاه‌ها را بازی کند؟
دکتر عمو عابدینی: ما نمی‌خواهیم درگیر واحدهای تحقیق و توسعه شویم، اما شرکت‌هایی که واحد تحقیق و توسعه ندارند، می‌توانند با این رویکرد به کلینیک نگاه نمایند که گویی کلینیک واحد تحقیق و توسعه آنهاست.
در مورد آن دسته از واحدهایی هم که واحد تحقیق و توسعه دارند، کلینیک می‌تواند در کنار آن بخش‌ها به فعالیت بپردازد؛ چرا که قرار نیست هر واحد تحقیق و توسعه همه مشاوران را در همه زمینه‌ها در اختیار داشته باشد. همانگونه که در برخی دیگر از کشورها نیز این مورد وجود داشته و تجربیات موفقیت‌آمیزی کسب کرده‌اند.
نحوه جذب مشاورانی که در کلینیک صنعت فعالیت دارند، چگونه است؟
دکتر نادری: بخشی از این اعضا، اساتید دانشگاهی هستند که ما آنها را شناسایی می‌نماییم و بخش دیگری از این اعضا متخصصین مجرب صنعتی هستند که به عضویت کلینیک در می‌آیند. از سوی دیگر ما با تبلیغاتی که در زمینه جذب مشاوران خبره کرده‌ایم، یک بخش قابل توجهی از تیم کارشناسی مورد نیاز خود را سازمان‌دهی نموده و همواره تکمیل‌تر می‌نماییم.
از سوی دیگر، حضور کارشناسان کنونی مقدمات حضور زنجیره بعدی اساتید را فراهم می‌نماید، به گونه‌ای که کارشناسان حاضر با ارتباطاتی که با دیگر اساتید دارند، اقدام به معرفی آنان نموده و پس از بررسی‌های گوناگون، در صورت داشتن توانایی‌های لازم جذب خواهند شد، بنابراین ما بانک جامعی از کارشناسان و متخصصان قوی صنعتی خواهیم داشت که برای تمامی مجموعه‌ها اعم از دولتی و غیردولتی کارآمد هستند.
کلینیک صنعت چه برنامه‌هایی را برای سال جاری در دستور کار خود قرار داده است؟
دکتر نادری: برنامه کلینیک برای سال جاری این است که در درجه اول شهرک صنعتی شمس‌آباد را به عنوان یک نمونه و الگوی موفق تحت پوشش قرار‌دهد. در حال حاضر بیش از ۷۲۰ کارگاه صنعتی زیر چتر حمایتی ما قرار دارند، اما کارگاه‌های دیگر نیز می‌توانند تحت پوشش خدمات قرار بگیرند. به هر حال اولویت اول ما این است که همین ۷۲۰ واحد را مشکل‌یابی فنی و تخصصی نماییم. بحث بعدی ما نیز این است که کلینیک صنعت را در دیگر استان‌ها فعال نماییم.
کلینیک صنعت برای ارتباط با اتحادیه‌ها و تشکل‌های تولیدی و صنعتی چه برنامه‌ای دارد؟
دکتر نادری: ما با انجمن‌های صنفی و صنعتی جلسات متعددی را برگزار کرده‌ایم و برای هر یک از آنها که مایل باشند اطلاعات تکمیلی کلینیک را ارسال خواهیم کرد. به طور کلی مسیر برای حضور اتحادیه‌ها و انجمن‌های صنفی، علمی‌و صنعتی در کلینیک صنعت بسیار هموار است.
تاکنون چه تعداد کلینیک صنعتی در کشور فعالیت خود را آغاز کرده‌اند؟
دکتر عموعابدینی: اولین کلینیک کشور، کلینیک پارک علم و فناوری دانشگاه تهران است و اعتقاد داریم که هر کلینیکی که می‌خواهد شکل بگیرد باید از این مسیر عبور نماید. اما به طور کلی با اینکه بر تعداد کلینیک‌ها افزوده شود، مشکلی نیست. در همین زمینه کلینیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر، کلینیک بعدی ما خواهد بود البته با لحاظ کردن این امر که همپوشانی تخصصی با کلینیک صنعت دانشگاه تهران نداشته باشد. این کلینیک در سایر امور می‌تواند به طور مستقل عمل نماید.
نکته مهم در توسعه کلینیک‌ها با تاکید وزارت صنایع و معادن، مرکزیت و نقش نظارتی کلینیک پارک علم و فن‌آوری دانشگاه تهران جهت جلوگیری از اشتباهات و دوباره‌کاری‌ها و نیز ارائه خدمات مشاوره در یک چارچوب استاندارد در یک فرآیند نظام‌مند واحد خواهد بود.
آیا همزمان با ارائه خدمات فنی و تخصصی، موضوع آموزش را نیز مد نظر قرار داده اید؟
دکتر نادری: بله. ما اعتقاد داریم بدون آموزش صنعت ارتقا پیدا نمی‌کند. در حال حاضر یکی از عارضه‌های صنعت در کشور ما این است که اگرچه به لحاظ تجهیزات مدرن شده است، اما افراد حاضر در صنعت کشور در بسیاری از موارد سنتی عمل می‌نمایند. به طور قطع این صنایع و افراد نیاز به آموزش دارند.
ما امروز کارگاه‌های تخصصی را سامان‌دهی کرده‌ایم که سری اول آن در مرداد ماه برگزار می‌گردد. این کارگاه‌ها شامل آشنایی، شناخت و نحوه رفع مشکلات پمپ‌های صنعتی، مبانی طراحی فلوشیت‌ها در فرآوری مواد معدنی، تکنولوژی نورد ورق و آشنایی با مهم‌ترین پارامترهای نورد، ایستگاه سوخت رسانی CNG (تجهیزات، بهره‌وری، استانداردها و نکات ایمنی)، روش‌های بهبود عملکرد کارخانجات زغال شویی، بهبود عملکرد و افزایش بهره‌وری فرآیند ذوب و تصفیه فولاد در کوره‌های قوس الکتریک (EAF)، گوهر شناسی و گوهر‌تراشی، کاربرد نیتروژن‌دهی پلاسمایی در صنعت، خوردگی فلزات، راه‌های کاهش و نحوه تشخیص آن با روش‌های NDT است.
برخی از این کارگاه‌ها نه تنها در سطح ایران، بلکه در سطح اروپا نیز منحصر به فرد است. اطلاعات کامل‌تر در خصوص برگزاری این دوره‌ها روی سایت کلینیک صنعت موجود می‌باشد.
این روزها در محافل صنعتی موضوع استفاده از خدمات کلینیک صنعت بسیار شنیده می‌شود. آیا در آینده نزدیک «کلینیک صنعت» نقشی فراتر از یک مرکز مشاوره‌ای ایفا خواهد کرد؟
دکتر عموعابدینی: کلینیک امروز به جایی رسیده است که در بحث کلان کشور و توسعه صنعت مد نظر قرار گرفته است و شخص رییس جمهور و وزیر صنایع و معادن نیز به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته و در حال حاضر یکی از ۱۰ رویکرد دولت‌دهم در حوزه صنعت می‌باشد. بنابراین یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های وزارت صنایع و معادن در دولت‌دهم، نهادینه کردن استفاده از خدمات کلینیک صنعت می‌باشد.
آیا کلینیک صنعت می‌تواند انتظارات تعریف شده را تحقق بخشد؟
دکتر عموعابدینی: به امید پروردگار، بله. دقیقا می‌تواند، اما شروطی هم دارد. من خواهشم از صنعتگران، سیاسیون و متخصصان این است که یک رویکرد منطقی به بحث کلینیک داشته باشند؛ چراکه کلینیک یک بحث جدید است. بنابراین ما نیز باید توقعات مان را مطابق با زمان پیش ببریم. به اعتقاد من، کلینیک امروز آغاز به کار کرده، ولی چند سال بعد جایگاه خود را بیشتر پیدا خواهد کرد. من به صنعتگران و سیاست‌گذاران این اطمینان را می‌دهم که اگر با حمایت‌های تشویقی و پیشنهادهای خودشان ما را حمایت نمایند، ظرف حداکثر سه سال آینده کلینیک به یک الگوی حداقل آسیایی تبدیل خواهد شد. من این را مطمئن هستم که کلینیک صنعت در رسیدن به اهداف افق ۱۴۰۴ نقش کلیدی و اساسی ایفا خواهد کرد و مبدل به مرکزی خواهد شد که صنعت کشور با اطمینان از آن بهره‌مند خواهد شد.
ارسال نظر