طرح 26 ساله «نفلین-سینیت» دوباره دولتی شد

گروه صنعت و معدن - صابر دری‌نژاد: به دنبال عدم تمایل بخش خصوصی برای مشارکت در پروژه تولید آلومینا از نفلین - سینیت، هیات دولت با پیشنهاد وزارت صنایع و معادن مبنی بر احداث این کارخانه از محل اعتبارات دولتی، موافقت کرد. این درحالی است که یکی از مصوبه‌های دومین سفر رییس جمهور به استان آذربایجان، تکمیل پروژه نفلین - سینیت با مشارکت حداقل ۸۰‌درصدی بخش خصوصی بود. به گزارش خبرنگار ما، این طرح در ابتدا به منظور تولید ۲۰۰‌هزار تن پودر آلومینا در سال هدف گذاری شده بود، اما بر اساس مصوبه جدید هیات دولت، این طرح به صورت فازبندی شده اجرا می‌شود. به طوری که در فاز اول آن کارخانه‌ای با ظرفیت تولید ۷۰‌هزار تن آلومینا در سال از سوی ایمیدرو، ظرف مدت ۳۰ ماه احداث خواهد شد.

عملیات اجرایی طرح تولید آلومینا از نفلین - سینیت بعد از گذشت بیش از ۲۶ سال از زمان آغاز مراحل مطالعاتی آن، از نیمه مرداد ماه سال جاری آغاز خواهد شد.

عملا تعطیل بوده

«احمد علی هراتی‌نیک»، رییس هیات عامل‌سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) که در بازدید از سایت مجتمع تولید آلومینا از نفلین - سینیت سراب، با اشاره به اینکه پروژه نفلین - سینیت از سال‌ها پیش عملا تعطیل بوده است، خاطرنشان می‌کند: این پروژه با تامین مالی از محل منابع داخلی‌سازمان ایمیدرو و با کمک بانک صنعت و معدن به زودی اجرایی می‌شود.

احداث با کنسرسیوم سه جانبه

همچنین، مجری طرح تولید آلومینا از نفلین - سینیت نیز در گفت و گو با «دنیای اقتصاد» به تشکیل کنسرسیومی‌ سه جانبه با حضور دو شرکت داخلی و یک شرکت چینی، برای تکمیل این پروژه اشاره می‌کند و می‌گوید: در مهر ماه سال ۸۶ قراردادی بین ایمیدرو و این کنسرسیوم سه جانبه منعقد شد، اما ابلاغ نشده بود. یکی از عمده‌ترین دلایل آن نیز عدم تحقق فاینانسی بود که طرف چینی متعهد به پرداخت آن شده بود. به همین دلیل هیات دولت در دور دوم سفر خود به آذربایجان تصویب کرد که این طرح با مشارکت بخش خصوصی ساخته شود تا بلکه روند اجرایی آن با سرعت بیشتری پیگیری شود. اما با گذشت سه ماه از تصویب این مصوبه نیز بخش خصوصی حاضر به مشارکت در این پروژه نشد.

این ماده ناشناخته!

«سید احمد موسوی» در ادامه می‌افزاید: البته عدم گرایش بخش خصوصی به سوی این پروژه غیر اقتصادی بودن آن نیست، بلکه به این خاطر است که برای اولین بار در کشور قرار است آلومینا از نفلین - سینیت در سطح انبوه و صنعتی تولید شود و این پروژه هنوز برای فعالان بخش خصوصی ناشناخته است.

عدم حضور بخش خصوصی نهایتا منجر به قول مساعد وزیر صنایع و معادن مبنی اصلاح مصوبه هیات دولت در اسفند ماه سال گذشته شد، تا در نهایت هیات دولت در ۸ تیر ماه سال جاری، با این اصلاحیه موافقت و فاز اول احداث کارخانه را مجددا دولتی کند.

موسوی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به احتمال حضور بخش خصوصی در فازهای دوم و سوم تکمیل این پروژه، خاطرنشان می‌کند: این مساله بستگی به شرایط بخش خصوصی دارد، اما به طور کلی بخش خصوصی در هر مرحله‌ای از احداث این واحد که تمایل داشته باشد، می‌تواند وارد شود.

هزینه ۱۹۹میلیون یورویی

وی در خصوص هزینه اجرای این طرح می‌گوید: براساس محاسباتی که پیش از این انجام شده بود، احداث کارخانه ۲۰۰‌هزار تنی، ۳۸۰‌میلیون یورو و ۵۰‌میلیارد تومان برای احداث زیرساخت‌های مورد نیاز آن هزینه در بر داشت. اما بر اساس محاسباتی که به تازگی انجام شده است، عملیات اجرایی فاز اول پروژه تولید آلومینا از نفلین- سینیت ۱۹۹‌میلیون یورو هزینه در بر دارد.

به گفته وی، پودر آلومینا به طور معمول با استفاده از بوکسیت تهیه می‌شود، این در حالی است که کشور ما ذخایر چندانی از لحاظ بوکسیت ندارد و تنها یک کارخانه در جاجرم وجود دارد که آن هم با تمام ظرفیت خود، تولید نمی‌کند. اما نفلین - سینیت به اندازه کافی در کشور وجود دارد، به گونه ای که تنها در استان آذربایجان به اندازه مصرف یک صد سال کشور نفلین - سینیت برای تولید آلومینا وجود دارد.

وی در ادامه با تاکید بر یکی دیگر از بخش‌های این پروژه خاطرنشان می‌کند: طرح تولید نمک‌های سه گانه از جمله این بخش‌ها است، به گونه‌ای که در فاز نخست این طرح، تولید حدود ۴۵‌هزار تن نمک‌های کربنات سدیم، کربنات پتاسیم و سولفات پتاسیم در برنامه قرار دارد. این نمک‌ها در صنایع شیشه‌سازی، سرامیک، کاغذ‌سازی، کود شیمیایی، نساجی و چسب‌سازی کاربرد دارند.

موسوی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به طرح‌های جانبی این پروژه خاطرنشان می‌کند: احداث یک کارخانه ۵/۳‌میلیون تنی سیمان نیز از برنامه‌های بعدی است، که پس از تکمیل پروژه نفلین - سینیت در دستور کار قرار خواهد گرفت.

وی در خصوص طرح ۵/۳‌میلیون تنی سیمان نیز که قرار است از یکی از پسماندهای پروژه تولید آلومینا به نام «گل‌بیلت» تولید شود می‌گوید: این برای نخستین بار در کشور است که سیمان با استفاده از گل بیلت تولید خواهد شد. ویژگی سیمان تولید شده با استفاده از گل بیلت هم این است که بین ۴۰ تا ۵۰‌درصد ارزان‌تر از سیمان‌هایی که از طرق دیگر و مواد اولیه مرسوم تهیه شده‌اند، خواهد بود.

دو دو تا، چهارتای طرح

به گزارش خبرنگار ما، طرح تولید آلومینا (به عنوان ماده اولیه تولید آلومینیوم) از نفلین - سینیت در سال ۱۳۶۲، برای نخستین بار مورد توجه مسوولان کشور قرار گرفت؛ چراکه ایران به رغم قرار داشتن در میان ۲۰ کشور برتر دنیا به لحاظ دارا بودن ذخایر معدنی، اما ذخیره بوکسیت قابل توجهی ندارد. در حال حاضر بوکسیت، به عنوان مرسوم‌ترین روش تولید آلومینا در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.بر اساس این گزارش، لزوم توجه به بومی‌سازی تولید پودر آلومینا، زمانی آشکارتر می‌شود که بدانیم برای تولید هر تن آلومینیوم حدود دو تن آلومینا لازم است. در این صورت با توجه به چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور که در آن تولید ۲/۱‌میلیون تن آلومینیوم هدف گذاری شده است، کشور ما نیازمند مصرف بیش از ۲میلیون و ۴۰۰‌هزار تن آلومینا در سال خواهد بود. بنابراین با احتساب قیمت حدودا ۳۰۰ دلاری هر تن پودر آلومینا درخواهیم یافت حتی اگر واحد تولیدی واقع در جاجرم نیز با تمام ظرفیت خود پودر آلومینا تولید کند، سالانه نزدیک به ۶۴۵‌میلیون دلار اعتبار برای واردات پودر آلومینا لازم است. بنابراین تولید این محصول در داخل و جلوگیری از واردات آن سالانه نزدیک به ۶۴۵‌میلیارد تومان (آن هم با قیمت دلار امروز) صرفه‌جویی ارزی به دنبال خواهد داشت.این گزارش حاکی از آن است که طرح مطالعاتی تولید آلومینا از نفلین - سینیت، از سال ۶۲ آغاز شد تا این که پس از بررسی‌های کارشناسی و آزمایشات لازم، مطالعات این طرح در سال ۶۸ به پایان رسید و مورد تصویب هیات دولت قرار گرفت.روند بررسی طرح تولید آلومینا تا سال ۸۳ ادامه پیدا کرد تا در این سال یک طرح ۲۰۰‌هزار تنی تولید آلومینا از نفلین - سینیت تاییدیه‌سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور را دریافت کرد و مورد تصویب نهایی هیات دولت قرار گرفت. سال ۸۵ نیز برای اولین بار درکشور پودر آلومینای حاصل از نفلین - سینیت، تولید شد تا این پروژه یک قدم دیگر به تولید صنعتی نزدیک شود. البته امسال بعد از گذشت ۲۶ سال از آغاز این طرح، با موافقت هیات دولت پروژه فراموش شده تولید آلومینا از نفلین- سینیت دوباره احیا شد.