دیدگاه
مالیات و بازتوزیع درآمد
اخذ مالیات از دیرباز برای دولت‌ها امری اجتناب‌ناپذیر بوده است، تا آنجا که می‌توان گفت هر دولتی در هر برهه از زمان به منظور رفع نیازهای جامعه تحت حاکمیتش به طرق مختلف اقدام به وصول مالیات از مردم نموده و اکنون نیز تعیین وصول مالیات با اهمیتی بیش از گذشته مدنظر متولیان امور است.
بهروز درستکار
اخذ مالیات از دیرباز برای دولت‌ها امری اجتناب‌ناپذیر بوده است، تا آنجا که می‌توان گفت هر دولتی در هر برهه از زمان به منظور رفع نیازهای جامعه تحت حاکمیتش به طرق مختلف اقدام به وصول مالیات از مردم نموده و اکنون نیز تعیین وصول مالیات با اهمیتی بیش از گذشته مدنظر متولیان امور است. تا قبل از تدوین اصول و مبانی علم اقتصاد، مالیات صرفا به لحاظ جنبه‌های درآمدی آن مطرح بوده است اما امروزه دولت‌ها علاوه بر هدف اساسی مذکور، از وصول مالیات که رکن اصلی در حیطه مالیه عمومی هر کشور است، به عنوان مهمترین وسیله در تخصیص منابع، حصول اشتغال کامل، درجه معقولی از ثبات قیمت‌ها، توازن حساب‌های بین‌المللی و نیز توزیع عقلایی و صحیح درآمدها بین طبقات و گروه‌ها و بخش‌های مختلف اقتصادی جامعه بهره می‌جویند.
به این ترتیب مالیات به عنوان عامل اصلی در چرخه اقتصادی کشور نقش خود را ایفا می‌کند و در واقع ابزاری است برای تحرک تولید و برنامه‌های توسعه، توزیع عادلانه امکانات و جلوگیری از شکست بازار در تخصیص بهینه منابع و این مهم، شعاری امکان‌پذیر نیست. بلکه باید سیستم اجرا و گردش پولی و مالی آن قدر شفاف باشد که در عمل امکان‌پذیر باشد. در غیر این صورت مانند این است که پزشک درد را تشخیص نداده فقط دارو تجویز کند چه بسا مصرف آن دارو ممکن است موجب تشدید مریضی گردد.
یکی از اهداف مهم دولت‌ها از اخذ مالیات، کنترل نقدینگی، مهار تورم و سیاست‌گذاری اقتصادی است. در کشور ما چون سیستم کنترل گردش پولی ضعیف و در بعضی موارد وجود ندارد، وصول مالیات همواره موجب بروز تضاد و کشمکش بین مودیان و ماموران مالیاتی و یا به عبارت دیگر بین مردم و دولت بوده و هست. عده‌ای از مودیان به دلیل سودجویی فردی و ضعف کنترل گردش پولی مرتکب فرار مالیاتی می‌شوند. بعضی از افراد به ضعف و نارسایی قانون و مقررات مالیاتی معترض هستند و برخی با مطرح نمودن بی‌عدالتی سوء استفاده نموده و علاقه‌ای به شفاف‌سازی وضعیت پولی و مالی خود ندارند.
به عنوان نمونه مالیات بر ارزش افزوده، درصدی با اجرای آن مخالفت نمودند. چون اجرای آن موجب شفاف‌سازی می‌گردد و عده‌ای که سودجویی فردی خود را در خطر می‌بینند، علاقه‌ای به اجرای آن نشان نمی‌دهند.
امروزه دولت‌های پیشرفته و مترقی به موازات پیشرفت علوم و فنون و متناسب با تمدن عصر جدید، نسبت به حل بسیاری از مشکلات مربوط با طرح و اجرای احکام مالیاتی نایل آمده‌اند. با توجه به تجارب کشورهای دیگر و سوابق تاریخ مالیاتی کشورهای کهن به خصوص کشور خودمان ایران، به این نتیجه می‌رسیم که اصلاح سیستم کنترل گردش پولی و مالی با رواج پول الکترونیکی و جمع‌آوری پول دستی با تدوین قوانین منسجم، شفاف و عادلانه در خور شان و منزلت نظام جمهوری اسلامی ایران با برقراری نظام اجرایی پویا و مجهز به نیروی انسانی کارآزموده، بهره‌جویی از حسابرسان خبره مالیاتی و ابزارهای مدرن و در صورت لزوم با اجرای این سیستم نه تنها موجب فرار مالیاتی نمی‌شود، بلکه موجب ارتقای فرهنگ مالیاتی می‌شود.
چون اولین و مهمترین مساله‌ای که عمدتا بین مودیان و ماموران مالیاتی مطرح می‌شود، چگونگی تعیین مالیات و مبانی و مآخذ آن و ماهیت اقلام تشکیل‌دهنده درآمد یا دارایی مشمول مالیات و سایر مآخذ مورد محاسبه مالیات است. این نکته در حقیقت هم نقطه شروع و هم پایه و اساس چالش و تنش بین طرفین است که گسترش آن موجب تاخیر در قطعیت و ختم پرونده و ایجاد وقفه در امور بوده و موجب ضرر و زیان برای دولت و مودی می‌شود.
به امید آن روزی که قسمت عمده بودجه مملکت اسلامی ما ایران با اصلاح سیستم کنترل گردش پولی و مالی و کنترل از طریق شبکه الکترونیکی بر پایه مالیات و منابع داخلی خودمان تامین شود، نه بر اساس نفت که قیمت‌گذاری آن به طرق مختلف در دست بیگانگان است.
ارسال نظر