محمدصادق جنان‌صفت

حداقل مزد کارگران در سال ۱۳۸۷ چقدر باید باشد؟ این پرسش اساسی امروز در محیط‌های کار و در میان محافل کارگری، کارفرمایی و در میان مسوولان دولتی است. کارگران و نمایندگان آنها در مراکز تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری علاقه‌مند رشد نرخ عمومی مزد به اندازه‌ای هستند که این قشر زحمتکش و البته منسجم و مصمم اولا، سطح قدرت خریدشان نسبت به سال ۱۳۸۵ کاهش نیابد و ثانیا، دست‌کم بخشی از عقب‌ماندگی‌های نسبت درآمد به هزینه زندگی را جبران کند. نمایندگان کارگران البته با توجه به اینکه تشکل‌های گوناگون فعلی هر کدام خود را نماینده کارگران می‌دانند، از دی ماه تا امروز توانسته‌اند فضای ذهنی جامعه کارگری را آماده تغییرات کنند و ارقام متفاوتی از رشد حداقل مزد را ارائه می‌دهند.

از طرف دیگر نهاد دولت و نمایندگان آنها در مقوله دستمزد ۱۳۸۷ نیز امیدوارند، رشد دستمزد نسبت به سال پیش در اندازه‌های بالا تعیین شود تا نارضایتی احتمالی در مراکز و بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی به حداقل برسد. آیا کارفرمایان ایرانی از اینکه نرخ رشد دستمزدهای کارگران و یا مهم‌تر از آن، قدرت خرید کارگران افزایش یابد، خرسند نیستند؟ کارفرمایان ایرانی که نمی‌توان آنها را در یک کلیت واحد مشخص قرار داد و بسیار متنوع هستند، حتما از افزایش سطح رفاه مادی کارگران راضی خواهند بود.

کارفرمایان ایران نیک می‌دانند که افزایش رضایت و رفاه کارگران از زندگی به رضایت امنیت خاطر آنها کمک بزرگی می‌کند و در صورت تحقق این وضعیت، رشد بهره‌وری نیروی کار آسان‌تر به دست می‌آید. این خواسته و این شرط اکنون نه تنها در میان کارفرمایان ایرانی بلکه در اکثریت جامعه‌های انسانی و کشورها پذیرفته شده است که فایده‌های رضایت کارگران از زندگی و کارشان می‌تواند راه رشد بهره‌وری را باز کند و فایده‌های رشد بهره‌وری به همه کمک می‌کند.

به این ترتیب و دست‌کم به لحاظ ذهنی، آرزوی بزرگ کارگران، کارفرمایان و مدیران دولت این است که تغییرات مزد ۱۳۸۷ در سطحی قرار گیرد که کارگران احساس رضایت کنند. اگر جامعه کارگری ایران به لحاظ ذهنی، متقاعد شود که رشد مزدهای ۱۳۸۷ نسبت به ۱۳۸۶ در شرایط منصفانه، عادلانه و با در نظر گرفتن مجموعه شرایط و اقتضائات اقتصادی و سیاسی و در وضعیت دموکراتیک و چانه‌زنی‌های کارشناسی تعیین شده است، احساس رضایت خواهند کرد.

کارگران فقط زمانی احساس نارضایتی از تغییرات را خواهند داشت که برایشان توضیح داده نشود که این تغییرات بر پایه کدام واقعیت‌ها و شرایط اقتصادی انجام شده و تصمیم‌های اتخاذ شده براساس کدام انگیزه‌ها بوده است.

به این ترتیب و در روزهای باقی مانده تا شروع مذاکرات ۳جانبه برای تغییرات مزد ۱۳۸۷، باید درباره وضعیت و شرایط اقتصادی ایران، روزگار کنونی بنگاه‌های صنعتی، چشم‌انداز فعالیت‌های اقتصادی ایران در سال ۱۳۸۷ به صورت شفاف بحث شده و کارگران در جریان این بحث‌ها قرار گیرند.