علینقی مشایخی

مشکلات صنعت را باید در دو حوزه فاکتورهای محیطی و مدیریت صنعتی مورد بررسی قرار دارد که مسائلی از قبیل اینکه توسعه صنعتی چقدر برای مسوولان کشور در اولویت قرار دارد؟ مقررات وضع شده از سوی دولت تا چه حد در راستای تسهیل توسعه صنعتی است؟ و سیاست‌های پولی و بانکی چه شرایطی را برای صنایع کشور پدید آورده است؟ در حوزه فاکتورهای محیطی قابل بررسی است. این شرایط در چند دهه اخیر دچار تحولات و تغییرات چشمگیر شده‌اند که شامل تغییرات مثبت و منفی بوده است ولی در همه این شرایط وضعیت صنایع یکسان بوده و حتی فاکتورهای محیطی مثبت هم روند مثبت و روبه‌رشدی به آنها نداده است که این بررسی‌ها نشانگر این است مشکلات مشابه صنعت ایران منشا دیگری دارد.

به نظر مشکل اصلی صنعت ایران در بها ندادن به فرآیندهایی است که ارزش‌های طولانی مدت برای سازمان تولید می‌کنند به عبارت دیگر مدیران صنعتی کشور ما کمتر متوجه این حقیقت هستند که از مجموع فرآیندهایی که برای یک بنگاه صنعتی ارزش افزوده تولید می‌کند، برخی ارزش‌های طولانی مدت ایجاد می‌کنند و باید به آنها توجه بیشتری داشت.

تحقیق و توسعه از مهم‌ترین فاکتورها و فرآیندهایی هستند که برای یک بنگاه صنعتی ارزش‌های بلندمدت ایجاد می‌کنند ولی متاسفانه مدیران صنعتی ما کمترین توجهی به این موضوع ندارند این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته معادل ۷۰‌درصد ارزش افزوده صنعتی را صرف تحقیق و توسعه می‌کنند.

معمولا با صرف هزینه‌های بالا، پیشرفته‌ترین فناوری‌های روز دنیا را به کشور می‌آوریم و در استفاده از حداکثر ظرفیت‌های آنها بهره نمی‌بریم. بررسی آسیب شناسانه صنایع ایران نشان می‌دهد که اقتصاد صنعتی کشور ما از بیماری‌های مشخص و معینی رنج می‌برد که سرنوشت ناموفق مشترکی را برای اکثر آنها رقم می‌زند، یارانه و حمایت‌های تعرفه‌ای و قانونی بپردازد ولی شرایطی به این روال باقی نمی‌ماند.

اصول اقتصادی پس از مدتی توجیه اعمال سیاست‌های حمایتی را از بین می‌برد و بنابراین درهای واردات گشوده می‌شود و به این‌ترتیب باید شاهد مرگ تدریجی صنایع داخلی باشیم.