ابهام تولید ۱۰میلیون تن فولاد در گل‌گهر
به تازگی از سوی یکی از بزرگترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران، خبر داده شده که قرار است با اجرای طرحی، ۱۰میلیون‌تن فولاد خام در کرمان تولید شود. اما در عین حال توضیحی راجع‌به چگونگی دست‌یابی به این ظرفیت اعلام نشده است.
احمد بختیار
به تازگی از سوی یکی از بزرگترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران، خبر داده شده که قرار است با اجرای طرحی، ۱۰میلیون‌تن فولاد خام در کرمان تولید شود. اما در عین حال توضیحی راجع‌به چگونگی دست‌یابی به این ظرفیت اعلام نشده است. امروزه با توجه به امکانات زیربنایی کشورمان، کمتر کارشناسی در حوزه فولاد چنین ارقامی را بر زبان جاری می‌کند. کشور ما پس از سی‌و‌اندی سال که وارد صنعت فولاد شده، توانسته سالانه ۵/۱۰میلیون تن از این محصول تولید کند. اگرچه ظرفیت‌ها باید بیش از این توسعه می‌یافت. اما اجرای طرحی با ظرفیت ۱۰میلیون تن سوال‌هایی در ذهن متبادر می‌کند که باید پاسخی برای آنها یافت.
۱ - مهم‌ترین مساله واحدهای فولادسازی (به روش احیای مستقیم) در مناطق مختلف ایران، کمبود آب است. این امر به وضوح در پروژه ۸۰۰هزار تنی سیرجان که جزو طرح‌های هشتگانه است، نمایان شد. چراکه با تاخیری یک‌ساله نسبت به دیگر طرح‌های استانی، به مرحله اجرا رسید. آن هم در شرایطی که به کوچ اجباری متوسل شد و در بافت (کرمان) جای گرفت. چراکه سیرجان آب چندانی در اختیار ندارد. اگرچه همزمان با طرح بافت، پروژه‌ای مشابه در کنار دست معدن گل‌گهر سیرجان توسط شرکت عمران آبادانی کرمان شریک شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی (شستا) آغاز شد. با این حال این طرح همچنان محل مشخصی را برای تامین آب مشخص نکرده است. میزان آب مورد نیاز طرح‌های ۸۰۰هزار تنی ۱۴۰لیتر در ثانیه است و چنانچه این رقم را در مقیاس ۱۰میلیون‌تنی محاسبه کنیم، باید ۱۷۵۰لیتر در ثانیه آب به چنان طرح عظیمی تزریق شود.
۲ - موضوع دیگر، تامین کنستانتره سنگ‌آهن است. امروزه کشورمان تولید به روش احیای مستقیم را در پیش گرفته است. در این سیستم برای تولید هرتن فولاد خام ۶/۱ تا ۷/۱میلیون تن کنستانتره مورد نیاز است. به عبارت دیگر، تولید ۱۰میلیون تن فولاد به طور متوسط ۵/۱۶میلیون تن کنستانتره سنگ‌آهن نیاز دارد. حال سوال این است که این حجم از مواد اولیه از چه محلی تامین خواهد شد. اگرچه معاون شستا در مصاحبه هفته گذشته خود، آنومالی‌های ۳ و۴ گل‌گهر را نشان داده است. اطلاعات امروزی مبین آن است که حجم ذخیره این بخش از گل‌گهر، توان پاسخگویی به نیازهای بلندمدت پروژه ۱۰میلیون تن را ندارد.
از سوی دیگر معادن شماره ۱و ۳ هم‌اینک سرگرم تدارک برای تولید مواد اولیه طرح جامع فولاد هستند. این معادن گل‌گهر حدود یک سوم نیاز و طرح جامع فولاد (۱۵میلیون تن) مواد اولیه تولید خواهند کرد؛ که جملگی درون کوره‌های ذوب طرح جامع فولاد ریخته می‌شوند.
در عین حال ابراهیم‌پور معاون شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی صحبتی از معدن شماره ۲ گل‌گهر به میان نیاورده است. اگرچه آن معدن نیز خود را در جایگاه تامین‌کننده اصلی مواد اولیه برای طرح ۱۰میلیون تنی نمی‌یابد.
۳ - میزان گاز مصرفی هر تن فولاد ۵/۲گیگا کیلوکالری درسال است. این امر مستلزم آن است که وزارت نفت، تعهدی بلندمدت برای تامین گاز به طرح یادشده دهد. علاوه‌بر این موضوعاتی نظیر هزینه انتقال گاز و نیز فروش گاز در ۱۲ماهه سال به میان می‌آید. شرکت گاز مدتی است که اعلام کرده تنها برای ۸ماه از سال گاز مستمر در اختیار صنایع قرار می‌دهد. چراکه در فصول سرما اولویت به مصرف خانگی داده شده است.
۴ - یکی از مشکلات اساسی حال‌حاضر صنایع کشور در اختیار گرفتن برق موردنیاز است. این امر مدت‌ها است که بین وزارت نیرو و صنایع و معادن چالش ایجاد کرده است.مروری بر اخبار ماه‌های گذشته نشان می‌دهد، وزارت نیرو از وزارت صنایع و معادن خواسته با احداث نیروگاه برق خود را تامین کنند. هرچند محرابیان چندی پیش با حالتی مزاح پاسخ داده بود، اگر چنین باشد، وزارت نیرو هم باید فولاد تولید کند. وزارت نیرو سخنان خود را بر جمله‌ای استوار ساخته که در دولت پیشین شکل گرفته است.
چراکه در دولت قبل وزیر نیرو، وزیر صنایع و معادن را با امضای توافق‌نامه‌ای متقاعد کرده بود، که صنایع مختلف ۲هزار مگاوات برق برای نیاز خود تولید کنند. این موضوع اکنون وزارت صنایع و معادن را در موضع انفعال قرار داده است.
مروری کوتاه بر امکانات و توان کشور به نیکی ابهامات فوق را روشن می‌کند. اکنون بزرگ‌ترین‌کارخانه فولادسازی ایران و خاورمیانه از ظرفیت ۲/۴میلیون تن برخوردار است.
این طرح با حمایت همه جانبه مسوولان وزارت‌خانه‌های مختلف، شخص اول چند دولت مختلف به سرانجام رسید.
فولاد مبارکه بخش اعظم تجهیزات خود را پیش از انقلاب خریداری کرده بود و پس از انقلاب نیز با تلاش شبانه‌روزی تیمی منسجم به ثمر رسید.
حال اگر امکانات ناچیز گمرکی، اسکله‌ها، جاده‌ها و قوانین دست‌و‌پاگیر را به این مراحل اضافه کنیم، موضوع بیش از پیش خودنمایی می‌کند.
ارسال نظر