پشت درهای بسته برایمان تصمیم نگیرید

بخش نخست

نگین بهکام

بخش صنعت این روزها وضعیت پرالتهابی را می‌گذراند.

تحریم و گسترده‌تر شدن دامنه آن دیگر اثر خود را گذاشته و صنایع ایران را به طور مستقیم یا غیرمستقیم درگیر کرده است. شرایط سخت دریافت تسهیلات از بانک‌ها که با کاهش نرخ سود بانکی در دو سال اخیر شدت گرفته دردی مضاعف برای صنعتگران است.

از این رو «دنیای اقتصاد» در نظر دارد به طور مستمر با صنعتگران مختلف به گفت‌وگو بنشیند و دردهایشان را از زبان خودشان انعکاس دهد.

در این شماره با حسین حق‌بیان، دبیر انجمن سیم و کابل به بررسی مشکلات صنعت سیم و کابل پرداخته‌ایم. او دراین مصاحبه از تصمیم‌های مسوولان برای صنتعگران درپشت درهای بسته گله می‌کند و از وزیر جدید صنایع‌ومعادن می‌خواهد صنعتگران را هم در تصمیم‌گیری‌های خود دخیل کنند. ادامه این گفت‌وگو درپی می‌آید:

تولیدکنندگان سیم و کابل همواره از گران‌تر تمام شدن قیمت مس در داخل نسبت به قیمت‌های جهانی می‌نالند، اگر خرید مس از تولیدکنندگان داخلی به صرفه نیست چرا از خارج وارد نمی‌کنید؟

در‌حال‌حاضر تعداد زیادی از تولیدکنندگان در فواصل مختلف اقدام به واردات مفتول مس می‌کنند، اما در مجموع صنعت مس، صنعتی داخلی است و عقل سلیم حکم می‌کند، زمانی که مس در داخل کشور موجود است از کشور خودمان مس بخریم. البته باید بگویم که تاکنون هیچ وقت نشده که تولیدکنندگان داخل مس در اختیار ما قرار ندهند و همواره نیاز ما را تامین کرده‌اند، حتی زمانی که دستگاه‌ها و ماشین‌آلاتشان نیاز به تعمیر داشته و شرایطی اضطراری بر وضعیت تولیدشان حاکم بوده هم ما را یاری کردند و نگذاشتند ما با بحران کمبود مواد اولیه روبه‌رو شویم.

اما به هر حال قیمت‌های داخلی در زمان تبدیل کاتد به مفتول مس گران‌تر از قیمت‌های جهانی است.

داستان اعتبارات اسنادی داخلی به کجا رسید؟ آیا هم‌اکنون به طور مناسب اجرا می‌شود؟

بله در‌حال‌حاضر اعتبارات اسنادی به صورت ۳ماهه اجرا می‌شود که با توجه به مشکلات شدید نقدینگی واحدهای تولید‌کننده سیم و کابل این اعتبارات بسیار کمک کننده و گره‌گشا بوده است.

تقریبا نزدیک به یک سال است اعتبارات اسنادی اجرا می‌شود و ما توانسته‌ایم نفسی بکشیم. البته این مساله کمک بزرگی به کل بخش صنعت کشور کرد.

واحدهای تولید‌کننده سیم و کابل چه میزان مس مورد نیازشان را از بورس‌فلزات تامین می‌کنند؟

به ندرت پیش می‌آید که سیم و کابل‌سازان خریدشان را از خارج بورس انجام دهند، اگرچه تعدادی هم هستند که از مفتول‌سازان بازار خرید می‌کنند. در مجموع مواد اولیه‌مان را از ۳ راه تامین می‌کنیم. راه اول خرید بخش اعظم نیازها از بورس است، راه دوم که در شرایط کمبود یا موقعیت‌های خاص توسط برخی تولید‌کنندگان صورت می‌گیرد اقدام به واردات است و سومین راه هم خرید از تولید‌کنندگانی است که مس را می‌خرند و تبدیل به مفتول مس می‌کنند. البته راه سوم کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با توجه به این که عمده خریدتان را از بورس فلزات می‌کنید و امکان استفاده از معاملات آتی هنوز در این بازار فراهم نیست، آیا وضعیت کنونی بورس فلزات مشکلی برایتان ایجاد نکرده است؟

زمانی که بورس فلزات در تهران راه‌اندازی شد، از بورس فلزات لندن (LME) الگوبرداری شده بود، اما در عمل بورس فلزات ما تنها بر شفافیت قیمت کالاها تاکید دارد و تاکنون به‌ساز و کارهای دیگری که باید در این بازار به کار گرفته شود، توجه نشده است. در بورس فلزات تهران امکان به‌کارگیری ابزارهای معاملاتی مناسب و متنوع وجود ندارد که فراهم نبودن امکان استفاده از معاملات آتی از مهمترین ضعف‌های این بورس است.

معاملات آتی برای تمام تولید‌کنندگان و خریداران کمک‌کننده است، اما تا به حال با وجود وعده و وعید‌هایی که داده شده، به مرحله عمل نرسیده است. حتی بارها جلساتی با دبیرکل بورس فلزات داشتیم و ایشان قول اجرای معاملات آتی را دادند، سمینارهای فراوانی نیز در این زمینه برگزار شده، با این وجود معاملات آتی هنوز در بلاتکلیفی به سر می‌برد.

آیا هم‌اکنون قیمت مس در بازار آزاد و بورس فلزات با هم تفاوت دارد؟

خیر تفاوت آنچنانی ندارد. اما برخی از تولیدکنندگان که خریدشان کم است از بورس خرید نمی‌کنند و سراغ مفتول‌سازان می‌روند که مفتول‌سازان هم سعی می‌کنند شرایط خوبی برای خریدارانشان ایجاد کنند.

بخشی از مواد اولیه تولیدکنندگان سیم و کابل را هم محصولات پتروشیمی تشکیل می‌دهد. شما به عنوان نماینده این گروه که مصرف‌کننده این محصولات هستند، موضعتان درباره آزادسازی قیمت محصولات پتروشیمی و عرضه این محصولات در بورس چیست؟

محصولات پتروشیمی که در صنعت سیم و کابل کاربرد دارد، به صورت سهمیه‌ای به تولیدکنندگان داده می‌شود و هر کسی پروانه تولید داشته باشد از این سهمیه بهره‌مند می‌شود.

به این ترتیب برخی که فقط پروانه تولید دارند و کارخانه‌ای ندارد سهمیه‌شان را در بازار آزاد می‌فروشند. در مقابل ما تولیدکنندگان واقعی به میزان کافی سهمیه نداریم و مجبوریم که نیازمان را از بازار آزاد و با قیمت بالاتر تهیه کنیم.

در نتیجه معتقدم که قیمت محصولات پتروشیمی باید آزاد شود و مطابق با قیمت‌های جهانی باشد تا مشخص شود قیمت واقعی محصولات پتروشیمی چه‌قدر است. در عین حال دست‌ دلالان هم که با استفاده از سهمیه و فروش آن در بازار آزاد، قیمت محصولات پتروشیمی را بالا می‌برند کوتاه شده و رانت‌خواری از بین می‌رود.

نیاز اضافه بر سهمیه‌تان را از بازار داخل تامین می‌کنید یا از طریق واردات؟

اصولا از بازار داخل خرید می‌کنیم اما در فواصلی هم پیش می‌آید که PVC مورد نیاز ما در داخل تولید نمی‌شود و ما مجبور می‌شویم سراغ واردات رویم.

قیمت PVC در بازار آزاد نسبت به قیمت سهمیه، چه‌قدر متفاوت است؟

در حدود ۵۰درصد گران‌تر از قیمت سهمیه است.

بحثمان را عوض کنیم. ۲سالی است که بنا بر سیاست‌های اقتصادی دولت نهم نرخ سود تسهیلات بانکی به صورت دستوری روندی کاهشی به خود گرفته است. آیا این روند کاهشی برای شما به عنوان یک تولیدکننده و مشتری بزرگ سیستم بانک در مجموع مثمرثمر بوده است؟

خوب، طبیعی است هر چقدر نرخ سود تسهیلات بانکی کاهش یابد، میزان یکی از هزینه‌های ما کم می‌شود و در نتیجه قیمت تمام شده پایین می‌آید.

در این ۲ سال به راحتی سال‌های قبل وام گرفته‌اید یا شرایط دریافت تسهیلات سخت‌تر از گذشته شده؟

شرایط دریافت وام بسیار سخت‌تر از گذشته شده در صورتی که اگر قرار است از تولید داخلی حمایت شود، باید بانک‌ها مکلف شوند که حامی تولیدکنندگان باشند نه اینکه پیش پایشان سنگ بیندازند. لازم است این موانع برداشته شود.

برعکس آنچه تولیدکنندگان سیم و کابل ایرانی درباره کیفیت پایین‌تر سیم و کابل‌های وارداتی می‌گویند، بسیاری کیفیت سیم و کابل‌های ایرانی را پایین‌تر از همتایان خارجی خود می‌دانند، نظر شما چیست؟

اینکه کیفیت سیم و کابل‌های ایرانی از نمونه‌های خارجی پایین‌تر باشد، به هیچ عنوان برای من قابل قبول نیست. چرا که همین تولیدکنندگان ما در گذشته محصولاتشان را به کشورهای اروپایی صادر می‌کردند اما مشکلات به وجود آمده مثل افزایش قیمت مواد اولیه، دستمزد کارگرها و هزاران مشکل دیگر موجب شد قیمت تمام شده سیم و کابل‌های ایرانی نسبت به مشابه خارجی گران‌تر شود و دیگر نتوانیم صادراتمان را به اروپا ادامه دهیم.