محمد‌صادق جنان‌صفت

دست دولت‌های ایرانی از آغاز سده حاضر تا امروز در سفره همه شهروندان ایرانی دیده می‌شود و نان مردم دولتی است. دولت‌های ایرانی با این تصور که اگر نان مردم در اختیار بخش‌خصوصی بیفتد حتما آجر می‌شود خود را موظف کرده‌اند از اول تا آخر تولید نان حضور جدی داشته و دخالت شدید کنند. دولت در قیمت‌گذاری و تولید بذر گندم، توزیع و قیمت‌گذاری آب برای دهقانان، در خرید و توزیع گندم، در ساخت سیلو، در تبدیل گندم به آرد و توزیع آن، در تعیین قیمت نان و نوع تولید آن حضور جدی داشته و دارد. در این مسیر طولانی که حق انتخاب بذر از کشاورزان، حق فروش گندم دهقانان، حق انتخاب کارخانه‌های آرد برای انتخاب گندم و حق انتخاب نوع آرد برای نانوایان سلب شده است، نتیجه اما چه بوده است؟ بیش از ۲دهه است که شهروندان از کیفیت نان خریداری شده ناراضی‌اند، آسیابان‌ها از کیفیت گندم خریداری شده رضایت ندارند و نانوایان تحت‌فشار قیمت‌گذاری دولتی ناگزیرند دخل و خرج خود را با نوعی هدر دادن و رفتارهای غیرشفاف جور کنند. آیا اراده‌ای برای اینکه نان مردم آجر نشود وجود دارد؟ به نظر می‌رسد آزادسازی قیمت‌ها و ایجاد شرایط رقابتی برای تولید گندم و آرد و نان راه آخر است و جز این هرچه شود به در بسته کوفتن است. اگر می‌خواهیم نان مردم آجر نشود باید با اراده و تدبیر این چرخه معیوب را اصلاح کنیم.