محمد صادق جنان‌صفت

سفر ولادیمیر پوتین به ایران به جز اخبار سیاسی، برخی خبرهای اقتصادی داشت که کمتر به آن پرداخته شده است. از جمله اینکه گفته شد حجم مبادلات ایران و روسیه ارقام بالایی را می‌تواند تجربه کند و حتی تا سطح ۲۰۰میلیارد دلار(!؟) در یک دوره برسد. به دنبال همین گزارش‌ها بود که روز گذشته پرویز داوودی، معاون اول رییس‌جمهوری ایران گفت: «روسیه آمادگی خود را برای گسترش ارتباطات اقتصادی بدون محدودیت با ایران اعلام کرده است... نوبت به تجار و بازرگانان است تا وارد صحنه شوند و ریشه‌های مناسبات اقتصادی را محکم کنند.» تردیدی نیست که هرگونه داد و ستد تجاری با هر کشوری در صورتی که انجام شود لابد دارای مزیت است، اما به نظر می‌رسد در شرایط حاضر ایران به جای داد‌و‌ستد صرف کالا و خدمات با کشورها نیازمند داد و ستد تکنولوژیک به‌ویژه در فعالیت‌های صنعتی است. آنچه موجب ضعف تولیدات صنعتی ایران در مصاف با تولیدات شرکت‌های دیگر به ویژه جنوب‌شرقی آسیا و حتی هندوستان و مالزی شده است، فقدان استفاده از تکنولوژی مدرن صنعتی است. اکثریت بنگاه‌های صنعتی ایران در رشته‌های مختلف صنعتی- مثل صنایع لوازم‌خانگی، صنایع نساجی، صنایع لاستیک، صنایع تولید تجهیزات صنعتی و کالاهای مورد نیاز طرح‌های نفت و گاز و پتروشیمی و ... به دلیل شرایط نامساعد در انتقال تکنولوژیک از رقبای خود عقب افتاده‌اند. آیا روسیه می‌تواند در این عرصه به صنعت ایران کمک کند؟ واقعیت صنعت موجود در روسیه این توانایی را نشان نمی‌دهد و به نظر می‌رسد اگر ایران می‌توانست به جای روسیه با آلمان داد‌و‌ستد تکنولوژیک در بخش صنعت انجام می‌داد بسیار پرفایده بود. کاش تقاضای سیاسی گونه‌ای بود که معاون‌اول رییس‌جمهوری به جای اینکه فقط از بازرگانان دعوت می‌کرد به میدان بیایند از صاحبان صنایع دعوت می‌کرد که با کشورهای پیشرفته صنعتی داد‌و‌ستد تکنولوژی داشته باشند. کارشناسان معتقدند داد‌و‌ستد تجاری با روسیه با توجه به تولیدات صنعتی ضعیف این کشور پرچم صنعت ایران را در مکان بالاتری نصب نخواهد کرد.