نگین بهکام

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، نخستین‌بار سال ۱۳۶۹ بود که بحث ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران مطرح شد. برنامه اول توسعه هم هدف‌گذاری‌هایی را در زمینه جذب سرمایه‌های خارجی برعهده دولت گذاشت. در اوایل دهه ۷۰ مرحوم محسن نوربخش که تصدی وزارت اقتصاد دولت اول آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی را برعهده داشت به همراه محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنایع وقت ضمن سفری به آمریکا، با دعوت از ایرانیان مقیم آن کشور به سرمایه‌گذاری در ایران، نخستین قدم اجرایی را برای مشروعیت بخشیدن به مقوله سرمایه‌گذاری خارجی در ایران برداشتند. اینک حدود ۱۶سال از آن زمان می‌گذرد و با وجود اینکه در این مدت همه دولت‌ها همواره در مقام حرف از ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران حمایت کرده‌اند، اما در عمل به دلیل برخی مشکلات حل نشده نتوانسته‌اند کاری از پیش ببرند.

نوع برخورد با «بنتون»، برند ایتالیایی‌ مشهور که در زمینه پوشاک فعالیت دارد، نمایانگر این واقعیت است که هنوز مساله مشروعیت حضور سرمایه‌گذاران خارجی در ایران به طور کامل حل نشده است. هر از گاهی بدون در نظر گرفتن‌ تبعات آتی برای اقتصاد ایران، برخی برچسب‌ها به سرمایه‌گذاران خارجی فعال در ایران زده می‌شود که ریسک اقتصادی ایران را برای سرمایه‌گذاران خارجی بالا می‌برد به راستی چرا باید میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران میزان بسیار اندکی باشد در حالی که ترکیه در سال گذشته توانسته ۲۰میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کند و حتی شیخ نشین کوچکی مثل امارات میزان جذب سرمایه خارجی‌اش به ۱۰میلیارد دلار برسد؟ آیا بهتر نیست یک بار برای همیشه تکلیفمان را با «سرمایه‌گذاری خارجی» مشخص کنیم و اگر قرار است محدودیت‌هایی برای آمدن سرمایه‌گذاران خارجی به ایران بگذاریم از همان ابتدا کاملا صریح و شفاف اعلام کنیم؟ اگر قرار است مسائلی مانند ملیت یا مذهب سرمایه‌گذاران، عامل بیرون راندن یا راه ندادن سرمایه‌گذاران خارجی به کشور شود، باید از ابتدا مواضعمان را شفاف اعلام کنیم.

به هر حال گذشته از «لوسیانو بنتون» که مشخص شد کاتولیک است و تبلیغات علیه او چندان دقیق نبوده، در دنیای امروز و به خصوص در ترکیب سهامداری شرکت‌های چند ملیتی، ممکن است سهامداران با ملیت‌های مختلف به چشم بخورد. همین‌طور تبلیغات تمام برندهای اروپایی و آمریکایی، در آن کشورها منطبق با موازین دینی ما نیست. با خودمان تعارف نکنیم. چارچو بمان را مشخص کنیم. اما فراموش نکنیم که اگر می‌خواهیم رشد اقتصادی بالا برود، تکنولوژی به کشور منتقل شود و سرانجام تولید صنعتی ایران از وضعیت دردناک فعلی رها شود، باید راه ورود سرمایه‌گذاران را باز نگه داریم. در غیر این صورت کاهش رشد صنعت باز هم ادامه خواهد داشت.