گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد» از وضعیت صنعت تایرسازی
رجعت به دولت
گروه صنعت و معدن-محبوبه فکوری: این روزها صنعت تایر نیز از گزند صدمات بروز بحران در برخی بنگاه‌های صنعتی کشور مصون نمانده و بسیاری از کارخانه‌های تولیدکننده با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند. این بحران تا جایی پیش رفته که دولت در قالب «ستاد حمایت از صنایع» در مدیریت این کارخانه‌ها رسوخ کرده و برای نجات صنعت، علاوه بر تغییر در ترکیب هیات مدیره، نمایندگانی از سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران(ایدرو) را نیز در آنجا مستقر کرده است.
افت تولید، عرضه مواد اولیه در بورس، دشواری تهیه مواد اولیه و خرید به دو برابر قیمت از واسطه‌ها، همه و همه دست به دست هم داده تا مدیریت کارخانه‌ها از بخش خصوصی به دولت بازگردانده شود.
آمارهای تولید برخی کارخانه‌ها حاکی از افت نسبت به سال گذشته است، این افت عمدتا به دلیل بروز مشکلات در برخی از کارخانه‌های تولیدکننده تایر در کشور بود.
در این وضعیت سعید تقوایی، رییس مرکز تحقیقات صنایع لاستیک ایران می‌گوید: «تولید در ماه‌های ابتدایی سال ۸۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است، چرا که دو کارخانه تولیدکننده به خاطر مشکلات موجود در امر تولید، نتوانسته اند ظرفیت تولید را محقق کنند.»
وی در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌افزاید: «سال گذشته حدود ۲۲۰ تا ۲۳۰هزار تن تولید لاستیک در کشور بوده است و قرار بر تحقق روند صعودی در تولیدات بود، اما مشکلات اجازه تحقق این روند را نداده است.»
به گفته تقوایی، «هم اکنون یکی، دو تا از کارخانه‌های بحران دار به تولید برگشته است، اما هنوز به ظرفیت نرسیده است، اما کارخانه از سهامداران پس گرفته شده و ستاد بحران صنایع وزارت صنایع در آن مستقر شده است.»
همچنین دولت برای کارخانه لاستیک دنا مدیریتی دولتی گمارده است، اما این روزها خبرهایی مبنی بر قاچاق لاستیک از مرزهای مشترک ایران با کشور عراق و به خصوص از طریق کردستان به داخل کشور شنیده می‌شود.
رییس مرکز تحقیقات صنایع لاستیک ایران ادامه می‌دهد: «به هرحال وقتی تولید یک محصول پاسخگوی نیاز مصرف نباشد، به طور قطع برای تامین تقاضا مجبور به واردات هستیم که البته آمارها نشانگر کاهش واردات رسمی‌است.»
وی ادامه داد: «هم اکنون نیاز کشور ۳۳۰هزار تن است که تنها ۲۳۰هزار تن آن از طریق تولیدات داخلی تامین می‌شود و به طور عمومی‌مابقی نیاز نیز باید از سمت واردات تامین شود.»
در همین حال مهدی رومنده یک عامل توزیع تایر در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «دولت کارخانه‌ها را به قیمت نازل از سهامداران بخش خصوصی خریداری کرده است و همین تملک‌ها مشکلاتی را بر سر تامین لاستیک مورد نیاز بازار به وجود آورده است.»
وی می‌افزاید: «هم اکنون تایر از مرز کردستان به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود، این درحالی است که در گذشته تایرهای بی‌کیفیت از چین وارد کشور می‌شد که با عدم استقبال مردم مواجه بود، ولی هم‌اکنون تایرهای باکیفیت چینی نیز به بازار به صورت رسمی‌وارد می‌شوند.»
اما در این میان استقرار ستاد حمایت از صنایع و نمایندگانی از ایدرو و وزارت صنایع در برخی از کارخانه‌ها اگرچه موجب بهبود وضعیت تولید شده است، ولی همچنان کارخانه‌ها با ظرفیت کامل تولید نمی‌کنند.
در همین رابطه سید محسن هاشمی عضو هیات مدیره انجمن صنفی صنایع لاستیک نیز می‌گوید: «متاسفانه از پتانسیل تولید تایر در کشور به خوبی استقبال نمی‌شود و به همین دلیل کل تولید صنایع تایر در کشور تنها ۶۰درصد تقاضا را تامین می‌کند.»
وی می‌افزاید: «هم اکنون بخش اندکی از مواد مورد نیاز در صنعت تایر وارد کشور می‌شود و بخش عمده تولید کائوچو مصنوعی در پتروشیمی‌بندر امام خمینی صورت می‌گیرد. اگرچه دسترسی صنایع به این ماده بسیار سخت است.»
به گفته‌هاشمی، «بخش زیادی از این مواد در بورس از سوی واسطه‌ها و به قیمت پایین خریداری و گاها با دو برابر قیمت در اختیار کارخانه‌های تولیدکننده قرار می‌گیرد، البته مذاکراتی صورت گرفته تا از طریق وزارت صنایع و پتروشیمی این مشکل حل شود.»
وی که مدتی است از سوی دولت به عنوان مدیرعامل کارخانه کیان تایر منصوب شده است، گفت: «هم اکنون مشکل تعرفه برای واردات لاستیک در کشور وجود دارد که اعتقاد ما بر این است که تعرفه باید به دو صورت تعیین شود، به نحوی که تعرفه لاستیک سواری و تعرفه لاستیک باری جدا از هم باشد.»
اما یکی از بحث‌هایی که چندی پیش برای ارتقای کارآیی کارخانه‌های لاستیک مطرح شد، ادغام تایرسازان بود که مورد اقبال قرار نگرفت.
طراحان این برنامه معتقد بودند که برای پاسخگویی به نیاز بازار داخلی باید ۴ کارخانه بزرگ فعال در این عرصه در یکدیگر ادغام شوند تا بتوان محصولات را با تکنولوژی بالا، کیفیت برتر و نیز قیمت پایین‌تر به بازار داخلی ارائه داد و نه تنها از واردات بی‌نیاز شد، بلکه به صادرات رقابتی هم پرداخت.
در این راستا سیدمحسن‌هاشمی به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: «امکان ادغام تایرسازها در یکدیگر وجود ندارد، چراکه هم اکنون هر یک از کارخانه‌های تولیدکننده تایر در کشور در یک نقطه واقع شده‌اند و هر کدام با سیستم خاص خود مشغول به تولید هستند.»
وی می‌افزاید: «البته هر ماه یکبار جلساتی برای جمع‌بندی و سیاستگذاری در صنعت تایر برگزار می‌شود که تقریبا تمامی کارخانجات از سیاست‌های مصوب پیروی می‌کنند، ولی هم‌اکنون فضا برای ادغام مناسب نیست.»
همچنین تقوایی نیز در این رابطه می‌گوید: «هنوز دستورالعمل مشخصی برای ادغام تایرسازان وجود ندارد و به طور قطع اگر قرار بر این کار باشد باید دولت و از رده‌های بالای تصمیم‌گیری موضوع پیگیری شود.»
به نظر می‌رسد، تعدیل و بهنگام سازی سیاست‌های راهبردی صنعتی مشخص و مدون برای صنعت لاستیک، اخذ یکپارچه فناوری برای شرکت‌های تایرسازی در راستای کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت تولید، یکسان‌سازی سیاست‌های حمایتی از صنایع، تثبیت یا کنترل قیمت مواد اولیه لاستیک توسط دولت به ویژه مواد اولیه تولید داخل مانند کائوچوی مصنوعی، دوده صنعتی، نخ تایر و تعدیل تعرفه ورود مواد اولیه، رعایت استانداردهای لا‌زم برای واردات لاستیک، اعطای تسهیلا‌ت بانکی مناسب با اخذ تعهد قیمت‌گذاری برای مدرنیزه کردن فناوری و ماشین‌‌آلا‌ت و ارتقای سطح کمی‌و کیفی تولید، فراهم کردن زمینه برای ادغام و ایجاد هلدینگ‌های قوی، کاهش هزینه‌های تولید به روش‌های ممکن از جمله راهکارهای نجات صنعت تایر در کشور است.
کاهش هزینه‌های تولید شامل تقلیل هزینه‌های سربار تولید با تمام ظرفیت، حذف واسطه‌های هزینه بر و مازاد نیز باید مورد تاکید قرار گیرد.
این درحالی است که آموزش عمومی مخاطرات استفاده از لا‌ستیک‌های فرسوده و غیرقابل استفاده نیز از دیگر راهکارهای کارشناسان برای نجات این صنعت است.
گفتنی است، استفاده از برندهای خارجی به منظور تصرف بازارهای خارجی و افزایش میزان صادرات با توجه به حاکمیت نشان‌های تجاری در اقتصاد نوین جهانی نیز می‌تواند راهگشا باشد.
ارسال نظر