بهره‌برداری از کارخانه طلای جمهوری‌ آذربایجان با دانش فنی متخصصان ایرانی

الهام علی‌اف، رییس‌جمهوری آذربایجان، در حالی چهارشنبه هفته قبل با افتخار طی یک مراسم رسمی روبان کارخانه تولید طلای «گدابک» را قیچی زد که به نظر می‌رسد بیش از آنکه بهره‌برداری این کارخانه، رخداد مهمی برای همسایه شمالی باشد، فخر و مباهات ایرانیان است. چراکه مدیریت و راهبری احداث این مجتمع از سوی شرکت مهندسی «کاهنربا» انجام شده است.

رییس‌جمهور آذربایجان در مراسم افتتاح رسمی از کارخانه تولید طلا، به طور نمادین یک شمش طلا را ریخته‌گری کرده و حالا بهره‌برداری رسمی از این کارخانه آغاز شده است.

درباره توان صنعت پیمانکاری و صدور خدمات فنی و مهندسی «کاهنربا» با آقای مهندس «ناصر صلواتی‌زاده»، مدیرعامل شرکت مهندسی «کاهنربا» گفت‌و‌گوی زیر انجام شده است که از نظرتان می‌گذرد. آقای مهندس، چگونه شرکت «کاهنربا» فعالیت خود را در زمینه توسعه و احداث کارخانه طلای «گدابک» آغاز کرد؟

به نام خدا، شروع فعالیت شرکت در «گدابک» تقریبا از بازدید تیم کارشناسی با مسوولیت مهندس «فرهنگ حجازی»، رییس هیات‌مدیره شرکت «کاهنربا» و سدید پروژه در اردیبهشت‌ماه سال گذشته بود. بعد از آن طراحی و مهندسی ساخت یک واحد تولید طلا به میزان یک تن در سال برای شرکت «آنگلوپرشین مانیینگ» آغاز شد.

چون عیار سنگ معدن «گدابک» پایین است، از روش فرآوری به صورت انحلال «هیپ لیچ» استفاده شد. همزمان با روند ساخت کارخانه، آزمایش روی نمونه سنگ معدن در تنها مرکز فرآوری فلزات غیرآهنی در کرج انجام شد.

بنابراین آزمایش بر روی محصول نیز برعهده شرکت «کاهنربا» بود. در نهایت از زمان شروع پروژه ظرف یکسال، کارخانه ساخته شده و پس از پیش راه‌اندازی و راه‌اندازی به کارفرما ارائه شد. هم‌اکنون نیز مهندسان ما برای ارائه خدمات پس از راه‌اندازی، در کارخانه حضور دارند.

اگر مایل باشید، به سابقه فعالیت شرکت هم اشاره کنید، آیا تمام فعالیت شرکت در عرصه بین‌المللی بوده است؟

واقعیت این است که «کاهنربا» پیش از اینکه اقدام به صدور خدمات فنی و مهندسی به کشورهایی نظیر جمهوری آذربایجان، ترکیه و کره‌شمالی کرده باشد و با شرکت‌های اروپایی همکاری کند، در سطح ملی بعد از تاسیس، از سال ۶۸، اقدام به ارائه خدمات قابل توجهی در سطح ملی کرده است.

«کاهنربا» همان واژه فارسی «الکترومغناطیس» است و این شرکت در سال ۶۸ با حضور شماری از مهندسان دانشگاه صنعتی شریف و پلی تکنیک (امیرکبیر) فعالیت بر روی ارائه خدمات و محصولات الکترونیکی را آغاز کرد، اما فعالیت شرکت از سال ۷۰ توسعه پیدا کرد.

شرکت «کاهنربا» در همین سال با حضور مهندسان زبده نظیر مهندس حجازی و مهندس ریاضی که در عرصه فعالیت صنایع معدنی شناخته شده هستند، انجام تحقیقات بر روی فرآوری فلز روی را در داخل کشور انجام داد. تا آن زمان با وجود معادن متعدد روی در کشور، دانش فناوری تولید فلز روی در ایران وجود نداشت.

به بیان ساده، قبل از آن کسی از معدن انگوران، فلز روی استخراج نکرده بود. «کاهنربا» توانست اولین واحد فناوری فلز روی در معدن انگوران در سال ۷۱ را راه‌اندازی کند و اولین ورق روی در کشور تولید شد. از آن روز تا به امروز، ده‌ها کارخانه تولید روی در کشور راه‌اندازی شده است و «کاهنربا» افتخار می‌کند که نقش اساسی و موثری در نهادینه شدن و بومی شدن دانش فنی فلز روی در کشور داشته است.

«کاهنربا» برای توسعه و افزایش ظرفیت فلز روی چه کارهای دیگری انجام داده است؟

در سال ۱۳۷۱، طی شرایطی، مهندس کلاهدوز معاون معدنی وقت وزارت صنایع و معادن با جسارت قرارداد طرح پایلوت تولید فلز روی در شرکت «کالسیمین» را امضا کرد و این یک اعتماد به وجود توان تولید داخلی بود، این طرح طی ۶ ماه اجرا شد و ما نشان دادیم که نشان فنی آن در کشور وجود دارد. بعد از آن «کاهنربا» قرارداد ساخت در کارخانه ۷هزار تنی تولید روی را با شرکت کالسیمین منعقد کرد. این کارخانه در سال ۱۳۷۶ احداث و از سوی حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رییس‌جمهور وقت به طور رسمی افتتاح شد.

کارخانه‌ای که امروز نامش «شرکت ذوب روی انگوران» است.

پس «کاهنربا» نقش بسزایی در توسعه صنعت روی داشته است؟

بدون شک می‌توان گفت بیش از ۷۰درصد توان و توسعه فنی و مهندسی صنعت روی در کشور بر دوش این شرکت بوده است. بعد از احداث کارخانه‌ ۷هزار تنی کالسیمین، قرارداد احداث کارخانه ۱۵هزار تنی با «شرکت ملی سرب و روی» در سال ۱۳۷۴ منعقد شد که در سال ۱۳۷۸ با حضور حجت‌الاسلام سید محمد خاتمی، رییس‌جمهور وقت افتتاح شد.

جدای از اینها توسعه و تکمیل کارخانه‌ روی جزیره قشم که ابتدا توسط چینی‌ها شروع شده بود به «کاهنربا» واگذار شد و ما یک واحد جدید در کنار کارخانه قبلی احداث کردیم، اما از سال ۱۳۷۸ شرکت «کاهنربا» در رویکردی جدید، فعالیت‌های خود را به صورت «EPC» یعنی مهندسی تامین قطعات و ساخت و انتقال، ادامه داد و همچنان فعالیت ما بر روی فلزات غیرآهنی متمرکز شد.

ناگفته نماند در روند احداث «کارخانه ذوب روی بافق» که طی قراردادی با یک شرکت چینی منعقد شد، «کاهنربا» بر روند اجرای این پروژه نظارت داشته و مشاوره تخصصی ارائه داده است.

آیا در زمینه توسعه صنعت روی، تجربه فعالیت در سایر کشورها را نیز دارید؟

بله، در کره شمالی، در توسعه‌ و بازسازی یک کارخانه تولید روی با یک شرکت سوئیسی، به صورت قرارداد «مشاوره‌ای» همکاری کرده‌ایم. جدای از این، همکاری از شرکت «چینکور» ترکیه که تا مرحله تولید ۵/۳۷هزار تن روی پیشرفت داشت، بر دوش متخصصان شرکت «کاهنربا» بوده است.

تجربه دیگری که اگر عملیاتی می‌شد، بسیار مفید بود، حضور «کاهنربا» در کنسرسیومی با مشارکت «اتوکمپو» فنلاند، «ای‌بی‌بی» سوئیس و «تیم» اسپانیا در پروژه احداث کارخانه ۱۰۰هزار تنی روی، متعلق به شرکت توسعه معادن روی ایران بود.

البته این پروژه بنا به دلایل مختلف اجرا نشد، هر چند که بعدها قرارداد مهندسی احداث این کارخانه با «کاهنربا» به عنوان یک شرکت متخصص داخلی امضا شد و تا مرحله مهندسی پایه آن، به کارفرما ارائه گردید.

آیا تمام فعالیت‌های شرکت «کاهنربا» بر روی توسعه صنعت روی بوده است؟

خیر، افزون بر این، احداث طرح واحد انتقال مکانیزه گوگرد دانه‌بندی شده از مبدا مجتمع پتروشیمی خارک تا کشتی به منظور رفع مشکلات زیست‌محیطی توسط ما در سال ۱۳۸۳-۱۳۸۱ طراحی و انجام شد.

آقای مهندس صلواتی‌زاده، آخرین طرحی که در کشور، توسط شما احداث شده، چیست؟

طرح تولید «پتاس» متعلق به شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، در خور و بیابانک بود که در سال ۸۳ شروع و در سال ۱۳۸۷ توسط مهندس علی‌اکبر محرابیان، وزیر محترم صنایع و معادن، رسما افتتاح شد.

«کاهنربا» در این پروژه‌ هم به صورت «ای.پی.سی» مشارکت داشت.