گروه صنعت و معدن- محبوبه فکوری: به گفته تولیدکنندگان صنعت سیمان، وزارت صنایع و معادن خط اعتباری جدیدی را برای افزودن ۱۲‌میلیون تن به ظرفیت اسمی سیمان کشور تا پایان سال جاری در نظر گرفته است تا بتوان ظرفیت اسمی تولید سیمان کشور را به ۷۶‌میلیون تن رساند. محمدمسعود سمیعی‌نژاد، معاون وزیر صنایع و معادن طی روزهای گذشته از برنامه‌ریزی‌های ستاد طرح‌های سیمانی کشور برای رساندن ظرفیت اسمی واحدهای تولیدکننده به ۷۶‌میلیون تن تا پایان سال جاری صحبت به میان آورد؛ اما تولیدکنندگان که در واقع بازیگران اصلی عرصه عملیاتی کردن سیاست‌های وزارت صنایع و معادن هستند، اگرچه نقشه راه این وزارتخانه برای تولید سیمان را تایید می‌کنند؛ اما پیش‌شرط‌هایی نیز برای دستیابی به آن قائل هستند. یکی از این پیش‌شرط‌ها، پایبند بودن بانک‌ها به مصوبات دولت برای تامین منابع مالی مورد نیاز طرح‌های تولیدی است.

خط اعتباری

برای تولید ۱۲‌میلیون تنی سیمان

در این رابطه محمد اتابک، عضو هیات مدیره انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد از اختصاص خط اعتباری جدید وزارت صنایع و معادن برای تولید ۱۲‌میلیون تن سیمان در سال ۸۸ خبر می‌دهد و می‌گوید: دستیابی به تولید ۱۲‌میلیون تن سیمان در سال جاری، منوط به پایبند بودن بانک‌ها به تعهدات خود مبنی بر ارائه تسهیلات مصوب دولت به تولیدکنندگان سیمان است.

وی می‌افزاید: در این راستا به نظر می‌رسد با اختصاص این خط اعتباری که منابع مالی آن بنا به تصمیم‌گیری مسوولان وزارت صنایع و معادن ارتباط دارد و بسته به نوع و ابعاد طرح‌ها به میزان متفاوتی برای هر طرح اختصاص می‌یابد، اضافه شدن ۸ تا ۱۲‌میلیون تن به ظرفیت اسمی تولید سیمان کشور عملیاتی است. به گفته اتابک، احتمالا نرخ سودی که برای این تسهیلات در نظر گرفته شده برابر با دیگر تسهیلات حوزه صنعت و معدن است. اما باید به این نکته توجه کرد که اگر بانک‌ها به هر دلیلی به تعهدات خود عمل نکنند، قطعا این برنامه تحت‌‌شعاع قرار می‌گیرد. این در حالی است که قطعا ظرفیت تولید ایجاد شده که طی روزهای گذشته کشور را به مرز خودکفایی سیمان رساند، باید با راهکاری به نام «صادرات» همراه شود؛ همان وعده‌ای که سمیع‌نژاد از آن سخن به میان آورده و قول می‌دهد که شرایطی در کشور فراهم شود که بتوان ۵‌میلیون تن از تولیدات این ظرفیت مازاد را به کشورهای همسایه صادر کرد.

اما نباید این نکته را از نظر دور داشت که کشوری که تا سال گذشته مشکلاتی را در رابطه با تامین سیمان پروژه‌های عمرانی و ساخت و سازهای شخصی و دولتی تجربه کرده است، قطعا نباید آمادگی چندانی برای صادرات داشته باشد. موید این حرف نیز جدال‌های تولیدکنندگان، دولتی‌ها و صادرکنندگان سیمان بر روی رفتن یا ماندن سیمان در سبد حمایتی دولت است.

پیش‌شرط‌های صادرات سیمان

علی‌محمد بُد، کارشناس صنعت سیمان در این رابطه معتقد است که چنانچه دولت مساعدت‌های لازم را در رابطه با صادرات سیمان صورت دهد و تمهیدات خاصی را برای این امر بیاندیشد، قطعا صادرات ایران به افغانستان، عراق و تاجیکستان رونق خواهد گرفت.

وی می‌افزاید: هم‌اکنون کامیون‌های ایرانی با مشکلات بسیاری در مرزها برای صادرات محصولات خود دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بنابراین اگر دولت با انجام توافقاتی با کشورهای مذکور، از معطلی کامیون‌های ایرانی در مرزها برای تخلیه سیمان جلوگیری کرده و شرایطی را فراهم آورد که کامیون‌ها به صورت مستقیم در کشورهای هدف تخلیه بار کنند قطعا دسترسی به اهداف امکان‌پذیر خواهد بود.

به اعتقاد بد، هم‌اکنون تولید سیمان در کشور بالاتر از نیاز مصرفی است که به نظر می‌رسد اگر ظرفیت بالا رود و زمینه صادرات فراهم نباشد، قطعا تولید نیز تحت‌‌شعاع قرار گرفته و دچار مشکل می‌شود.

وی می‌گوید: رکود در هر بخشی به سرعت اتفاق می‌افتد، اما خروج از آن نیازمند گذر زمان است، بنابراین به نظر می‌رسد با توجه به نقشه راه سیمان وزارت صنایع و معادن که هدفگذاری آن بر پایه صادرات ۵‌میلیون تنی در سال جاری است، قطعا با به مدار آمدن ظرفیت‌های تولیدی، کشورهای همسایه نیز از رکود خارج می‌شود.

در این رابطه صادرکنندگان، خواستار افزایش نقاط ارتباطی مرزها هستند و معتقدند که باید نقاط بیشتری در مرزها برای تبادل سیمان با کشورهای همسایه در نظر گرفته شود. چراکه هم‌اکنون کامیون‌های ایرانی باید ساعت‌ها در مرز معطل باشند تا کامیون‌های واردکنندگان در کشورهای همسایه سر برسند و سیمان صادراتی ایران را به داخل حمل کنند.

در این راستا بد تاکید می‌کند که باید توافقاتی از سوی وزارت صنایع و معادن با کشورهای همسایه صورت گیرد تا سیمان به صورت مستقیم وارد این کشورها شود. ضمن اینکه ترمینال‌هایی نیز در مرزهای آبی باید به همراه کشتی‌های حمل‌کننده سیمان به کشورهایی که مرز مشترک آبی با ایران دارند در نظر گرفته شود. به گفته وی، انجام این توافقات می‌تواند ۱۵دلار در هزینه صادراتی سیمان، صرفه‌جویی کند. اگرچه هم‌اکنون قیمت سیمان ایران قابل رقابت با سایر کشورها است.

همچنین در این رابطه، اتابک با اشاره به پیش‌شرط‌های صادرات سیمان معتقد است: چنانچه بخواهیم به اهداف پیش‌بینی شده در نقشه راه وزارت صنایع و معادن برای سیمان که چشم‌انداز صادرات ۵‌میلیون تنی تا پایان سال را ترسیم کرده، دست یابیم قطعا باید زیرساخت‌های آن را نیز فراهم کنیم.وی، ضرورت آمادگی پایانه‌های صادراتی سیمان را برای دستیابی به اهداف مورد تاکید قرار می‌دهد.

اسکله‌های صادراتی

اتابک، ظرفیت‌های بوجود آمده را در شرایطی آماده برای صادرات بیش از ۵‌میلیون تن می‌داند و می‌افزاید: سال گذشته میزان قابل توجهی کلینکر روی زمین مانده بود و صادرات آن به دلیل فراهم نبودن شرایط و زیرساخت‌ها صورت نگرفت، البته به نظر می‌رسد که وزارت صنایع پیگیر موضوع راه‌اندازی پایانه‌های صادراتی است.

وی با اشاره به راه‌اندازی اسکله مخصوص صادرات سیمان در کنار کارخانه سیمان ساروج خاطرنشان کرد: به جز پایانه مذکور و یک مورد دیگر که قبلا ساخته و از سوی وزارت صنایع تجهیز شده بود، به نظر نمی‌رسد اسکله دیگری به این امر اختصاص یافته باشد.

به هرحال به نظر نمی‌رسد که درخواست‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان سیمان از دولت در جهت دستیابی به اهداف وزارت صنایع و معادن، خارج از تصور یا زیاده‌خواهی باشد؛ این در حالی است که دستیابی به خودکفایی سیمان یکی از الگوهایی است که به خوبی نشان می‌دهد فراهم آوردن زیرساخت‌ها برای رسیدن به اهداف، از جمله پیش‌شرط‌های همیشگی بخش خصوصی برای ورود به میدان بوده و توجه به آن از سوی دولتمردان همواره سود تضمین شده‌ای برای توسعه کشور به ارمغان می‌آورد.