حمیدرضا زکی‌زاده

همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد با رکود بازار مسکن و کاهش قیمت نفت، بازار کاشی و سرامیک نیز پس از حدود دو سال رونق، دوباره وارد رکود شد. بحران جهانی نیز عاملی شد تا این رکود عملا به بحران تبدیل گردد، بحرانی که حداقل دو سال به درازا خواهد کشید. هرچند دوره تناوب رونق و رکود بازار کاشی همواره تکرار شده است، اما روند مصرف کاشی در جهان و ایران صعودی بوده و در دراز مدت بازار از روند به شدت روبه رشدی برخوردار است، اما موضوع اینجا است که دو سال رکود، زمان کمی نیست و هر تولیدکننده‌ای قادر به پشت سر گذاشتن این زمان طولانی نیست. بنابراین باید به دنبال راه برون رفت از این مقطع بود. مهم‌ترین مساله‌ای که در صنعت کاشی و سرامیک با آن مواجهیم، عدم توجه تولیدکنندگان به دوره تناوب رکود و رونق بازار کاشی است. هرچند روند گذشته نشان داده است این دوره تناوب تقریبا دوساله است و در یک‌سال گذشته نیز بارها و بارها توسط تیم توسعه خوشه کاشی سرامیکی استان یزد رکود پیش رو اطلاع‌رسانی شد؛ اما متاسفانه در دوره رونق، عموم تولیدکنندگان کاشی کشور به فکر دوره رکود آتی نیستند. به همین دلیل با شروع رکود، صنعت با نوعی غافل‌گیری مواجه می‌شود. معمولا به محض رونق بازار، کارخانجات تمرکز خود را روی تولید هرچه بیشتر می‌گذارند و عایدات حاصل از فروش این تولیدات، در سال دوم دوره رونق به سمت طرح‌های توسعه و کارخانجات جدید هدایت می‌گردد؛ در صورتی که تا رسیدن این سرمایه‌گذاری‌ها به بهره‌برداری حدود یک‌ و نیم سال تا دو سال زمان لازم است؛ یعنی دقیقا وسط دوره رکود بعدی طرح‌های جدید به بهره‌برداری خواهند رسید، بنابراین سرمایه‌گذاران جدید بهتر است سال دوم رکود را جهت سرمایه‌گذاری انتخاب کند، چراکه زمان بهره‌برداری دقیقا مواجه با اوج رونق بازار خواهد بود. در مجموع موثرترین راه‌های استفاده از سرمایه حاصل از دوران رونق - جهت گذر از دوره‌های رکود- می‌تواند موارد ذیل باشد:۱- توسعه صادرات: حضور مستمر در بازارهای خارجی راه‌حل بسیار مطمئنی جهت گذر از دوران رکود در بازار داخل است؛ چراکه با کاهش تقاضا در بازار داخل، تولیدکننده می‌تواند محصول خود را روانه بازارهای صادراتی نماید. این موضوع چندان دور از ذهن نیست؛ چرا که کاشی ایران به لحاظ کیفیت و قیمت شرایط مطلوبی را نسبت به رقبای جهانی داراست و با بازاریابی حرفه‌ای می‌توان به این امر دست یافت.۲- ایجاد برند در بازار داخل: کارخانجاتی که در بازار داخل از برند شناخته شده‌ای برخوردارند در دوره رکود با مشکل جدی مواجه نمی‌گردند و همواره قادر به فروش محصولات خود هستند. ۳- مدیریت درآمدهای دوره رونق: با مدیریت درست درآمدهای دوره رونق می‌توان در دوره رکود، کاهش درآمدها را جبران کرد. به‌هرحال جدای از مشکلات کلان اقتصاد جهان و ایران، بخشی از اتفاقی که در حال حاضر رخ داده است؛ نظیر کاهش شدید تولید، دپو محصولات، توقف طرح‌های توسعه، توقف برخی خطوط تولید، اخراج نیروی کار و حتی تعطیلی کامل برخی از واحدها ناشی از عدم آینده‌نگری کافی در مجموعه صنعت کاشی و سرامیک است.

دستیار عامل توسعه خوشه صنعتی کاشی سرامیکی

استان یزد (کارشناس ارشد توسعه اقتصادی)