یک چهارم برق تولیدی هدر می‌رود

غزاله طایفه

خشکسالی، کاهش نزولات جوی در سال آبی جاری و کم کار شدن نیروگاه‌های برق آبی اگرچه به گفته مسوولان و اعلام وزارت نیرو از جمله عوامل اصلی کاهش و کمبود برق در سال‌جاری است، اما باید توجه داشت که میزان هدر روی برق در شبکه‌های توزیع نیز از مهم‌ترین عواملی است که بیش از هر چیز به پیکره اقتصاد و صنعت برق کشور صدمه می‌زند. بنابر اعلام سندیکای صنعت برق ایران تلفات شبکه های توزیع کشور بیش از ۲۰درصد است که این میزان تلفات به معنای هدر رفتن تولید ۸ نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی است. واقعیت این است که آنچه امروز به ایجاد بحران در تولید برق و خاموشی‌ها در کشور منجر شده، کاهش تولید نیست و به گفته مهندس حمیدرضا صالحی، دبیر سندیکای صنعت برق ایران، عوامل دیگری چون عرضه و تقاضای نامتعادل برق، هدر روی بالای برق در شبکه‌های توزیع کشور و تجهیزات فرسوده باعث ایجاد بحران شده است. به گزارش دنیای اقتصاد دبیر سندیکای صنعت برق ایران در پاسخ به سوال دلایل کاهش برق در سال‌جاری اظهار داشت: اگرچه به دنبال خشکسالی‌های اخیر و کم کار شدن نیروگاه‌های برق آبی تولید برق دچار وقفه‌هایی شد، اما باید بپذیریم که ما در طول چند سال اخیر به طور تقریبی با این مساله دست به گریبان بوده‌ایم. لازم به ذکر است که نیروگاه‌های برق آبی توان تولید ۶هزاروپانصد مگاوات برق را دارند. وی افزود: آنچه که امسال متفاوت با سال‌های گذشته رخ داده، عرضه و تقاضای نامتعادل برق بوده است. افزایش روزافزون مصرف برق، تولید روبه‌ رشد و برنامه‌ریزی شده برق را می‌طلبد. وی با اشاره به این که میزان تولید برق باید بیش از مصرف باشد، گفت: ما باید میزان تولید برق را تا مرز ۲۰درصد بیش از مصرف کشور افزایش دهیم تا علاوه بر تامین نیاز روزمره قادر به صادرات باشیم. در این صورت می‌توانیم همین میزان را در زمان بحران به مصرف داخلی برسانیم. بنابراین برای دستیابی به این مهم باید برای ساخت تاسیسات و نیروگاه‌های جدید سرمایه‌گذاری شود؛ کاری که به نظر می‌رسد تا به امروز به خوبی انجام نشده است.

هدرروی ۲۰درصدی برق در شبکه‌های توزیع

صالحی در پاسخ به این سوال که میزان هدر روی برق در شبکه‌های توزیع چقدر است و تا چه اندازه در کمبود برق موثر است، اظهار داشت: سندیکای صنعت برق ایران بارها نسبت به تلفات شبکه‌های توزیع کشور که بیش از ۲۰درصد است، هشدار داده است. این میزان تلفات به معنای هدر رفتن تولید ۸ نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی است. از آنجایی که تولید برق کشور ۳۱هزار و ۷۴۵ مگاوات است، بنابراین ۲۵درصد معادل یک چهارم برق تولیدی کشور هدر می‌رود. وی افزود: این در حالی است که این رقم در بسیاری از کشورها از مرز ۵درصد عبور نمی‌کند و باید بپذیریم که شبکه‌های توزیع برق در شرایط بسیار نامناسبی به سر می‌برند که بیش از هر چیز به پیکره اقتصاد و صنعت برق کشور صدمه می‌زند.

بی‌مهری به صنعت توزیع برق

صالحی با بیان این مطلب که تلفات شبکه‌های توزیع مساله‌ای نیست که مربوط به یک دوره زمانی خاص باشد، گفت: این مشکل مدت‌ها است که در صنعت برق کشور به چشم می‌خورد و متاسفانه تا امروز بیشتر در بخش‌های تولید و انتقال، نوآوری و توسعه داشته‌ایم و در غالب موارد صنعت توزیع مغفول مانده و مورد بی‌مهری قرار گرفته است.

تلاش‌های بی‌نتیجه

وی افزود: شاید به همین دلیل هم باشد که تلاش‌های انجام شده برای حل مساله تلفات برق تا امروز نتیجه مشخصی در پی نداشته است. صالحی در ادامه تاکید کرد: اگرچه نمی‌توان تلفات برق در شبکه‌های توزیع را در خاموشی‌های اخیر و کمبود برقی که در طول هفته‌های گذشته باعث نگرانی مسوولان این صنعت شده به صورت مستقیم دخیل بدانیم، اما بدون شک اگر ما شبکه‌های توزیعی داشتیم که تلفاتی با این درصد بالا نداشتند حتی در صورت خشکسالی نیز با چنین بحرانی مواجه نمی‌شدیم.

تجهیزات فرسوده

وی در مورد وضعیت تجهیزات صنعت برق کشور و فرسودگی آنها توضیح داد: تجهیزات فرسوده فقط در شبکه‌های توزیعی به چشم می‌خورد که از ساخت آنها سال‌های زیادی می‌گذرد.

وی افزود: از آنجایی که در این بخش کار زیربنایی و جدیدی صورت نگرفته است، این مشکل در طول این سال‌‌ها ابعاد گسترده‌تری پیدا کرده است.

دبیر سندیکای صنعت برق ایران با بیان این مطلب که امروز صنعت ساخت تجهیزات برق در مرز خودکفایی ملی قرار دارد، اظهار داشت: سال‌های زیادی است که کشور از وابستگی و عقب‌ماندگی در زمینه ساخت تجهیزات فاصله گرفته است. این صنعت با توجه به توسعه تکنولوژیکی شرکت‌ها در طول سه دهه اخیر یکی از نمادهای تولید موفق داخلی است. وی ادامه داد: در حال حاضر تعویض و اصلاح شبکه‌های توزیع به روزرسانی تجهیزات و ارتقای تکنولوژی آنها یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای مساله اتلاف شبکه‌های توزیع است. صالحی افزود: البته پس از آن که تلاش‌های وزارت نیرو و سندیکا به ثمر نشست و بهای واقعی و تمام شده برق در قانون بودجه لحاظ شد، مساله کاهش تلفات در شبکه‌های توزیع به صورت جدی در برنامه فعالیت‌های ارگان‌های مرتبط قرار گرفت.

اولین شرکت تخصصی کاهش تلفات

صالحی با بیان این که سندیکای صنعت برق ایران با مشارکت بیش از ۳۶ شرکت عضو خود اقدام به ایجاد اولین شرکت تخصصی برای کاهش تلفات و بهینه سازی شبکه‌ها کرده است، گفت: قصد سندیکا این است که این حرکت را با ایجاد شرکت‌های بزرگ فعال در این زمینه گسترش دهد تا در آینده شاهد روزی باشیم که تلفات شبکه‌های توزیع برق همچون کشورهای دیگر مانند کره به ۴ تا ۵درصد برسد.

۳۰درصد هزینه اضافی

وی در پاسخ به این سوال که تحریم‌ها تا چه میزان در کمبود برق تاثیرگذار بوده، توضیح داد: بحث تحریم‌ها در حوزه‌های پایین دستی تولید برق و تا اندکی نیروگاه‌ها تاثیراتی را داشته است.

وی افزود: تحریم‌ها باعث شده که سازندگان و پیمانکاران صنعت برق برای وارد کردن مواد اولیه یا تجهیزات مورد نیاز خود ناگزیر به پرداخت

۲۰ تا ۳۰درصد هزینه اضافی به دلیل کار با واسطه‌ها و پذیرش ریسک‌های مربوطه باشند. صالحی در ادامه گفت: این مساله باعث تاخیر در اجرای پروژه‌ها و مانع بزرگی برای راه‌اندازی پروژه‌های زیرساختی صنعت برق محسوب می‌شود. دبیر سندیکای صنعت برق ایران در پایان با اشاره به مشکلات صنعت برق و به خصوص عدم همراهی بانک‌ها در اعطای تسهیلات اظهار داشت: واقعیت این است که شرکت‌های فعال صنعت برق به‌رغم هزینه‌های سربار ناشی از تحریم‌ها تلاش می‌کنند که از توقف پروژه‌ها جلوگیری کنند به شرط آن که مشکلات صنعت برق حل شود. وی افزود: اگر مشکل عدم همراهی بانک‌ها در اعطای تسهیلات و کمبود نقدینگی از سوی کارفرمایان این صنعت حل شود ما قادر خواهیم بود از موانع موجود عبور کنیم. بنابراین پیش از آن که صدماتی جبران‌ناپذیر ناشی از تحریم‌ها صنعت برق کشور را دچار توقف کند، چاره‌ای باید اندیشید.