می‌توانیم روابط‌مان را با اروپا در زمینه انرژی بهتر کنیم و ایران به راحتی می‌تواند رقیب گاز روسیه برای صادرات به اروپا شود.

به‌گزارش ایسنا عباس ملکی، مدرس دانشگاه در پیش همایش دوم همایش بین‌المللی صد سال نفت در ایران با عنوان «نفت ایران و امنیت انرژی در جهان» با بیان این مطلب گفت: ایران دومین دارنده ذخایر ثابت شده نفت و گاز با مقدار ۸/۱۳درصد است. با این وجود آیا سیاست‌ها، بهره‌برداری، تکنولوژی و میزان سرمایه‌گذاری‌های انجام شده متناسب با جایگاه ما در این زمینه است؟ وی با بیان این‌که عراق یکی از موقعیت‌های مناسب برای نفت کشور و بزرگ‌ترین فرصت برای انرژی دنیا است، اضافه کرد: با متکی بودن جهان به خلیج فارس در صورت بروز هرگونه اتفاق در تنگه هرمز جریان نفت قطع می‌شود، اما ایران می‌تواند به راحتی نفت خود را از دریای خزر صادر کند.

در ادامه، غلام‌حسین حسن‌تاش، محقق ارشد موسسه مطالعات انرژی نیز در سخنانی گفت: بحث امنیت انرژی اولین بار در زمان جنگ جهانی اول و تصمیم‌ چرچیل برای جایگزینی نفت به جای زغال سنگ در ناوگان انگلستان مطرح شد.

وی ادامه داد: یکی از معیارهای امنیت انرژی از نظر غرب، دسترسی دائمی، مطمئن و تضمین شده به انرژی ارزان برای رشد اقتصادی بوده و بعدها بحث سازگار کردن انرژی با محیط زیست نیز مطرح شد.

وی خاطرنشان کرد: سازمان بین‌المللی انرژی در سال ۱۹۷۵ تاسیس شد که آمریکا و چند هم‌پیمان آن تاثیر زیادی در این سازمان و تعیین سیاست‌های آن دارند و کاهش سهم انرژی در اقتصاد از طریق کاهش مصرف، مدیریت تقاضا و متنوع سازی منابع و مبادی انرژی از سیاست‌های امنیت انرژی این سازمان بوده است. این سیاست‌ها باعث شد که اوپک به مرور ظرفیت‌شان کم شده و از میزان نقش آنها در بازار نفت کاسته شود. حسن‌تاش ادامه داد: وارد کردن نفت به بورس، خارج کردن کنترل بازار از دست اوپک، کنترل جریان اطلاعات انرژی و خط‌‌دهی به بازار از طریق پیش‌بینی‌ها از دیگر سیاست‌های این سازمان بوده است. این پیش‌بینی‌ها کشورهای اوپک را وادار می‌کرد که ظرفیت مازاد تولید کنند که موجب ایجاد امنیت در بازار انرژی می‌شد. نرسی قربان، کارشناس خطوط لوله و انرژی و کارشناس موسسه مطالعات دریای خزر، نیز در این نشست گفت: بعد از فروپاشی شوروی سابق مساله جذب مقداری از نفت دریای خزر به پالایشگاه‌های کشور مطرح بود که موجب کاهش هزینه‌ها و عدم نیاز به انتقال نفت از جنوب به شمال کشور می‌شد. متاسفانه این اتفاق نیفتاد و خط لوله باکوـ جیحان با فشارهای سیاسی راه‌اندازی شد که گذشته از فشار‌های سیاسی، کم‌کاری‌ ما نیز در این زمینه موثر بود. وی خاطرنشان کرد: ما پنج سال قبل از احداث خط لوله باکوـ جیهان می‌توانستیم خط لوله نکا را احداث کنیم که تکنولوژی احداث خط لوله و امکانات پالایشی آن نیز وجود داشت و در آن صورت امکان ایجاد خط لوله باکو ـ جیحان نیز مشکل‌تر می‌شد. در حال حاضر بحث احداث خط لوله‌ای برای انتقال نفت قزاقستان به ایران در حدود ۵۰۰هزار بشکه مطرح است که اهمیت زیادی در ارتقای نقش ایران در اوپک دارد. او ادامه داد: گزینه دیگر، احداث خط لوله از قزاقستان و ترکمنستان به ایران و از آن‌جا به دریای عمان است که می‌تواند یک‌میلیون بشکه نفت را جابه‌جا کند. این کارشناس خطوط لوله و انرژی خاطرنشان کرد: در خصوص صادرات گاز نظرات مختلفی در کشور وجود داشته و برخی معتقد به صادرات و برخی به عدم صادرات گاز کشور هستند. در حال حاضر سالانه حدود هفت‌میلیارد متر مکعب گاز به ترکیه صادر می‌شود به این دلیل که مشکلاتی در صادرات وجود داشته و بعضا زمستا‌ن‌ها صادرات گاز دچار وقفه می‌شود. قرارداد امضا شده با ترکیه نیز قرارداد بسیار خوبی بوده و قیمت آن مناسب است و اگر چه ما از این قرارداد راضی‌ هستیم، اما ترک‌ها هستند که گاز را گران می‌خرند.

نرسی قربان ادامه داد: در حال حاضر مقداری گاز از جمهوری آذربایجان را به صورت سوآپ گرفته و به نخجوان می‌دهیم. از امسال نیز یک‌میلیارد متر مکعب گاز به ارمنستان صادر می‌کنیم و در مقابل آن برق دریافت خواهیم کرد که قرار است به سه‌میلیارد متر مکعب افزایش یابد.

او خاطرنشان کرد: تمام خطوط لوله گاز به ارمنستان را گازپروم خریده است، در حالی که ما باید آن را می‌خریدیم تا بر صادرات گازمان کنترل داشته باشیم. در حال حاضر گازپروم بر صادرات گاز به ارمنستان کنترل دارد.

وی افزود: از دیگر بحث‌های مطرح در حال حاضر ایجاد خط انتقال گاز ایران به پاکستان و هند است که مشکلاتی در خصوص قیمت آن و مسائل سیاسی هند و پاکستان وجود دارد. عده‌ی زیادی معتقدند این کار شدنی نیست، اما من معتقدم که کار بسیار خوبی است و به هر حال باید انجام شود.

این کارشناس خطوط لوله و انرژی گفت: در حال حاضر بحثی در خصوص انتقال گاز ایران به شارجه (امارات) وجود دارد که دو سه سالی است در خصوص قیمت آن بحث شده و به نتیجه نرسیده است. مساله احداث خط لوله ایران به کویت نیز مطرح است.وی اضافه کرد: مساله احداث خط لوله انتقال گاز ایران به اروپا نیز مطرح است که جدی‌تر بوده و چندین شرکت معتبر روی آن فعالیت می‌کنند و به دلیل نیاز اروپا به متنوع کردن منابع گازی خود، اروپایی‌ها تمایل زیادی به انجام این کار دارند. او با بیان توصیه‌هایی در خصوص صنعت نفت و گاز گفت: باید با بهبود روابط سیاسی گاز زیادتری از ترکمنستان وارد کنیم تا بتوانیم گاز داخلی را به چاه‌های نفت تزریق کرده و نفت بیشتری بفروشیم.

وی ادامه داد: باید مخازن ذخیره گاز ایجاد شود تا در زمستان دچار کمبود گاز نشویم. همچنین یارانه نفت وگاز باید برداشته شود، اما نباید قیمت نفت و گاز به ارقام مشابه کشورهای اروپایی و ژاپن برسد.