راهکارهای رفع موانع مالی بخش صنعت

عکس: آکو سالمی

مژگان میرزایی

واحدهای صنعتی در حالی به دومین سال هدفمندی یارانه‌ها پا می‌گذارند که همچنان با مشکلات بسیاری دست به گریبان هستند. فعالان این حوزه معتقدند که طی چند ماه اخیر بخش صنعت با محدود شدن گشایش اعتبار ریالی (LC ریالی)، و نیز گشایش اعتبار خارجی، نوسانات نرخ ارز و عدم اجرای وعده‌های داده شده در راستای اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها مواجه بودند. مشکلات مذکور در شرایطی است که هر روز مسوولان یک وعده جدید را در راستای برطرف کردن مشکلات اعلام می‌کنند. از بخشنامه‌های بانک مرکزی در این خصوص گرفته تا اظهارنظر روز گذشته وزیر صنعت، معدن و تجارت مبنی بر اجرای کل بسته‌های حمایتی طرح هدفمندی یارانه‌ها در بخش تولید، وعده‌هایی که مشکلات بخش تولید را برطرف نکرده است. مشکلات به وجود آمده در بخش تولید طی یک سال گذشته محور گفت‌‌و‌‌گوی ما با حسین هاشمی رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس است که در ذیل می‌آید:

اولین سال اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها به پایان رسیده. دولت در اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها در بخش تولید تا چه میزان موفق

بوده است؟

تاکنون هیچ یک از اهداف پیش‌بینی شده در بخش صنعت محقق نشده و بخش تولید هم‌اکنون در حال تحمل مشکلات پیش آمده در اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها است، چرا که براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته و با وجود افزایش هزینه‌های جانبی بخش تولید پس از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها ملزم به عدم افزایش نرخ تولیدات خود طی سه ماه شد و دولت نیز ملزم به جبران هزینه‌های جانبی برای کاهش ضرر و زیان بخش تولید شد که در این بخش دولت موفق عمل نکرد.

چه رقمی از درآمد محل هدفمندی یارانه‌ها برای بخش صنعت پیش بینی شده بود؟

در سه ماه آخر سال گذشته برای بخش صنعت یارانه دو هزار و ۹۵۰ میلیارد تومانی پیش‌بینی شد که از رقم مصوب تنها ۵۱۰ میلیارد تومان به بخش صنعت اختصاص پیدا کرد و دولت موفق به پرداخت مابقی یارانه نشد. در بودجه سال ۹۰ ردیف ۱۰ هزار میلیارد تومانی برای اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها پیش‌بینی شد که براساس برنامه مقرر شد تا ۶۰ درصد از رقم مذکور به بخش صنعت و معدن اختصاص پیدا کند که از این رقم و بر اساس آمار اعلام شده از سوی دولت تاکنون یک هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان به بخش صنعت اختصاص پیدا کرده است. از رقم مذکور ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد تومان از طریق فروش فولاد خوزستان به بخش صنعت اختصاص پیدا کرده که این بخش خلاف قانون بوده و باید بازگردانده شود. همچنین بودجه اختصاص پیدا نکرده در سال گذشته باید در سال‌جاری به بخش صنعت اختصاص یابد.

علاوه بر عدم اختصاص بودجه پیش‌بینی شده در طرح هدفمندی یارانه‌ها چندی است که اعتبار ریالی نیز به روی صنعتگران بسته شده است که این امر بر مشکلات صنعت افزوده است، با توجه به وعده داده شده از سوی رییس کل بانک مرکزی مبنی بر بررسی باز شدن گشایش اعتبار ریالی (LC ریالی) آیا زمان باز شدن اعتبار بانکی مشخص شده؟

کمیسیون صنایع و معادن پیشنهاد داده تا گشایش ریالی (LC ریالی) مجدد به روی تولیدکنندگان باز شود تا به این طریق کارها سرعت بیشتری در داخل کشور گیرد وعده‌هایی نیز در این خصوص از سوی بانک مرکزی داده شده، اما هنوز عملی نشده است.

دلیل بانک مرکزی برای بستن اعتبار ریالی به روی تولید‌کنندگان چه بوده؟

پس از سوءاستفاده سه هزار میلیارد تومانی، بانک‌ها نسبت به مبادلات پولی بسیار محتاط شدند که این امر نیز موجب قفل شدن بانک‌ها شد، اما در شورای گفت‌‌و‌‌گوی دولت و بخش خصوصی که به نوعی رابط سه قوه با بخش تولید محسوب می‌شود باز شدن گشایش اعتبار در اولویت قرار گرفت و بانک مرکزی نیز در تلاش برای باز کردن مجدد اعتبار به روی صنعت است. ما نیز امیدواریم هرچه سریع‌تر روند به روال قبلی خود بازگردد.

با این شرایط احتمال تغییر در روند گشایش اعتبار وجود خواهد داشت؟

بانک مرکزی در این خصوص اظهارنظری نکرده، اما آنچه مسلم است نباید یک روش بانکی که روند تولید را تسهیل می‌کند به خاطر بروز یک مشکل بست بلکه می‌توان با نظارت بیشتر از بروز مشکل جلوگیری کرد.

در حال حاضر چه بخش‌های از روش گشایش اعتبار ریالی (LC ریالی) استفاده می‌کنند؟

بیشتر واحدهای تولیدی از این روش استفاده می‌کنند و هنوز روش گشایش اعتبار در میان بخش‌های تجاری، بازار و توزیع‌کنندگان رواج نیافته است.

با تمام این تفاسیر گشایش اعتبار چه زمانی به روی تولید‌کنندگان باز خواهد شد؟

بانک مرکزی در حال برطرف کردن موانع است و به زودی اعتبار ریالی باز خواهد شد.

علاوه بر گشایش اعتبار طی ماه‌های گذشته نوسانات نرخ ارز نیز به مشکلات بخش تولید افزوده است که برای رفع این مشکل طی این مدت طرح هجینگ (بیمه ارزی) مطرح شده نظر کمیسیون صنایع در خصوص اجرای این طرح چیست؟

اجرای طرح هجینگ ارزی در حد یک خبر مطرح شده و دولت نیز هنوز طرحی برای بررسی به کمیسیون ارائه نکرده، اما آنچه مسلم است ایده مذکور می‌تواند چاره‌ساز بخشی از مشکلات بخش تولید باشد به نظر من مجلس نیز نظر مساعدی در اجرای چنین طرحی خواهد داشت.

با این شرایط در صورت ارائه طرح مجلس با آن موافقت خواهد کرد؟

آنچه مسلم است در ابتدا باید فضا را برای پیشنهاد طرح آماده کرد و جلساتی با افراد صاحب نظر برگزار شود تا شرایط برای پذیرش آن در مجلس فراهم شود، اما در صورتی که بدون فراهم کردن زیرساخت فکری قرار باشد که طرح در مجلس مطرح شود به طور حتم با مقاومت در مجلس مواجه خواهد شد. به خصوص در شرایط فعلی اذهان نسبت به چنین طرح‌هایی آلوده است.

با توجه به گفته‌های شما در صورتی که به طرح هجینگ به خوبی در مجلس پرداخته شود با موافقت مجلس روبه‌رو خواهد شد؟

به طور حتم در صورتی که نمایندگان به مزایای طرح هجینگ و کمکی که این طرح می‌تواند به بخش تولید کند پی ببرند با آن موافقت

خواهند کرد.

سوال بعدی که مطرح می‌شود چگونگی بخشودگی جرایم بخش تولید است، این طرح قرار است چگونه اجرایی شود؟

در مجموع دو نوع جریمه تسهیلاتی داریم که در یکی از موارد دولت به صراحت بانک‌ها را ملزم کرده تا با دریافت‌کنندگان تسهیلات مذاکره کرده و استمهال ۵ سال را برای بازپرداخت تسهیلات در نظر گیرند، اما به دلیل اینکه اختیار در دست هیات‌مدیره بانک‌ها است متاسفانه بانک‌ها در این بخش جدی برخورد نکرده‌اند. با توجه به شرایطی که در کشور حاکم است، ایجاب می‌کند که هیات‌مدیره بانک‌ها در این خصوص

پیش‌قدم شوند تا این مشکل برطرف شود. علاوه بر هیات‌مدیره بانک‌ها که اجرای طرح را با مشکلاتی مواجه کرده‌اند، مصوبه هنوز به برخی استان‌ها ابلاغ نشده است که این امر نیز موجب شده تا طرح اجرایی نشود.

علاوه بر مصوبه استمهال ۵ سال بدهی، چندی پیش دولت مصوبه بخشودگی جرایم تسهیلات دریافتی از حساب ذخیره ارزی را نیز مطرح کرد، این طرح قرار است با چه شرایطی اجرا شود؟

در این خصوص یک مشکل جدی وجود دارد و آن بازپرداخت مطالبات با نرخ ارز روز است که این امر مشکل شرعی دارد. این مشکل پیش از این نیز وجود داشت و موجب شد تا اجرای طرح‌هایی که در گذشته پیشنهاد شده بود اجرایی نشود.

به همین دلیل در شرایط کنونی نیز تا زمانی که طرح جدید از سوی بانک‌ها اجرایی نشود، نمی‌توان در خصوص آن اظهارنظر کرد.