ارز نامحدود؛ به نفع واردات و به ضرر صنعت؟

گروه صنعت و معدن - تولیدکنندگان و واردکنندگان از این پس ارز نامحدود با نرخ مرجع بانک مرکزی دریافت می‌کنند، این جدید‌ترین تصمیم بانک مرکزی برای عبور از بحران بازار ارز است.

بازار ارز این روزها گرفتار نوسانات قیمتی شده و بانک مرکزی نیز برای حل و فصل این مشکل هر روز بخشنامه قیمت جدیدی صادر می‌کند تا به این طریق تاثیر نوسانات قیمت ارز بر تولید را کمتر کند؛ چرا که این روند موجب تعطیلی برخی واحدهای کوچک تولیدی شده است. علاوه بر کاهش تاثیر نوسانات نرخ ارز بر تولید، برخی کارشناسان معتقدند که بخشنامه بانک مرکزی به یک دست شدن تصمیمات بانک‌ها نیز منجر خواهد شد؛ چرا که هم‌اکنون بانک‌های عامل در اجرای بخشنامه‌ها به صورت سلیقه‌ای عمل می‌کنند که اجرای این بخشنامه یک دست شدن روند اجرا را به همراه خواهد داشت.

اگرچه بخشنامه جدید را برای وارد‌کنندگان می‌توان به فال نیک گرفت، اما برخی کارشناسان معتقدند که اجرای این بخشنامه چندان به نفع تولید و بخش صنعت نخواهد بود، چراکه اختصاص بدون محدودیت ارز با نرخ مرجع به وارد‌کنندگان موجب افزایش واردات خواهد شد که این امر به ضرر تولید‌کنندگان تمام می‌شود و بازار بیش از پیش در اختیار محصولات وارداتی قرار خواهد گرفت.

عبور از جو روانی بازار ارز

یک عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران در رابطه با بخشنامه جدید بانک مرکزی مبنی بر دستور فروش ارز نامحدود به واردکنندگان می‌گوید: قاعدتا بانک مرکزی با توجه به ظرفیت‌ها و موجودی منابع ارزی تصمیم‌گیری می‌کند. پیش از این نیز تصمیم دیگری در مورد پیش فروش ارز اتخاذ شده بود که بر اساس آن بانک‌ها در مقابل دریافت وجوه ریالی بعد از دریافت ثبت سفارش به بخش تولید ارز تحویل می‌دادند.

حمید حسینی در پاسخ به این سوال که آیا این تصمیمات می‌تواند مشکلات بخش صنعت کشور را برطرف کند، اظهار کرد: به نظر می‌رسد در وضعیت فعلی که بازار ارز با نوسانات شدید قیمتی روبه‌رو است، این تصمیمات برای اطمینان در بازار و عبور از جو روانی که در مورد کمبود ارز وجود دارد، اتخاذ شده است.

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران با بیان اینکه با توجه به اینکه در این تصمیم قرار است ارز با قیمت مرجع در اختیار واردکنندگان قرار بگیرد، اظهار کرد: طبق تصمیم بانک مرکزی واردکنندگان در مقابل اوراق ثبت سفارش می‌توانند ارز نامحدود دریافت کنند.

حسینی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه با توجه به مشکلات واحدهای تولیدی در باز کردن «ال.سی» خارجی، دادن ارز نامحدود به واردکنندگان کالا و خدمات می‌تواند مشکلات آنها را حل کند، اظهار کرد: در حال حاضر با توجه به مسائلی که در مورد تحریم بانک مرکزی مطرح شده است، امیدوارم که حداقل با ایجاد ثبات در بازار ارز بتوان بخشی از مشکلات بخش تولید را برطرف کرد.

غلبه کمبود نقدینگی بر کمبود ارز

ساسان قربانی، دبیر انجمن قطعه‌سازان نیز با اشاره به اینکه در حال حاضر خروج ارز از جمله مسائل اصلی بخش صنعت محسوب می‌شود، می‌گوید: اعمال محدودیت‌های بین‌المللی علیه کشور موجب شده تا نقل و انتقال پول به مشکل بخش صنعت تبدیل شود؛ به طوری که کمبود ارز هم معلول همین وضعیت است.

قربانی در ادامه می‌گوید: علاوه بر مشکل نقل و انتقال پول هم‌اکنون صنعتگران با مشکل کمبود نقدینگی ریالی مواجه هستند که باید در این خصوص نیز راهکاری از سوی بانک مرکزی در نظر گرفته شود.براساس بخشنامه مذکور ارز نامحدود با نرخ مرجع بانک مرکزی علاوه بر تولید‌کنندگان در اختیار وارد‌کنندگان نیز قرار خواهد گرفت که با این شرایط تولید‌کنندگان با اجرای این بخشنامه متضرر خواهند شد.

دبیر انجمن قطعه‌سازان در ادامه در پاسخ به این پرسش که اجرای این بخشنامه تا چه میزان به نفع بخش صنعت خواهد بود، اظهار کرد: در صورتی که بانک مرکزی بخشنامه مذکور را به مواد اولیه اختصاص دهد صنعت با اجرای این بخشنامه منتفع خواهد شد، اما اختصاص نرخ مرجع به محصولات تمام شده به ضرر بخش تولید خواهد بود؛ چرا که در این شرایط کالای نهایی با قیمت کمتر از تولیدات داخلی سر از بازار در خواهند آورد.

فقدان ساز و کار ضمانت اجرایی یکی دیگر از مواردی است که دبیر انجمن قطعه‌سازان به آن اشاره کرده و در این خصوص می‌گوید: بانک‌ها در این زمینه همکاری لازم را با بخش تولید ندارند. شاهد مثال هم این است که در حال حاضر تولید‌کنندگان برای گشایش ال سی (LC) باید از هفت‌خوان موانع بگذرند.

به گفته قربانی پیش از این نیز رییس بانک مرکزی وعده‌هایی برای برطرف کردن مشکلات بانکی صنعتگران داده بود که هیچ یک از این وعده‌ها تاکنون محقق نشده است.

دبیر انجمن قطعه‌سازان، در پاسخ به این پرسش که از چه زمان صنعتگران با مشکل محدودیت در ارائه ارز دست و پنجه نرم می‌کنند، عنوان کرد: از حدود سه سال پیش محدودیت در ارائه ارز ایجاد شده بود.

ارز نامحدود در مقابل ثبت سفارش

یک عضو هیات نمایندگان اتاق ایران نیز در این خصوص گفت: ارز نامحدود با نرخ مرجع پس از ثبت سفارش و ارائه مدارک به بانک به حساب صنعتگر واریز خواهد شد، به این طریق تنها با وجود مدارک ثبت سفارشات و مستندات کالای خریداری شده ارز در اختیار وارد‌کننده قرار می‌گیرد.

مسعود دانشمند با بیان اینکه این ارز به هیچ وجه به صورت نقدی پرداخت نخواهد شد، افزود: علاوه بر اینکه بانک‌ها حق پرداخت نقدی را ندارند، ارز خریداری شده نیز تنها برای کالاهای وارداتی پرداخت خواهد شد.

وی ادامه داد: خریداران ارز را به قیمت روز خریداری می‌کنند و می‌توانند آن را با همان قیمت تا زمان ورود کالا ذخیره کنند، ضمن اینکه در بخشنامه بانک مرکزی آمده است که ارز تنها به صورت نقدی به حساب صنعتگران واریز می‌شود.

دانشمند در ادامه افزود: اگر صنعتگران بخواهند تسهیلات بانکی خود را به خرید ارز از این طریق اختصاص دهند، ارز را با نرخ روز خریداری می‌کنند و موعد سر رسید تسهیلات خود را باید با درصد‌های بالایی مثل ۱۸ یا ۲۴ درصد پرداخت کنند.

این فعال بخش خصوصی در پایان تصریح کرد: وقتی صنعتگر هیچ سرمایه‌ای در اختیار ندارد، پس نمی‌تواند ارز را نیز خریداری کند، با این شرایط می‌توان نتیجه گرفت که این اقدام بانک مرکزی نه به سود و نه به ضرر آنها است.