گروه صنعت و معدن- صنعت بعد از افزایش نرخ ارز چه روزهایی را خواهد گذراند؟

بعد از افزایش ۱۱۲ تومانی (معادل ۵/۱۰ درصد) نرخ ارز مرجع، بخش‌های مختلف تولید، مخالفان و موافقانی نسبت به این تصمیم داشته‌اند. برخی بر این نظرند که تولیدکنندگان صادرات‌گرا از این تصمیم درآمد بیشتری دریافت خواهند کرد و برخی دیگر نظرشان بر این است که قاطبه صنعتگران توانایی صادرات را ندارند و واردکننده مواداولیه یا تجهیزات صنعتی هستند که این موضوع باعث ضرردهی یا کاهش حاشیه سود آنها خواهد شد. تک نرخی شد؟

به نظر کارشناسان، تعیین نرخ ارز و تعیین قیمت انرژی دو علامت مهم به بازار است؛ بازاری که در آن فعالان اقتصادی داخلی از جمله تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان و همچنین سرمایه‌گذاران، مناسبات جاری و انتظارات آتی خود را براساس این دو علامت مهم تنظیم می‌کنند.

حال بانک مرکزی به عنوان بزرگ‌ترین دارنده و عرضه‌کننده ارز، تصمیم گرفته است با شعار تک نرخی کردن ارز، جلوگیری از رانت و یکسان‌سازی نرخ ارز در بازار، قیمت پایه دلار آمریکا را از ۱۰۵۹ تومان روز سه‌شنبه هفته گذشته به ۱۱۷۱ تومان در روز بعد(چهارشنبه) برساند که از نرخ قبلی آن، ۱۱۲ تومان بیشتر است.

افزایش تا کجا؟

اما بعد از این شوک ارزی هم بازار به سمت تک نرخی شدن میل پیدا نکرد. همچنین به دلیل وجود تقاضا، بازار به صورت دو نرخی یا چند نرخی است؛ حال این پرسش وجود دارد که سیاستگذاران ارزی و پولی تا چه اندازه تصمیم دارند نرخ ارز را به منظور رسیدن به تک نرخی بودن افزایش دهند؟ ۱۲۰۰ تومان؟ ۱۲۵۰ تومان؟ ۲۰۰۰ تومان؟ یا ۳۰۰۰ تومان؟ به بیان ساده‌تر، سیاستگذار در چه نقطه‌ای از تقاضا برای دلار به سمت خرید ارز نرخ مرجع یا تبدیل به کالای بدون کشش میل می‌کند؟

افزایش هزینه‌های تولید

در این اوضاع، بسیاری از تولیدکنندگان ضمن نگرانی، با افزایش شدید هزینه‌ها روبه‌رو شده یا خواهند شد؛ تولیدکنندگانی که پیش از این افزایش با افزایش هزینه‌های انرژی، مالیاتی، حقوق و دستمزد و مواد اولیه رو به رو شده‌اند. دولت همواره و پیش از این، بر سر این موضوع که ۸۰ درصد کالاهای وارداتی به کشور، مواد اولیه، کالاهای محصولات صنعتی یا واسطه‌ای بوده است، افتخار کرده است. چرا که این آمار نشان می‌داد که واردات کالای مصرفی در مقابل کالای صنعتی چندان زیاد نیست. اما مخالفان دولتی افزایش نرخ ارز می‌گویند که ۹۰ درصد از تولیدکنندگان از افزایش نرخ ارز آسیب می‌بینند و فقط ۱۰ درصد از تولیدکنندگان از افزایش نرخ ارز منتفع می‌شوند.

کاهش حاشیه سود

افزایش نرخ ارز به شدت حاشیه سود صنایع را کمتر و هزینه‌های تولید آنها را افزون‌تر می‌کند. کارشناسان صنعتی معتقدند که واحدهای صنعتی نباید چندباره و از چند ناحیه مورد فشار هزینه‌ای قرار گیرند؛ چرا که تا اندازه‌ای تصمیمات دولت منجر به افزایش هزینه‌های آنها شده است و از سوی دیگر، تمهیداتی مانند تخفیف مالیاتی، تعیین تعرفه‌های مناسب و استمهال بدهی‌ها برایشان در نظرگرفته نشده است تا بتوانند فشارهای چند باره هزینه‌ای را جبران کنند.

افزایش تورم به دلیل عدم آمادگی

از این‌رو، افزایش نرخ ارز به دلیل حال و روز صنعت، باعث افزایش تورم خواهد شد و آن حجم نقدینگی‌ای که به منظور جلوگیری از افزایش نرخ تورم از سوی بانک مرکزی به واسطه افزایش نرخ ارز جمع‌آوری می‌شود، دوباره از ناحیه دیگر موجب آسیب‌های صنعتی و افزایش نرخ تورم می‌شودو از سویی سهم بخش خصوصی از ایجاد اشتغال جدید، تشکیل سرمایه جدید و حراست از اشتغال موجود را تحت شعاع قرار می‌دهد.

نگران نباشید، بازار را پر ارز می‌کنیم

خبرنگار «دنیای اقتصاد» برای آگاهی از تاثیر افزایش نرخ ارز بر تولید و صنعت به سراغ صنعتی‌ها و خصوصی‌ها رفت و با گفت‌وگو با «حسین ساسانی» دبیر کل کنفدراسیون صنعت ایران از آینده تولید و صنعت بعد از افزایش قیمت نرخ ارز جویا شد.

«ساسانی» در ابتدای گفت‌وگو با اشاره به اینکه روز قبل از اعلام افزایش نرخ ارز با رییس بانک مرکزی دیدار داشته است، گفت:«رییس بانک مرکزی در آن جلسه بیان کرد که نگران نباشید، بازار را پر از ارز خواهیم کرد که قیمت آن بالا نرود».

حرف اول را اعتماد می‌زند

وی ادامه داد: «اما روز بعد شنیدیم که قیمت نرخ ارز افزایش یافته است. این کار و تصمیم باعث می‌شود بنگاه‌های صنعتی بی‌اعتماد و بی‌اعتنا شوند؛ الان آن چیزی که برای صنایع و بنگاه‌ها مهم است، اعتماد است.»

سیاستگذاری‌های یکباره

دبیر کل کنفدراسیون صنعت ایران با بیان اینکه صنعت به اندازه کافی بحران دارد، تصریح کرد: «دولت به یکباره سیاستگذاری می‌کند و به یکباره سیاست‌های خود را تغییر می‌دهد، دولت نباید با این تصمیمات باعث بی ثباتی صنعت و بی‌اعتمادی صنعتگران شود؛ در صورتی که دولت باید ثبات و اعتماد را در صنعت و میان صنعتگران ایجاد و تقویت کند.»

کار «کارشناسی» شد؟

وی افزود:« همه این سیاستگذاری‌ها و تصمیمات نشان می‌دهد که در کشورمان کار کارشناسی و برنامه‌ریزی‌ای صورت نمی‌گیرد.»

«ساسانی» تشریح کرد: «برای اینکه اقتصاد، تولید و صنعت شرایط مساعدی را برای ادامه کار داشته باشند، باید سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها کارشناسی شده صورت گیرند؛ همچنین بسترسازی، امکان سنجی، هدف‌یابی و تجزیه و تحلیل‌ها به بهترین نحو انجام شود.»

برنامه‌ریزی در کوتاه مدت! محال است

وی افزود:« وقتی تصمیمات بدون تامل و سریع تغییر پیدا می‌کنند، باعث می‌شود که بنگاه‌های اقتصادی حتی برای کوتاه مدت نتوانند برنامه‌ریزی کنند.»

دبیر کل کنفدراسیون صنعت ایران در پاسخ به خبرنگار ما درباره تاثیر سیاست جدید بانک مرکزی بر صنعت، گفت: « افزایش قیمت نرخ ارز توسط بانک مرکزی ظاهر مساله است و اصل و مرکز مساله، به بی‌ثباتی در سیاستگذاری کلان اقتصادی است. اگر اینها حل شود، به طور قطع افزایش ۱۰/۵ درصدی نرخ ارز نمی‌تواند بنگاه اقتصادی را از پا در آورد.»

تثبیت قیمت صورت نگیرد

وی ادامه داد: «با افزایش قیمت نرخ ارز بنگاه‌های واردکننده مواد اولیه، هزینه‌هایشان بالا می‌رود و این موضوع بر بهای تمام شده کالاها و در نتیجه افزایش قیمت فروش اثرگذار خواهد بود. علاوه بر این، صنایع با کمبود مالی نیز مواجه می‌شوند.» «ساسانی» در ادامه با بیان اینکه بخش زیادی از صنایع ما آسیب پذیر از افزایش نرخ ارز هستند، تاکید کرد :«دولت باید بپذیرد که صنایع با افزایش هزینه‌هایشان تحت تاثیر افزایش قیمت ارز، قیمت‌شان را افزایش دهند و سیاست تثبیت قیمت‌ها را پیش نگیرد.»

توان صادرات وجود ندارد

دبیر کل کنفدراسیون صنعت ایران توضیح داد که بخش عمده از کالاها و مواد اولیه صنایع وارداتی است و خیلی از آنها نیز توان صادرات را ندارند که بتوانند از این مزیت صادراتی؛ یعنی افزایش قیمت ارز استفاده کنند، بنابراین نیاز است که به این موارد توجه کرد تا صنعت روزهای ناخوشایندی را نبیند.

افزایش نرخ ارز به ضرر تولیدکنندگان

همچنین، دبیرکل خانه صنعت و معدن ایران افزایش نرخ ارز در بازار توسط بانک مرکزی را در شرایط کنونی به شدت به ضرر تولیدکنندگان دانست. «محسن شرکا» در گفت‌وگو با «ایسنا» با بیان اینکه شک نکنید که با افزایش نرخ ارز در بازار، آسیب‌های جدی به تولیدکنندگان داخلی وارد می‌شود، عنوان کرد:‌«با توجه به فضای اقتصادی کشور و همچنین اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و اینکه سهم صنعت از درآمد هدفمندی یارانه‌ها از ۳۰ به ۲۰ درصد کاهش یافته، افزایش چشمگیر نرخ ارز در بازار قطعا به ضرر تولیدکنندگان داخلی تمام خواهد شد.»

بیشترین لطمه به واردکنندگان مواد اولیه

وی افزود:«تولیدکنندگانی که مواد اولیه خود را از خارج کشور وارد می‌کنند، بیشترین لطمه را از بابت افزایش نرخ ارز در بازار داخلی می‌بینند.»او با اشاره به اینکه افزایش یکباره نرخ ارز به ضرر کل اقتصاد کشور است، عنوان کرد:«بانک مرکزی و دولت باید تلاش کنند ارزش پول ملی کشور بالا رود، نه اینکه نرخ دلار را در بازار به یکباره افزایش دهند.»

پروسه زمانی لازم است

دبیرکل خانه صنعت و معدن ایران درباره تاثیر آزادسازی نرخ ارز در بازار داخلی بر تولیدکنندگان گفت:«نرخ ارز باید در یک فرآیند زمانی بلندمدت آزاد شود و آزادسازی یکباره نرخ ارز تبعات منفی برای اقتصاد کشور در پی دارد.» به گزارش« ایسنا»، بانک مرکزی هنوز نظر رسمی خود را درباره دلیل این افزایش یکباره اعلام نکرده است، اما برخی کارشناسان معتقدند ناتوانی سیاست‌های این بانک در کاهش قیمت‌های ارز در بازار آزاد باعث شد تا برای فائق آمدن بر مشکل ارز دونرخی، قیمت‌های مرجع از سوی این بانک افزایش داده شود.

دو دیدگاه نسبت به نرخ ارز

«حمیدرضا فولادگر» عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه دو نظر درباره افزایش قیمت ارز وجود دارد، توضیح داد: «یک گروه می‌گویند باتوجه به تعاملات با بازار جهانی و افزایش نرخ تورم آزادسازی نرخ ارز لازم است؛ و گروه دوم می‌گوید، باتوجه به اینکه واردات غیرنفتی مان بیشتر از صادرات غیرنفتی مان است و بخش زیادی از صنایع واردکننده مواداولیه هستند، بالا رفتن قیمت ارز، به اقتصاد و صنعت کشور ضرر می‌زند.»

آماده آزادسازی نیستیم

این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به اینکه افزایش نرخ ارز به میزانی قابل پیش‌بینی بود، گفت: «اما سوال این است که آیا دیدگاه آزادسازی الان به صلاح است یا نه؟ که به نظر من الان آمادگی آن را نداریم که افزایش را داشته باشیم. نیاز است که یکسری زیرساخت‌ها ایجاد شود، فناوری تغییر کند و بهره‌وری بالا برود.»

زیرساخت تجارت جهانی وجود دارد؟

وی ادامه داد:« از سوی دیگر باید توجه کرد که تجارت جهانی نیز نیاز به زیرساخت‌هایی دارد تا بتوان از مزیت افزایش قیمت ارز در صادرات منتفع شویم. به نظر من این زیرساخت‌ها نیز هنوز مهیا نیست.» برخی از کارشناسان معتقدند که پیش از افزایش قیمت حامل‌های انرژی بهتر بود که اصلاح نرخ ارز صورت می‌گرفت و اقدام همزمان این دو برنامه تعدیلی، صنعت را آسیب‌پذیر می‌کند.

حکایت بنگاه‌های صادرات‌گرا

گروه انرژی- افزایش نرخ ارز به نفع واحدهای پتروشیمی است یا به ضررشان؟ به دنبال افزایش شدید نرخ ارزهای مرجع از سوی بانک مرکزی، مدیران واحدهای پتروشیمی به عنوان صنعت صادرات‌گرا، دیدگاه‌ها و نظرات مختلفی درباره تاثیر این تصمیم بر میزان درآمدزایی شان داشتند.

به گزارش خبرنگار ما، برخی معتقدند که با توجه به صادراتی بودن شرکت، این اقدام به نفع آنها است، برخی دیگر این تصمیم را به ضرر مجتمع‌های پتروشیمی می‌دانند. از سوی دیگر برخی نیز می‌گوید:«با توجه به اینکه تنها ۴ روز از تصمیم بانک مرکزی برای افزایش نرخ ارز مرجع می‌گذرد، لازم است که بررسی‌های بیشتری روی تاثیرات این تصمیم صورت گیرد.»

سود صادرکننده‌ها از افزایش نرخ ارز

در همین حال، «عباس شعری مقدم»، مدیرعامل شرکت پتروشیمی آریاساسول در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در مورد تاثیر افزایش نرخ ارز می‌گوید:«افزایش نرخ ارز برای مجتمع‌های پتروشیمی که صادرکننده هستند، تاثیرات مثبتی دارد.» وی با بیان اینکه این پتروشیمی یک شرکت صادرکننده است، گفت:«ما همیشه خواهان افزایش نرخ ارز بودیم تا بتوانیم در صحنه بین‌المللی با سایر شرکت‌ها رقابت کنیم.» «شعری مقدم» با اشاره به نرخ تورم در کشور گفت: «با توجه به میزان تورم و افزایش هزینه‌ها، افزایش نرخ ارز به نفع شرکت‌هایی است که صادرکننده هستند.» وی اظهار کرد:«از آنجایی که ما درآمد ارزی‌مان را تبدیل به ریال می‌کنیم، درآمد ریالی مان افزایش خواهد یافت.»

ارزیابی هنوز زود است

از سوی دیگر، «صفرعلی بابایی»، مدیرعامل پتروشیمی مروارید نیز از دیگر کسانی است که افزایش نرخ ارز را مثبت ارزیابی می‌کند.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: «از آنجایی که درآمدها، فروش و وام‌های مجتمع ارزی است، افزایش نرخ ارز مشکلی را برای ما ایجاد نمی‌کند.»مدیرعامل پتروشیمی مروارید ادامه داد: «تنها مصارف گاز و برق ما ریالی است که اگر این حامل‌ها افزایش یابد، ما از مابه‌التفاوت تبدیل درآمدهای ارزی به ریالی این هزینه‌ها را جبران می‌کنیم.»

به گفته وی، اگر مشکل خاصی پیش نیاید، ما مشکلی در خصوص افزایش نرخ ارز نخواهیم داشت مگر اینکه اتفاق خاصی بیافتد.

«بابایی» با بیان اینکه اظهارنظر در مورد تاثیرات بلندمدت تصمیم بانک مرکزی برای افزایش نرخ ارز مرجع خیلی زود است، گفت:«باید مدتی صبر کرد تا اثرات این تصمیم مشخص شود.»وی اما گفت:«با توجه به اینکه کلیه درآمدها و هزینه‌های مجتمع بر پایه ارز است، این تصمیم در کل مشکلی را برای مجتمع ما ایجاد نخواهد کرد. در واقع اگر شاخص بورس مجتمع مثبت نشود، منفی هم نمی‌شود.»

ضرر ۷۰ میلیارد تومانی این مجتمع

در مقابل، اما مدیرعامل شرکت پتروشیمی امیرکبیر نظر دیگری دارد. وی افزایش نرخ ارز را به نفع این مجتمع پتروشیمی نمی‌داند و می‌گوید: «با بالا رفتن نرخ ارز مرجع، ما ضرر کرده‌ایم.»

«عادل نژاد سلیم» با اشاره به اینکه این مجتمع پتروشیمی دارای وام ارزی است، به خبرنگار ما گفت:«تاکنون افزایش نرخ ارز ۷۰ میلیارد تومان به ما ضرر زده است.»از سوی دیگر، «جمشید مبارکی»، مدیرعامل شرکت پتروشیمی بوعلی سینا نیز در پاسخ به این سوال که افزایش نرخ ارز چه تاثیری بر این مجتمع خواهد داشت، گفت:«هنوز نمی‌توان نظری داد و لازم است که روی تاثیرات این تصمیم بررسی‌های لازم صورت گیرد.» مدیرعامل شرکت پتروشیمی باختر نیز از دیگر کسانی بود که ارزیابی تاثیرات افزایش نرخ ارز را زود دانست و به خبرنگار ما گفت:«افزایش نرخ ارز برای واحدهایی که صادرکننده هستند مثبت است و برای واحدهایی که از وام ارزی استفاده کردند منفی است؛ ولی فعلا ارزیابی کلی از این موضوع ندارم.» به گزارش خبرنگار ما، افزایش نرخ رسمی دلار در حالی طی روزهای گذشته شرایط بازار و بسیاری از صنایع وابسته را تحت شعاع قرار داده که به نظر کارشناسان، این افزایش بیش از همه به نفع شرکت‌های صادرکننده بورسی بوده و درآمد بیشتری را برای آنها به دنبال خواهد داشت.