بازتاب نشست ۱۵۹
سایه‌های تکروی در اوپک
این پرسشی است که بعد از نبود توافق و اجماع میان ۱۱ عضو اوپک بر سر سقف تولید نفت، طی دیروز و امروز در ذهن تحلیلگران پررنگ شده است.
گروه انرژی- آیا اوپک بعد از نشست ۱۵۹ وین در آستانه فروپاشی قرار گرفته است؟
این پرسشی است که بعد از نبود توافق و اجماع میان ۱۱ عضو اوپک بر سر سقف تولید نفت، طی دیروز و امروز در ذهن تحلیلگران پررنگ شده است. چرا که از یک سو عربستان به عنوان عضو ناراضی اوپک از نشست ۱۵۹، خواستار افزایش حداقل یک میلیون بشکه‌ای تولید نفت این سازمان شده است و از سوی دیگر کشورهایی از جمله ایران که ریاست اوپک را بر عهده دارد از امتیاز ریاست دوره‌ای این سازمان استفاده کرده و نسبت به افزایش سقف یک میلیون بشکه‌ای تولید نفت مخالفت کرده است. سرانجام «نشست بی‌نتیجه» همان شد که ایران می‌خواهد. عربستان ناراضی نیز اعلام کرد که به صورت یک جانبه تولید خود را افزایش می‌دهد. به گزارش خبرنگار ما، اعضای اوپک با وجود تنوع در دیدگاه به صورت سنتی همواره به اجماع می‌رسند که این بار اجماع سنتی صورت نگرفت و عربستان ناراضی آن را بدترین نشست اوپک خواند.
اما روایت دبیرکل اوپک از نشست ۱۵۹ چیست؟ دبیرکل اوپک می‌گوید: «ملاحظات اقتصادی عامل اصلی شکست مذاکرات بود.» به گزارش «فارس» به نقل از «رویترز»، «عبدالله البدری» تاکید کرد: «مسائل اقتصادی بیش از مسائل سیاسی نقش زیادی در تصمیم اخیر اوپک مبنی بر حفظ سقف تولید سازمان در نشست وین داشته است.»
جهان که به پایان نرسید
«البدری» تصریح کرد:«ولی اوپک حاضر است در صورت نیاز بازار و افزایش نگرانی‌ها در خصوص عرضه انرژی، در بازار نفت دخالت کند.» وی گفت:«ما ناراحت هستیم، ولی این به معنای پایان جهان نیست.»
وی افزود:«در شش سال گذشته فضای آرام و باثباتی بر نشست اوپک حاکم بوده است، ولی اکنون تنش‌هایی وجود دارد که امیدوارم بر این تنش‌ها غلبه کنیم.»
هر کسی آماری می‌دهد
وی گفت:«در نشست اخیر اوپک کشورهای مختلف عضو آمارهای مختلفی در خصوص میزان نفت مورد نیاز بازار ارائه کردند و به همین دلیل نتوانستیم در خصوص افزایش سقف تولید اوپک به جمع بندی برسیم.»
وی افزود:«در شرایط کنونی بازار نفت مملو از عرضه و تولید است. ذخایر انرژی در سطح بالایی قرار دارد و میزان ذخایر جهانی انرژی سه روز بالاتر از میانگین ۵ سال اخیر است. ما باید شرایط بازار نفت را به دقت بررسی کنیم. اگر احساس کنیم بازار نفت تعادل خود را از دست داده است اوپک در بازار دخالت خواهد کرد.»
یکجانبه گرایی عربستان
با وجود اظهارات «البدری» در خصوص مسوولیت اوپک برای مداخله در بازار، عربستان پس از پایان نشست اخیر اوپک اعلام کرد ریاض هر آنقدر که بازار به نفت بیشتری نیاز داشته باشد عرضه و تولید خواهد کرد.
«البدری» درباره یکجانبه گرایی عربستان می‌گوید:«عربستان قصد دارد تولید نفت خود را افزایش دهد، ولی هیچ مشتری برای نفت این کشور وجود ندارد.»
با وجود اینکه «البدری»، دبیرکل اوپک معتقد است که در صورت یکجانبه‌گرایی «ریاض» برای افزایش تولید، نفت این کشور خریدار ندارد، دیروز خبرگزاری «ایسنا» با ترجمه تحلیل «رویترز» گزارش کرد که پالایشگاه‌های آسیایی مطمئن هستند که عربستان برای برآوردن تقاضای روزافزون در سال جاری، تضمین خواهد کرد که آنها هیچ کمبودی در زمینه دریافت نفت نخواهند داشت. جدای از این، فعالان بازار می‌گویند: «علاوه بر عربستان تولیدکنندگانی نظیر روسیه و عراق نیز باعث می‌شوند که پالایشگاه‌های آسیایی نگرانی چندانی نداشته باشند.» یک تحلیل گر در تهران نیز به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید:«اگر چه عربستان با موضع مخالف، خود را در برابر مصرف‌کنندگان بزرگ وفادار نشان داد، اما از مزایای نفت گران‌تر که بعد از تصمیم نشست ۱۵۹ اوپک رخ داد بهره‌مند می‌شود.»
افزایش قیمت؛ واکنش بازار
به گزارش خبرنگار ما، بعد از پایان نشست ۱۵۹ اوپک، بهای نفت در بازارهای جهانی تا اندازه‌ای افزایش یافت، به طوری که سبد نفتی اوپک با یک دلار و ۵۰ سنت افزایش به ۱۱۳ دلار و ۴۳ سنت رسید.همچنین قیمت نفت برنت شمال با ۳ دلار افزایش به مرز ۱۲۰ دلار رسید که واکنش طبیعی بازار در برابر تصمیم اوپک محسوب می‌شود. با این وجود دبیر اوپک می‌گوید:«اوپک ترجیح می‌دهد از قیمت ۷۵ تا ۸۵ دلاری برای هر بشکه نفت حمایت کند.»
روایت رییس
اما نماینده ایران در هیات عامل اوپک چگونه نشست ۱۵۹ را حکایت می‌کند؟
نماینده ایران در اوپک با تشریح نتایج برگزاری یکصد و پنجاه و نهمین نشست اوپک از احتمال برگزاری نشست فوق‌العاده اوپک خبر داد و گفت:«در این اجلاس تمامی کشورها به استثنای سه کشور خواستار حفظ سقف تولید نفت اوپک شدند، حتی نماینده لیبی هم در ساعات آخر برگزاری این اجلاس خود را به وین رساند و از مواضع اکثر کشورهای عضو مبنی بر عدم افزایش سقف تولید نفت اوپک حمایت کرد و این در حالی بود که برخی از کشورهای عضو تحت فشارهای بیرونی خواستار افزایش سقف تولید نفت بودند.»
«محمدعلی خطیبی» در گفت‌وگو با «مهر» و در پاسخ به این سوال که آیا امکان برگزاری اجلاس فوق‌العاده و اضطراری حداکثر تا سه ماه آینده وجود دارد؟ بیان کرد:«مقرر شد پس از برگزاری این اجلاس و با در نظر گرفتن وضعیت قیمت، عرضه و تقاضای نفت در بازارهای جهانی درباره برگزاری اجلاس فوق‌العاده تصمیم‌گیری شود.» نماینده ایران در اوپک با اعلام اینکه اعضای اوپک به «محمد علی آبادی»، سرپرست وزارت نفت و رییس کنفرانس اوپک ماموریت دادند تا با دریافت پیشنهاد سایر کشورها نسبت به برگزاری یا عدم برگزاری جلسه فوق‌العاده اقدام کند، تاکید کرد: «برای برگزاری جلسه فوق‌العاده زمانی تعیین نشده است، اما برگزاری آن هم منتفی به نظر نمی‌رسد.»
نشست اضطراری شاید در آذر ماه
این مقام مسوول با یادآوری اینکه اجلاس عادی سالانه اوپک باید ۱۳ و ۱۴ دسامبر ۲۰۱۱ میلادی در مقر دبیرخانه دائمی به میزبانی وین برگزار شود، تبیین کرد:«اما اگر درخواست‌هایی به رییس اجلاس ارائه شود، امکان برگزاری یک اجلاس فوق‌العاده پیش از دسامبر (آذر-دی) وجود دارد.»
پاسخ به یک شایعه
نماینده ایران در هیات عامل اوپک همچنین در واکنش به برخی اظهارنظرها که عربستان سعودی و برخی از کشورهای عربی به دلیل عدم واگذاری میزبانی اجلاس فوق‌العاده اوپک به ایران با برگزاری این نشست مخالفت کرده‌اند، تاکید کرد:«در یکصد و پنجاه و نهمین نشست اوپک اصلا پیشنهادی مبنی بر واگذاری یکی از اجلاس‌های فوق‌العاده اوپک به ایران مطرح نشده بود که کشوری با آن مخالفت کند.»
اوپک زیر بار تهدید نمی‌رود
وی همچنین در پاسخ به این سوال که عربستان پس از برگزاری نشست وین اعلام کرده است بدون توجه به نظام سهمیه بندی اوپک نفت بیشتری به بازار عرضه می‌کند، توضیح داد: «در پایان این نشست اکثریت اعضا به استثنای سه کشور با حفظ سقف تولید نفت موافقت کرده و بر این اساس، مصوبات قبلی مبنی بر عدم افزایش تولید نفت هنوز به قوت خود پا برجا است.»
تکروی جواب نمی‌دهد
«خطیبی» با اعلام اینکه انجام حرکت‌های انفرادی و افزایش تولید نفت از سوی چند کشور در بلند مدت جوابگو نخواهد بود، گفت:«این کشورها درباره افزایش تولید نفت مسوول خواهند بود و باید ضمن پاسخگویی درباره عملکرد خودشان مسوولیت‌های این افزایش تولید را بپذیرند.»
نماینده ایران در اوپک با تاکید بر اینکه چند کشور در ماه‌های فوریه و ژانویه ۲۰۱۱ میلادی سقف تولید نفت خود را افزایش داده بودند، تاکید کرد: «اما این کشورها به دلیل آنکه نتوانستند افزایش تولید نفت را در بازار جذب کنند مجبور به کاهش تولید یک میلیون بشکه‌ای نفت خود شده‌اند.»
وی با تاکید بر اینکه اوپک به هیچ وجه زیر بار تهدید نمی‌رود و استقلال خود را حفظ می‌کند، تصریح کرد:«با توجه به وضعیت عرضه و تقاضا و نوسان‌های قیمتی افزایش سقف تولید نفت توجیه ندارد.»
خانواده‌ای با اختلاف
«خطیبی» همچنین با اعلام اینکه در ۵۰ سال فعالیت کشورهای مختلف در اوپک همواره اختلاف نظر وجود داشته و این یک مساله طبیعی است، تاکید کرد:«اعضای اوپک مانند یک خانواده هستند که امکان ایجاد اختلافاتی در بین آنها وجود دارد.»
نماینده ایران در اوپک با یادآوری اینکه نباید درباره اختلافات اوپک بزرگ‌نمایی کرد، خاطرنشان کرد:«این اختلافات در سال‌های گذشته بوده و قطعا در آینده هم تکرار خواهد شد.»
تحلیل «فایننشال تایمز» از اختلاف خانوادگی
در حالی که نماینده ایران در هیات عامل اوپک بر این باور است که اختلاف میان اعضای اوپک بزرگ نمایی شده است، روزنامه «فایننشال تایمز» در خصوص تصمیم اوپک مبنی بر حفظ سقف تولید نوشت:«ایران با همراهی ۵ کشور دیگر، عربستان را در رسیدن به اهداف خود ناکام گذاشت.» این روزنامه این گونه روایت کرد: «عربستان توانست حمایت سه عضو دیگر اوپک را برای پیشنهاد افزایش ۵/۱ میلیون بشکه‌ای تولید اوپک جلب کند. البته ایران رییس دوره‌ای اوپک توانست با تشکیل ائتلاف بزرگ‌تری تلاش‌های عربستان را با شکست روبه‌رو کند. ایران توانست با جلب حمایت ونزوئلا، الجزایر، آنگولا و نماینده لیبی در برابر پیشنهاد عربستان مقاومت کند.»
بر اساس گزارش این روزنامه، این برای نخستین بار از سال ۲۰۰۰ است که اوپک نتوانسته است در خصوص سیاست‌های تولید به جمع‌بندی مشخص و روشنی برسد.
«دیلی استار» چه می‌گوید؟
اما روزنامه «دیلی استار» با اشاره به ادعای برخی منابع غربی در مورد فروپاشی اوپک به دلیل نبود توافق اعضا بر سر افزایش تولید خود نوشت: «اما مقام‌های رسمی اوپک این ادعا را مبنی بر خطر فروپاشی این سازمان پس از ۵۰ سال فعالیت رد کردند.»
به گزارش «فارس» به نقل از این روزنامه، برخی منابع مدعی شده‌اند اوپک به دنبال شکست مذاکرات اخیر خود در نشست وین در آستانه فروپاشی قرار گرفته است. پس از شکست مذاکرات اوپک در نشست وین برخی کارشناسان و منابع غربی ایده مرگ اوپک را مطرح کردند.
آیا با استناد به گزارش‌های رسانه‌های غربی که به گفته نماینده ایران اختلاف بین اعضای اوپک را بزرگ‌نمایی کرده‌اند، زمان فروپاشی اوپک فرا رسیده است؟ این در حالی است که تصمیمات اوپک بر اساس اجماع اعضا اتخاذ می‌شود و هر کشور بدون در نظر گرفتن میزان سهمیه تولیدی خود فقط یک رای دارد.
ارسال نظر