گروه صنعت و معدن- گلایه، شکایت، انتقاد و اعتراض فعالان صنعت ایران در چند ماه گذشته نسبت به شرایط سیاست‌گذاری‌های صنعتی و اقتصاد کلان تشدید شده است. روزی نیست که گروهی از صنعتگران به صورت فردی یا به نمایندگی از صنف، صنعت و تشکل خود از وضع حاضر انتقاد نکنند. اگر چه حجم درخواست‌های صنعتگران از نهاد دولت برای حمایت، روندی کاهنده را تجربه می‌کند و بیشترین بحث‌ها به این طرف حرکت کرده است که دولت بهتر است کمتر دخالت کند، اما هنوز دل بستن به سخاوت دولت یک عادت در جمع صنعتگران است. تجربه اما نشان می‌دهد نهاد دولت در ایران به دلایل گوناگون نمی خواهد یا نمی تواند از صنعت حمایت کند. بنابراین فعالان صنعتی باید با ایمان به توانایی‌ها و دانایی خود تصمیم بگیرند که در بازار بمانند و توسعه را تجربه کنند یا از بازار خارج شوند.پرسشی که شاید بیشترین دلمشغولی فعالان صنعت و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری صنعتی شده این است که در کدام صنعت و تحت چه شرایطی در بازار بمانند یا کار خود را توسعه دهند.واقعیت این است که اگر صنعت ایران قصد دارد در بازار بماند چاره‌ای جز این ندارد که بازار جهانی را پیش‌فرض فعالیت خود دانسته و به سمت فعالیت‌های صنعتی که «صادرات‌گرا» باشد، حرکت کند. اگر فعالیت صنعتی بتواند در منطقه و در سطح جهانی بازار شکل بگیرد، معنایش این است که به لحاظ «قیمت» توانسته است با همتاهای خود رقابت کرده و پیروز شود و همچنین توانسته است برای مشتری منطقه‌ای و جهانی «مطلوبیت ذهنی» پدیدار کند. واقعیت این است که پایداری بنگاه‌های صنعتی در ایران جز از راه یاد شده تقریبا ناشدنی است و نمی‌توان امیدوار بود که در شرایط تحولات و ادغام‌های گسترده جهانی پایدار بماند. در چند ماه گذشته؛ اما درباره توسعه صادرات بحث‌های جدی شده است و مساله یاد شده مورد توجه قرار گرفته است. هفته گذشته در محل اتاق ایران در نشستی با عنوان «ساز و کارهای ارتقای صادرات در اقتصاد مقاومتی» نمایندگان بخش خصوصی، عضو فراکسیون صادرات مجلس، روسای اتاق‌ها و تشکل‌های بخش‌خصوصی و جمعی از فعالان اقتصادی نکاتی را پیرامون توسعه صادرات و ضرورت پرهیز از اعمال محدودیت‌های جدید برای صادرکنندگان بیان کردند.

نهاوندیان

به گزارش روابط عمومی اتاق ایران، محمد نهاوندیان، رییس اتاق ایران سرعت بخشیدن به امر صادرات را کلید دستیابی به اهداف پیشرفت عنوان و با تاکید بر ضرورت شناسایی تدابیری برای توسعه صادرات در شرایط اقتصاد مقاومتی، بیان کرد: در اقتصاد مقاومتی باید از هر اقدامی که صادرکنندگان را با محدودیت جدید مواجه می‌کند، به ‌طور جدی پرهیز کرد. به گفته وی، تدابیر ایجابی شامل چگونگی کمک به صادرکنندگان و تشویق آنها نیز باید احصا شده و مورد توجه و در دستور کار قرار گیرد. رییس اتاق ایران همچنین کاهش هزینه مبادله صادرکنندگان را به عنوان یک اقدام جدی در حمایت از صادرات مورد توجه قرار داد و گفت: برخی از کارها با توان بخش‌خصوصی امکان پذیر نیست و باید با ایجاد خطوط اعتباری، امکان سرمایه‌گذاری بلندمدت در بازارهای هدف را برای صادرکنندگان فراهم کرد. وی همچنین بر لزوم ایجاد برخی مقررات تسهیل‌کننده صادرات تاکید کرد و با اشاره به بحث مدیریت تهاتری بین واردکنندگان و صادرکنندگان، عنوان کرد: اتاق‌ها و تشکل‌ها در صورت تقویت و توانمندسازی به خوبی قادر به برقراری چنین ارتباطی بین واردکنندگان و صادرکنندگان خواهند بود.

جلال‌پور

محسن جلال پور، نایب رییس اتاق ایران نیز با اشاره به اهمیت تولید کالای رقابتی، اعلام کرد: هر اقدام و تولیدی که بخواهد در بخش‌خصوصی صورت گیرد به بازاریابی داخلی و خارجی و رقابتی بودن کالاها بر می‌گردد و مساله مهم تولید کالای رقابتی است.

وی تاکید کرد: هر تصمیم که سیاست‌گذاران در این روزها اتخاذ کنند و منجر به فعال‌تر و پویاتر شدن بخش‌خصوصی شود، به‌طور یقین به توسعه صادرات نیز می‌انجامد و همچنین هر حمایتی که از صادرات صورت گیرد، بخش‌خصوصی را نیز توانمندتر می‌کند و این دو لازم و ملزوم یکدیگر هستند.

شمس‌اردکانی

علی شمس‌اردکانی، رییس کمیسیون انرژی اتاق ایران نیز در این نشست با بیان اینکه اقتصاد و تولید پیش‌نیازهایی دارد، به فرمول طلایی در بحث اقتصادی توسعه پایدار اشاره کرد و یادآور شد: براساس این فرمول، کشورهایی پیشرفت می‌کنند که صادرات «‌های تک» بالاترین نرخ رشد را در اقتصاد آنها داشته و از نرخ رشد صادرات صنعتی نیز بالاتر بوده و نسبت کل صادرات سهم بیشتری را به خود اختصاص دهد.

شمس‌اردکانی صنایع و تجهیزات برق را یکی از رشد‌یابنده‌ترین بخش‌های صادرات کشور عنوان کرد و افزود: اکنون صادرات این صنعت به یک میلیارد دلار رسیده است.

وی با بیان این مطلب که صنایع‌ «های‌تک» که بر اساس فرمول طلایی باید رشدیابنده‌ترین صنایع کشور باشند، اما دارای کمترین رشد هستند، تصریح کرد: اکنون مشکل اصلی بنگاه‌های فعال در صنعت برق، مشکل نقدینگی است و بنگاه‌ها بیش از نبود مدیریت و مشکلات سیاسی از مشکل نقدینگی رنج می‌برند. اردکانی عنوان کرد: برای دستیابی به صادرات صنعتی و فرمول طلایی باید سرمایه‌ها را رصد کرده و نرخ انباشت سرمایه را در کشور بالا ببریم.

حریری

مجیدرضا حریری، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران نیز با اشاره به لزوم انجام اقدامات فوری برای خروج از وضعیت بحرانی فعلی، تاکید کرد: اقدامات کوتاه‌مدت نباید در تضاد با برنامه‌های بلندمدت تعریف شده قرار گیرند و باید به استراتژی‌های از پیش تعیین شده پایبند بود.وی با اشاره به ضرورت توجه به برنامه‌های بلندمدتی مانند سند چشم‌انداز گفت: نباید هر روز با یک اتفاق جدید استراتژی اقتصادی کشور را تغییر داد، زیرا این حرکت‌های تاکتیکی نتیجه خوبی نخواهد داشت. حریری با بیان این مطلب که نوع صادرات کشور در بلندمدت باید صادرات مبتنی بر علم، فناوری و تکنولوژی باشد، یادآور شد: رشد صادرات غیرنفتی در ۵ ماهه ابتدای سال، اتفاق ادامه داری نیست که بتوان از آن خوشحال بود و نباید مسیری را که ۲۰ سال در زمینه صادرات طی کردیم، با مشوش کردن بازار تخریب کنیم.

پیرموذن

حسین پیرموذن، رییس اتاق اردبیل نیز عدم همکاری دولت با مجلس در زمینه اجرای مصوبات را یکی از موانع تولید و صادرات کشور عنوان کرد و گفت: فراکسیون توسعه صادرات باید بداند که بستر فعلی به هیچ عنوان برای صادرکننده مناسب نیست و به جای اعطای جوایز صادراتی، عوارض از آنها دریافت می‌شود، بنابراین لازم است مجلس کمک بیشتری به صادرات کند.

جعفری

محمدرضا جعفری، رییس اتاق اراک نیز با بیان اینکه بیشتر صنایع صادرات محور در استان اراک مستقر هستند، به بیان برخی از مشکلات واحدهای تولیدی استان پرداخت و گفت: اکنون نیاز به نقدینگی برای تهیه مواد اولیه بخش صنعت ۲۰برابر شده است و در چنین شرایطی بانک مرکزی مبلغ پیش پرداخت برای «ال.سی»های داخلی را از ۱۰ درصد به ۳۰درصد افزایش داده است. جعفری یادآور شد: امروز محدودیت‌های بین‌المللی شرایطی را فراهم کرده است که در صورت تامین نقدینگی مورد نیاز واحدهای تولیدی، می‌توان ظرفیت‌های خالی را صرف صادرات کرده و در شرایطی که درآمدهای نفتی وجود ندارد، تولید ملی را جایگزین واردات کرد.

صافدل

حمید صافدل، رییس سازمان توسعه تجارت نیز در این نشست اعلام کرد: هر کسی که دغدغه تولید و اشتغال و توسعه دارد، باید دغدغه صادرات نیز داشته باشد. به گفته صافدل، انتقادی که همواره توسط بخش‌خصوصی به دولت وارد می‌شود، این است که دولت در شرایط غیرعادی همه چیز را عادی می‌بیند. صافدل بیان کرد: اکنون این نگرانی وجود دارد که رشد بودجه‌های حمایت از صادرات متناسب با رشد حمایت از صادرات نیست.

نتیجه گیری

در خاتمه این جلسه نهاوندیان با اشاره به رویکرد مثبت مجلس نسبت به تولید و صادرات، تشکیل فراکسیون توسعه صادرات غیرنفتی و عزم مجلس در این زمینه را یک فرصت طلایی عنوان کرد و گفت: در دوره‌های قبلی، رویکرد مجلس در همه زمینه‌ها سیاسی بود، اما اکنون عزم جدیدی برای کارهای اقتصادی در مجلس ایجاد شده است.وی به ابتکار مجلس در طرح و تصویب طرح تنفس یک ساله برای تولید اشاره و تصریح کرد: «سال آینده دیگر سال حمایت از تولید ملی نخواهد بود و باید در این فرصت ایجاد شده موانع تولید را رفع و یک فضای تنفس برای تولید و صادرات ایجاد کرد. در نشست یاد شده همچنین برخی اعضای مجلس قانون گذاری و مسوولان سازمان‌های دولتی درباره توسعه صادرات به عنوان ضرورت اقتصاد مقاومتی نکاتی را یادآوری کردند.