آیا می‌توان زمان را متوقف کرد و مانع از حرکت آن شد، بدیهی است چنین امکان و توانی در اختیار انسان نیست و زمان هرگز از حرکت باز نمی‌ایستد. در صورتی که این فرض را قبول داشته باشیم، باید بپذیریم رفتار نهادها در درون و در چارچوب زمان باز نمی‌مانند و پیشامدها و پیامدهایی دارد. پیشامدها بر لحظه حاضر تاثیر گذاشته‌اند و زمان آتی نیز از لحظه حاضر تاثیر می‌گیرند. در این صورت این غیر منطقی است که یک قطعه از زمان را جدا کرده و آنچه در آن اتفاق افتاده است را محصول کار کسانی دانست که در آن لحظه و قطعه از زمان حضور دارند. این یک اصل منطقی است و خدشه در آن جایز نیست. در روزهای گذشته وزرات صنایع معادن و دیگر دستگاهای دولتی کارنامه خود را منتشر کرده و زمان را برش داده و می‌گویند آنچه در این قطعه از زمان رخ داده نتایج کار و اندیشه ما است. به طور مثال توسعه صادرات صنعتی را در یک قطعه از زمان که رشد خوبی نیز داشته‌است، نتیجه کار و تفکر خویش می‌دانند. این تصور که مقوله‌ صادرات، مقوله سرمایه‌گذاری، مقوله تولید و ... در زمان متوقف شده و ناگهان حرکت کرده و حرکت آنها نیز اتفاقا جهش‌گونه است به نظر می‌آید تصور دقیقی نیست. این نوشته قصد ندارد با ذکر همه جزئیات مربوط به رفتار شاخص‌های صنعتی در ۱۱ماه منتهی به پایان مرداد ماه را کالبدشکافی کند، اما قصد دارد این نکته را یادآور شود که آنچه از خوب و بد در این مدت رخ نشان داده‌اند، دست‌کم بخشی از آن دستاورد تفکر و کار پیشینیان است و نمی‌توان با جداکردن انتزاعی زمان این پدیده را نادیده گرفت. تولید آمار با این دیدگاه و گذاشتن نقاط روشن در کارنامه مربوط به یک قطعه از زمان رفتاری بر پایه فرضیه‌های منطقی نیست. رشد صادرات صنعتی جز اینکه به‌دلیل سرمایه‌گذاری‌های گذشته صورت پذیرد، یک اتفاق عجیب است. نادیده گرفتن زحمات صدها مدیر و کارشناس که اکنون جای خود را به دیگران داده‌اند اتفاقی است که می‌تواند تکرار شود و اصولا پدیده مناسب و مفیدی نیست.

گروه صنعت و معدن