بارش‌های سال آبی جاری نسبت به متوسط درازمدت با رشد همراه بوده اما متولیان مدیریت منابع آب کشور، با خالی نگه داشتن بخشی از ظرفیت مخازن سدهای ایران، به خصوص سدهای بزرگ حوزه‌های کرخه، دز و کارون، شرایط را برای مهار و مدیریت سیلاب‌های احتمالی اسفندماه و فروردین ماه آماده می‌کنند. در این خصوص، محمد حاج رسولیها، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: احتمال وقوع سیلاب‌ها در ماه‌های پایانی سال جاری و ماه‌های ابتدایی سال آینده، به ویژه اسفندماه و فروردین‌ماه وجود دارد. وی افزود: در این خصوص، تمامی سناریوها از ماه‌ها قبل مورد توجه ما قرار داشته و با تعامل مستمر با سازمان هواشناسی، در تلاش برای انجام اقدامات موثر در زمینه مهار و مدیریت بهینه وقوع سیلاب‌ها هستیم و خالی نگه داشتن بخشی از ظرفیت مخازن سدها، یکی از این اقدامات است.

نقش سدهای مخزنی در کنترل سیل

وقوع تغییرات اقلیمی باعث شده است که در آینده بارش‌های شدیدتر، سیلاب‌های بزرگ‌تر و خشکسالی‌های طولانی‌تر در ایران به وقوع بپیوندد. در این شرایط و با مدیریت نامناسب منابع و مصارف آب باعث شده‌ایم که تجاوز به حریم رودخانه‌ها و سایر منابع آب کشور شدت یافته و خسارات جانی و مالی سیلاب‌ها به‌صورت فاجعه باری افزایش یابد. مصطفی فدایی‌فرد، رئیس کمیته تخصصی ارزیابی سیلاب در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر با اشاره به اینکه در دهه‌های پیشین و پیش از وقوع تغییرات اقلیمی نیز کشورمان با مشکلات سیلاب و خشکسالی دست به گریبان بوده است، گفت: بررسی آمار و اطلاعات سیلاب نشان می‌دهد فواصل وقوع سیلاب‌های بزرگ بسیار زیاد و عموما بیش از یک دهه بود. این در حالی است که در سال‌های اخیر و به دلیل پدیده تغییر اقلیم، وقوع بارش‌های بزرگ و فراگیر با فواصل زمانی بسیار کوتاه یک تا دو سال به ثبت رسیده است. وی با اشاره به اینکه تاثیر شگرف سدهای بزرگ در کنترل و مدیریت سیلاب بر کسی پوشیده نیست، افزود: سدهای مخزنی کارون، دز و کرخه با مخازن بزرگ خود، سیلاب‌های شدید و فراگیر نوروز ۹۸ را کنترل کرده و خسارات را به حداقل ممکن کاهش دادند. ولی همین سیلاب در استان گلستان به دلیل کوچک بودن مخازن سدهای موجود (گلستان، بوستان و وشمگیر)، نقش زیادی در کاهش خسارات ایفا نکردند. این در حالی است که سد گلستان در اولین آبگیری خود به دلیل خالی بودن مخزن آن، سیلاب بسیار شدید مرداد ماه ۱۳۸۰ رودخانه گرگانرود را به‌طور کامل کنترل کرده و از یک فاجعه همه‌جانبه در استان گلستان جلوگیری کرد. چنانچه در سیلاب فروردین ۹۸ نیز بهره‌برداری مناسب‌تری از سدهای مخزنی انجام می‌پذیرفت و پیش از وقوع سیلاب مقادیر بیشتری از آب مخازن سدها تخلیه می‌شد، خسارات سیلاب بسیار محدودتر می‌شد. این کارشناس سیلاب تصریح کرد: در استان هرمزگان نیز اولین آبگیری سد مخزنی سرنی (که به تازگی به بهره‌برداری رسیده است)، همزمان با سیلاب‌های اخیر شد و سیلاب مهیب دی ماه ۹۸ را مهار کرد و از رها شدن سیلاب در دشت میناب و وارد آمدن خسارت به پایین‌دست این سد تا حد زیادی جلوگیری به عمل آورده و تمامی آب ورودی از بالادست به مخزن سد سرنی ذخیره شد.

این مقام مسوول با بیان اینکه سد پیشین در سیستان و بلوچستان از حدود ۱۰ سال پیش قرار بود افزایش ارتفاع یابد، گفت: سد کهیر چابهار از ۲۰ سال پیش در حال ساخت است، سد گابریک در بالادست جاسک حدود ۱۰ سال است که در مرحله تجهیز کارگاه است، اجرای سد ماشکید دو نیز هم اکنون متوقف است که دلیل اصلی این وضعیت، کمبود اعتبارات است.

اخبار مرتبط