سناریوی بوئینگ برای ورود به ایران - ۱۶ خرداد ۹۵

گروه اقتصاد بین‌الملل: یک مقام اجرایی شرکت بوئینگ با اشاره به سودآور بودن معامله این شرکت هواپیماسازی با ایران و تمایل بوئینگ به حضور در صنعت هوایی کشورمان و نیز مشکلات پرداخت و نقل‌و‌انتقالات پول به سبب برخی تحریم‌های مالی آمریکا گفت: «در صورتی که نظام مالی آمریکا درهای خود را به روی ایران باز نکند و تحریم‌های مالی همچنان پابرجا بمانند، شرکت‌های هواپیمایی ایران می‌توانند برای خرید هواپیماهای بوئینگ به جای پرداخت با دلار که به‌عنوان ارز رایج در بازار مورد استفاده است اما نیازمند گردش در نظام مالی آمریکاست، با یورو پرداخت‌های خود را انجام دهند.» بوئینگ در همین راستا و برای معرفی محصولات در حال تولید خود از فروردین سال گذشته با بیش از دو شرکت هواپیمایی در حال مذاکره بوده است.

به گزارش گلف‌نیوز، «مارتی بنتروت»، معاون فروش خاورمیانه‌ شرکت بوئینگ که هفته‌ گذشته با چند شرکت هواپیمایی در تهران دیدار کرده بود، گفت: «هنوز فرصت‌های زیادی برای حضور بوئینگ در صنعت هوایی ایران وجود دارد.» شرکت بوئینگ برای هرگونه معامله‌ تجاری با ایران باید با اعلام قصد خود به خزانه‌داری آمریکا به اخذ یک مجوز اقدام کند. این مقام اجرایی شرکت بوئینگ با اشاره به این نکته و تاکید بر ضرورت پیروی دستورالعمل‌های لازم، سخنی درباره‌ تاریخ ارسال درخواست مجوز و عملیاتی کردن معامله‌ تجاری با ایران نگفت.

ایران در ژانویه‌ سال جاری میلادی، همزمان با رفع تحریم‌ها، با ایرباس، رقیب اروپایی بوئینگ، قراردادی برای خرید ۱۱۸ فروند هواپیما مجموعا به ارزش ۲۷ میلیارد دلار امضا کرد. این در حالی است که وال‌استریت ژورنال چهارشنبه‌ هفته‌ گذشته به نقل از مقامات اجرایی شرکت ایرباس از برخی مشکلات برای این معامله و نقل‌و‌انتقالات پولی آن پرده برداشت. در گزارش پرس‌تی‌وی از این مذاکرات، به دو نوع هواپیما در فهرست سفارش‌های شرکت‌های هواپیمایی ایرانی از بوئینگ اشاره شد. در این فهرست نام چند فروند هواپیمای باریک‌پیکر ۷۳۷ برای پروازهای داخلی و دو فروند هواپیمای ۷۷۷ برای پروازهای دور برد منتشر شده است.

اخذ این مجوز هرچند برای بوئینگ امری ضروری است، ولی موانع مالی بر سر راه این شرکت برقرار خواهد بود که به گفته‌ «بنتروت» در این مورد هیچ تفاوتی بین ایرباس و بوئینگ وجود ندارد. با وجود لغو تحریم‌ها در ژانویه‌ سال گذشته، ایالات متحده همچنان برخی از تحریم‌های خود را علیه ایران حفظ کرده است که بخش اعظم آن به تحریم‌های نظام بانکی و مالی آمریکا مربوط می‌شود که مانعی بر سر راه نقل‌و‌انتقالات پولی ایران با دیگر شرکت‌ها شده است.

هر دو شرکت هواپیمایی، قیمت هواپیماهای خود را به دلار تعیین می‌کنند و با توجه به تحریم‌های مالی نظام بانکی آمریکا علیه ایران، پرداخت‌های دلاری ایران به مانعی جدی برخورد خواهد کرد. برای غلبه بر این تحریم «بنتروت» گفت: «ما در حال حاضر در پی یافتن مسیری کارآ و بهینه برای نحوه‌ تامین مالی و تسهیل پرداخت‌های ایران هستیم. البته چندین راه‌حل متفاوت روی میز قرار دارد. استفاده از ارز جایگزین مانند یورو برای پرداخت‌های ایران یکی از این راه‌حل‌ها می‌تواند باشد.» به گزارش رویترز، رئیس شرکت بوئینگ نیز با اشاره به اینکه این شرکت در حال نزدیک شدن برای دریافت یک سفارش عمده از ایران است، گفت: شما می‌توانید انتظار داشته باشید که بازار ایران احتمالا به‌صورت ۵۰-۵۰ بین بوئینگ و ایرباس تقسیم شود و ما قرار است بر سر این بازار رقابت کنیم.

مویلنبورگ در پاسخ به این پرسش که آیا بوئینگ در حال کاهش قیمت‌ها برای گرفتن سفارش‌های جدید است گفت: هرچند فضای بازار فضایی رقابتی است، اما وقت آن نیست که ما تصمیمات مالی بدی برای به دست آوردن سهم بیشتر از بازار بگیریم، زیرا ما ذخیره قدرتمندی داریم. مویلنبورگ افزود: در شرایطی که میزان فروش هواپیما کم شده، چشم‌انداز گرفتن یک سفارش عمده از ایران در حال نزدیک‌تر شدن است. وی پس از گفت‌وگو با ایرلاین‌های ایرانی گفت: «ما می‌توانیم ببینیم که تقاضای بازار واقعی است» و اینکه شامل هواپیماهای پهن‌پیکر و باریک‌پیکر می‌شود. وی افزود: اعلام فروش ۱۱۸ فروند هواپیمای شرکت ایرباس به ایران نشان‌دهنده این پتانسیل قابل توجه است.

مدیران بوئینگ بعد از صدور مجوز دولت آمریکا برای مذاکره با ایران اواخر فروردین ماه اولین سفر خود را به تهران داشتند تا ابعاد همکاری‌های احتمالی این شرکت بزرگ هواپیماسازی با ایران را بررسی کنند. اسفندماه سال ۹۴، دولت آمریکا مجوز مذاکره بوئینگ با ایرلاین‌های ایرانی را صادر کرد تا راه را برای فروش نخستین هواپیماهای مسافربری آمریکایی به ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ تاکنون هموار کند.

مجوزی که بسیاری از کارشناسان آن را گامی رو به جلو تلقی کردند تا این شرکت آمریکایی از رقیب اروپایی‌اش (ایرباس فرانسه) در به‌دست آوردن بازار ایران عقب نیفتد. البته این شرکت تنها مجوز مذاکره را از دولت آمریکا دریافت کرده است، اما برای فروش هواپیما به ایران به موافقت دیگری از دولت آمریکا نیاز دارد. مطابق بیانیه بوئینگ، این شرکت برای ارزیابی نیازهای فعلی ایرلاین‌های مسافربری ایرانی مورد تایید دولت آمریکا، تقاضای مجوز کرده است؛ در واقع مجوز دریافت شده به این شرکت این اجازه را می‌دهد تا با ایرلاین‌های ایرانی مجاز برای تعیین میزان نیاز واقعی آنها تعامل کنند. بوئینگ پیش از انقلاب اسلامی، بزرگ‌ترین تامین‌کننده هواپیماهای مسافربری برای کشور بود و هواپیماهای ساخت این شرکت آمریکایی در بیش از دو دهه گذشته همچنان در خطوط هوایی ایران پرواز می‌کنند. رقابت شرکت‌های هواپیمایی خارجی برای ورود به بازار ایران بعد از لغو تحریم‌ها شدت گرفت؛ توافق ایران با شرکت فرانسوی ایرباس برای خرید ۱۱۸ فروند هواپیما و شرکت ATR ایتالیا برای خرید ۲۰ فروند هواپیما، سایر شرکت‌های بزرگ هواپیماسازی جهان از جمله بوئینگ را نیز به جنب و جوش انداخته است. برآورد سازمان هوانوردی ایران (CAO) نشان می‌دهد برای تامین نیازهای بازار داخلی با توجه به جمعیت ۸۰میلیون نفری، سالانه به حدود ۸۰ تا ۹۰ هواپیمای جدید طی پنج سال آینده و ۵۵۰ هواپیما دریک دهه نیاز است.

عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی اواسط اسفندماه سال گذشته با اشاره به ضرورت نوسازی ناوگان هوایی کشور اعلام کرده بود با توجه به چراغ سبز دولت آمریکا به شرکت بوئینگ از این شرکت برای انجام مذاکره لازم با شرکت‌های ایرانی دعوت شده است. وزارت راه همچنین چندی پیش از دریافت پیام‌هایی از طرف شرکت بوئینگ از کانال وزارت امور خارجه خبر داد و اعلام کرد توافق ایرباس با شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، شرکت بوئینگ را برای مذاکره با ایران به تکاپو انداخت. به اعتقاد مقامات مسوول در وزارت راه و شهرسازی، شرکت هواپیماساز بوئینگ به دنبال بازار ایران است و قطعا اگر این شرکت تمایل به حضور در بازار ایران نداشت، نسبت به دریافت مجوز از دولت آمریکا اقدام نمی‌کرد. از سوی دیگر توافق ایران با ایرباس، شرکت بوئینگ را به تکاپو انداخت و در انگیزه این شرکت برای مذاکره با ایران تاثیر داشت؛ چراکه دو شرکت هواپیماساز ایرباس و بوئینگ در جهان با یکدیگر رقیب هستند و تلاش می‌کنند سهم بیشتری از بازار بین‌المللی را در اختیار خود بگیرند.

اما همان طور که مدیران بوئینگ نیز اعلام کرده‌اند یکی از موانعی که در مذاکره با شرکت‌های بزرگ هواپیماسازی جهان وجود دارد، مشکل پرداخت پول هواپیماها است. مدیر ارشد ایرباس در امور مشتریان در این زمینه گفته است: مشکل انتقال پول قرارداد ایرباس، مانع نهایی کردن فروش هواپیماهای مسافربری به ایران است و قرارداد کندتر از آنچه که انتظار می‌رفت، پیش می‌رود. وال‌استریت ژورنال به نقل از این مدیر ارشد ایرباس گفته «نگرانی‌ها از تجارت با ایران» مانع نهایی کردن قرارداد فروش هواپیماهای مسافربری به ایران است. «جان لهی» از مدیران ارشد ایرباس در امور مشتریان گفته به دنبال یافتن راهی برای خارج کردن پول از ایران از طریق نظام بانکی هستیم.