گروه صنعت و معدن: پارلمان بخش خصوصی روز گذشته میزبان وزیر نیرو بود و در این نشست فعالان بخش خصوصی طرح راه‌اندازی بازار آب را مطرح کردند و خواستار آن شدند تا در این خصوص از تجربه کشور استرالیا استفاده شود. طرح ایجاد بازار آب در کشور به برنامه سوم توسعه باز می‌گردد، طرحی که تا کنون به مرحله اجرا در نیامده و حال فعالان بخش‌خصوصی خواستار اجرایی شدن این طرح شده‌اند. در این نشست همچنین تفاهم‌نامه‌ای میان فعالان بخش خصوصی و وزارت نیرو منعقد شد که براساس آن تشکیل سه گارگروه به منظور بررسی وضعیت حضور سرمایه‌گذاران خارجی و همکاری و مشارکت آنها با شرکت‌های داخلی، دیگری در زمینه بررسی روند واگذاری طرح‌های نیمه تمام حوزه وزارت نیرو به بخش خصوصی و درنهایت کارگروهی به منظور رسیدگی به وضعیت برق و آب در داخل کشور، در دستور کار قرار گیرد. همچنین وزیر نیرو اعلام کرد که نمایندگان خود را برای حضور در هر سه کارگروه طی هفته جاری به اتاق ایران معرفی خواهد کرد.

طی یکسال گذشته و پس از توافق ایران با ۶ قدرت بزرگ جهانی که رفت و آمد هیات‌های بزرگ تجاری به کشور را به همراه داشت ۴ کشور کره، ژاپن، چین و آلمان به ایران در حوزه آب و برق پیشنهادهایی برای سرمایه‌گذاری مستقیم ارائه کردند که این امر نگرانی برخی از شرکت‌های داخلی مبنی بر از بین رفتن بازار داخلی به دنبال ورود سرمایه‌گذاران خارجی را به دنبال داشت، نگرانی که وزیر نیرو برای رفع آن وعده داد تا حداقل ۵۱ درصد تجهیزات مورد استفاده در پروژه‌ها از طریق تولیدکنندگان داخلی تامین شود. حمید چیت‌چیان در این خصوص عنوان کرد: هم اکنون مناقصه‌ای برای پست‌های برق ایجاد کرده‌ایم که شرکت‌های داخلی و خارجی می‌توانند در آن حضور یابند؛ در این مناقصه شرط کرده‌ایم حتی اگر خارجی‌ها برنده شدند، اجازه ندارند صددرصد تجهیزات را از کشور خود وارد کنند و باید حداقل ۵۱ درصد تجهیزات مورد استفاده آنها ساخت داخل باشد. وزیر نیرو هرچند این اطمینان خاطر را به سرمایه‌گذاران داخلی داد، اما در بخش دیگری از سخنان خود به مصوبه اخیر شورای عالی انرژی اشاره کرد و گفت: وزارت اقتصاد ملزم شده است که برای سرمایه‌گذاران خارجی گارانتی و تضمین سرمایه صادر کند. تعیین تکلیف بدهی پیمانکاران یکی دیگر از دغدغه‌های مطرح شده در این نشست بود که در این خصوص وزیر نیرو اعلام کرد که این وزارتخانه همواره این گلایه را داشته که قیمت گاز طبیعی و بنزین در کشور نزدیک به ۱۲ تا ۱۳ برابر افزایش یافته اما این افزایش شامل حال وزارت نیرو نمی‌شود به‌طوری که قیمت آب و برق تنها بین ۱/ ۲ تا ۶/ ۲ برابر افزایش داشته که این امر انباشت بدهی پیمانکاران را به همراه داشته است. چیت‌چیان مطالبات پیمانکاران بخش خصوصی از وزارت نیرو را بزرگ‌ترین دردسر این وزارتخانه توصیف کرد و گفت: این مساله به درون وزارت نیرو ارتباطی ندارد؛ این‌گونه نیست که وزارت نیرو منابعی داشته باشد و از پرداخت آن خودداری کند؛ مشکل این است که نبود توازن بین درآمدها و هزینه‌های وزارت نیرو، گلوی اقتصاد آب و برق را فشار می‌دهد و با این شرایط اگر بگوییم بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد وقت مدیران و خود وزیر به‌طور روزانه صرف حل مشکل مطالبات بخش خصوصی می‌شود اغراق نکرده‌ایم. وزیر نیرو با بیان اینکه در زمینه تولید تجهیزات، کارهای پیمانکاری و مهندسی مشاور، تنها از شرکت‌های خصوصی استفاده می‌شود، ادامه داد: بیش از ۶۰۰ سد در کشور ساخته شده و ۹۰ سد نیز در دست ساخت است. این روند یک افتخار بزرگ برای کشور بوده که توانسته صنعتی با این عظمت را به دست بخش خصوصی جلو ببرد. این عضو هیات دولت یازدهم به توانمندی‌های کشور در حوزه آب اشاره و تشریح کرد: در زمینه آب نیز توانمندی‌های قابل توجهی داریم؛ اکنون بیش از ۱۰۰ طرح در زمینه آب و فاضلاب شهری و روستایی تعریف شده که سرمایه‌گذاری ۱۰۰ درصدی آن توسط بخش خصوصی صورت گرفته است. به گفته چیت‌چیان، بالغ بر ۴هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان ارزش این سرمایه‌گذاری‌ها است. وزیر نیرو یادآور شد: یکی از مهم‌ترین تنگناهای صنعت آب و برق کشور این است که وزارت نیرو قراردادهای متعددی با بخش خصوصی دارد و درعین حال مطالبات بخش خصوصی از شرکت‌های وزارت نیرو زیاد است درحالی که وزارت نیرو در انجام تعهدات خود نتوانسته عملکرد خوبی داشته باشد. واقعی شدن قیمت برق یکی دیگر از موارد مطرح شده در این نشست بود، موضوعی که وزیر نیرو از آن به‌عنوان دیگر دغدغه این وزارتخانه یاد کرد. چیت‌چیان در این رابطه پیشنهاد تشکیل کارگروهی مشترک بین وزارت نیرو و اتاق ایران به منظور واقعی کردن بهای آب و برق را مطرح کرد. چیت‌چیان در ادامه با تاکید بر اهمیت واقعی شدن قیمت آب و برق، اجرایی شدن این مهم را یکی از زمینه‌های مناسب همکاری بین اتاق ایران و وزارت نیرو دانست و درعین حال تصریح کرد: ما در پی گران کردن قیمت‌ها نیستیم، بلکه معتقدیم قیمت‌ها باید واقعی شوند.وی با بیان اینکه گران بودن قیمت آب و برق اجحاف به مصرف‌کننده است، تاکید کرد: اگر قیمت‌ها از میزان واقعی پایین‌تر باشد با مشکل کنونی مواجه می‌شویم که صنعت برق نمی‌تواند پول پیمانکارها و نیروگاه‌ها را پرداخت کند.

امسال خاموشی نداریم

وزیر نیرو در ادامه همچنین به تشریح جزئیات برنامه‌های این وزارتخانه برای تامین برق مورد نیاز مردم در تابستان پرداخت و گفت: امسال خاموشی نداریم. چیت‌چیان در حاشیه این دیدار افزود: تعمیرات تمام نیروگاه‌های کشور پایان یافته و آمادگی خوبی برای تامین برق در تابستان امسال در نیروگاه‌ها وجود دارد، ضمن اینکه اقداماتی برای کاهش تلفات شبکه برق کشور صورت گرفته که کمک می‌کند میزان برق تولیدی تکافوی تامین نیاز را صورت دهد. وی ادامه داد: اقدام دیگر این است تمام افرادی که دارای مولدهای کوچک دیزلی هستند، قراردادهایی را با وزارت نیرو منعقد کنند و برق خود را با قیمت مناسب به این وزارتخانه در روزهای پیک مصرف بفروشند، به نحوی که در ۲ ماه تیر و مرداد بتواند برق تولیدی آنها را در ساعات اوج مصرف استفاده کند.

وی همچنین درخصوص تامین آب و برق مسکن مهر نیز توضیح داد: در حال حاضر ۳۰ هزار واحد مسکن مهر آماده بهره‌برداری است و تنها مشکل موجود در این زمینه عدم تامین آب شرب این مسکن‌ها عنوان می‌شود . به گفته وزیر نیرو تامین آب شرب واحد‌های مسکن مهر با مشکلات مالی روبه‌رو شده است و باید برای تامین آب آن شبکه آب و فاضلاب جدید ساخته شود. به گفته چیت‌چیان، شهرهای جدید نیازمند تاسیسات جدید، تصفیه‌خانه‌ها و شبکه‌های آب و فاضلاب نو هستند، در حدی که در حوزه اختیارات وزارت نیرو باشد، به‌صورت کامل تعهدات خاص را انجام داده‌ایم، ضمن اینکه طی هماهنگی با سازمان مدیریت و وزارت راه و شهرسازی امیدواریم منابع جدید در اختیار وزارت نیرو قرار گیرد. وزیر نیرو ادامه داد: عملکرد وزارت نیرو از اعتباراتش در حوزه تامین آب و برق مسکن مهر جلوتر است.

وزیر نیرو با بیان اینکه تا حدی که اعتبارات در اختیار وزارت نیرو قرار گرفت به‌صورت کامل تعهدات خود را انجام داده‌ایم، گفت: براساس برنامه‌ریزی‌هایی که با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و همچنین وزارت شهرسازی صورت گرفت، امیدواریم منابع جدید در اختیار وزارت نیرو قرار بگیرد. چیت‌چیان درخصوص مذاکرات صورت گرفته برای سرمایه‌گذاری خارجی نیز عنوان کرد: هدف از تمام رفت‌وآمدهای کشورهای خارجی به ایران توسعه بازار برای شرکت‌های خصوصی است، اما اگر در این میان نیازی داشته باشیم که کشورهای خارجی بتوانند آن را تامین کنند قطعا از کمک به آنها دریغ نخواهیم کرد. چیت‌چیان با بیان اینکه بدون شک سرمایه‌گذاری مستقیم به فاینانس ارجحیت دارد، گفت: در حال حاضر مذاکرات متعددی را انجام داده‌ایم که این مذاکرات می‌تواند منجر به سرمایه‌گذاری مستقیم در ایران شود، اما این مساله به این معنا نیست که از فاینانس استفاده نکنیم. وی در پاسخ به این سوال که آیا قرار است تعرفه‌های آب و برق در سال جاری افزایش یابد، گفت: هیچ‌گونه تصمیمی برای این موضوع تا کنون گرفته نشده و وزارت نیرو پیشنهادی را برای این مساله عنوان نکرده است.

بازار آب را به صاحبان آن واگذار کنید

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران نیز در این نشست خواستار ایجاد بازار آب با مشارکت بخش خصوصی شد و گفت: نیروگاه‌های با راندمان پایین باید از مدار خارج شوند. وی اظهار کرد: بازار آب باید تشکیل شود و خرید و فروش آب در آن سازماندهی شود، این در حالی است که اکنون خرید آب و فروش آن در زمین‌هایی است که کارآیی لازم را ندارند و آب بیشتر در زمین‌هایی استفاده می‌شود که کمترین کارآیی را دارند در حالی که باید آب را به زمین‌های با کارآیی بالا تخصیص داد. محسن جلال‌پور گفت: آب و برق صنعتی پویا است و پاسخگویی به نیازهای آب و برق هم امروز، تنها با دانش به روز و تکنولوژی و فناوری امکان‌پذیر است. رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران افزود: در این راستا ضرورت دارد که جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت آب و برق با جدیت بیشتری صورت گیرد.

جلال‌پور همچنین خواستار تضمین فاینانس پروژه‌های بخش خصوصی از سوی دولت شد و خاطرنشان کرد: تضمین فاینانس‌ها باید از سوی بانک مرکزی صورت گیرد تا بخش خصوصی بتواند از ظرفیت فاینانس بین‌المللی استفاده کند. در عین حال، مساله آب و منابع زیرزمینی نیز باید مورد توجه قرار گیرد، چراکه هم اکنون منابع آب زیر زمینی در شرایط بحرانی قرار دارد. جلال‌پور معتقد است که در تعیین قیمت واقعی آب باید مثل گذشته با مشارکت بخش خصوصی صورت گیرد، چراکه هم اکنون یکی از نگرانی‌ها این است که با توجه به وجود تشکل‌های بخش خصوصی، قیمت بدون لحاظ کردن مسائل این بخش در نظر گرفته می‌شود.

پاسخ وزیر به گلایه‌ها

وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود به سوالات و انتقادات فعالان اقتصادی پاسخ داد. وی در مورد اظهارات محمدرضا انصاری، نایب رئیس اتاق ایران در مورد کاهش ۲۰ درصدی ارزش اوراق مشارکت منتشر شده از سوی وزارت نیرو به محض پرداخت به پیمانکاران گفت: این موضوع مساله جدی است که وجود دارد و باید برای آن راهکار ارائه داد و در این زمینه به همکاری بخش خصوصی نیاز داریم. وی درخصوص اظهار نظر آرش نجفی، رئیس انجمن بهینه‌سازی مصرف سوخت مبنی بر پایین بودن راندمان نیروگاه‌های ایرانی نیز گفت: طبق آمار و اطلاعات بین‌المللی متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی اروپا ۸/ ۳۷ درصد است که این رقم در ایران ۵/ ۳۷ درصد بوده و نشان می‌دهد راندمان نیروگاه‌های حرارتی در ایران مناسب است. وی در ادامه به موضوع مطالبات بخش خصوصی اشاره کرد و گفت: سال گذشته وزارت نیرو برای پرداخت بدهی‌های خود بیش از سایر وزارتخانه‌ها اسناد خزانه و اوراق مشارکت منتشر کرد، هرچند کفایت نکرده است.