خطای کرونایی در پایتخت
تجربه موفق سه کشور در شکست زنجیره ابتلا
عکس: مجید خواهی، ایسنا
» گزارش صفحه ۷
سه وضعیت خاص پایتخت چه سیاستی برای مهار کرونا می‌طلبد؟
تقویت زنجیره ابتلا با بی‌عملی مدیران
«دنیای‌اقتصاد» راه سوم برای رفت و آمدهای درون شهری تهران را پیشنهاد می‌کند
دنیای‌اقتصاد: کوررنگی مدیران در تشخیص سه وضعیت پایتخت موجب تاخیر در اتخاذ تصمیمات موثر برای قطع زنجیره ابتلای کرونا در پایتخت شده است. وجه اول این کوررنگی مربوط به تشخیص رنگ وضعیت ابتلا به این بیماری همه‌گیر است. دو روز پیش آمار 24 ساعته مرگ و میر کرونا در تهران رکورد زد و به 235 نفر رسید و تعداد مبتلایان نیز در این روز از مرز 3900 نفر عبور کرد. به این ترتیب در روزهای اخیر مرگ و میر کرونا در کشور رکوردهای تازه‌ای ثبت می‌کند که از نگاه شهروندان وضعیت را «فرا قرمز» کرده است. با این حال تصمیمات برای مهار زنجیره ابتلا از جنس تصمیماتی است که در وضعیت به مراتب بهتر از این اتخاذ می‌شد. وجه دوم کوررنگی سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان شرایط کرونایی در کشور مربوط به وضعیت ازدحام در شبکه حمل و نقل عمومی است. متروسواران و مسافران اتوبوسرانی گواهی می‌دهند که میزان سفر با این ناوگان در روزها و هفته‌های اخیر افزایش یافته است. در حالی که شمار سفر با مترو در اواخر سال گذشته تحت تاثیر شیوع کرونا به 300 هزار سفر در روز کاهش یافته بود، تازه‌ترین آمار حکایت از آن دارد که اکنون شمار آن به مرز یک میلیون سفر روزانه رسیده است. هرچند بسیاری از متروسواران پروتکل‌های بهداشتی به ویژه استفاده از ماسک را جدی گرفته‌اند، اما محدودیت در ناوگان سبب شده فاصله اجتماعی مسافران به ویژه در زمان‌های پیک صبحگاهی و عصرگاهی به کمتر از یک متر برسد و عملا تاثیر و بازدارندگی ماسک از ابتلا کاهش پیدا کند.
وضعیت سوم که کوررنگی نسبت به آن موجب تعلل در اتخاذ تصمیمات موثر در مهار کرونا در مجموعه مدیران شهری و دولتی تصمیم گیرنده درباره تمهیدات کرونایی پایتخت شده، مربوط به آمار آلودگی هوا است. نگرانی مدیران از بابت تشدید احتمالی آلودگی هوا سبب شده آنها از اتخاذ تصمیم موثر ترافیکی در زمینه چگونگی اجرای طرح ترافیک خودداری کنند و در نتیجه آمار سفر با ناوگان حمل و نقل عمومی به‌عنوان حلقه‌ای که زنجیره ابتلای کرونا را مستحکم‌تر کرده است، امکان کاهش نداشته باشد.
مدیریت شهری با اخذ مجوز از ستاد ملی مقابله با کرونا تاکنون دو راه اصطلاحا «صفر» و «یک» را در مورد اجرا و لغو طرح ترافیک تجربه کرده است در حالی که راه میانه دیگری به جز این «صفر» و «یک» وجود دارد که می‌تواند بدون اینکه مشکلات لغو طرح ترافیک را به همراه داشته باشد، امکان سفرهای شغلی رایگان برای همه شاغلان را فراهم کند.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، تغییر در نحوه اجرای طرح ترافیک به منظور فراهم کردن بستری برای انجام سفر امن و ارزان برای شاغلان تهرانی به یک مطالبه عمومی تبدیل شده است، اما کوررنگی آماری سه وجهی که برخی از تصمیم‌سازان درباره تمهیدات کرونایی به آن مبتلا شده‌اند، موجب تعلل در اتخاذ تصمیم موثر در این زمینه شده است. تهرانی‌ها با نزدیک شدن آمار ابتلا و فوتی‌های روزانه کرونا در کشور به آمار ایام نوبت اول و دوم اوج‌گیری شیوع کووید- 19 و نیز هشدارهای مکرر مسوولان بهداشتی درباره تبدیل پایتخت به چهارراه انتقال کرونا، تمایل دارند به ارزان‌ترین شکل ممکن از خودروی شخصی برای انجام سفرهای شغلی روزانه استفاده کنند، اما الزام به پرداخت عوارض طرح ترافیک سبب شده برخی از شاغلان با وجود مالکیت خودروی شخصی به دلیل هزینه تحمیلی از این ناحیه، سفر با حمل و نقل عمومی را ترجیح دهند. نتیجه این وضعیت به آمار خطرناک دیگری انجامیده که نشان‌دهنده کاهش فاصله‌گذاری اجتماعی در ناوگان تاکسی و اتوبوسرانی است. اما ظاهرا سیاست‌گذاران در تحلیل این آمار نیز همچون آمار تشدید ابتلا به کرونا دچار غفلت شده‌اند و ارتباط آن با اجرای طرح ترافیک را درک نکرده‌اند.
رکورد تازه آمار ابتلا و مرگ و میر ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور و پایتخت از یکسو و نیز نتایج تازه‌ترین بررسی‌ها از کاهش رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در ناوگان حمل و نقل عمومی، ضرورت اتخاذ تدابیری که به قطع زنجیره ابتلا بینجامد را بیش از پیش منعکس کرده و شهروندان انتظار دارند همچون ماه‌های نخست شیوع فراگیر این بیماری در تهران، فرصت استفاده ارزان از خودروی شخصی به آنها داده شود. با این حال به نظر می‌رسد حساسیت سیاست‌گذاران ارشد و مدیران شهری به اوج‌گیری دوباره این ویروس کاهش پیدا کرده و به همین خاطر سرعت اتخاذ تصمیمات و تدابیر برای قطع زنجیره ابتلا نسبت به دوره‌های قبلی اوج بیماری در کشور، کمتر شده است. این در حالی است که زمان انجام اقدامات دربرگیرنده تدابیر مقابله با شیوع کرونا بر میزان اثرگذاری این تدابیر نقش مستقیم دارد و اثر تصمیم درستی که امروز پیاده شود را می‌توان در آمار مرگ و میر ابتلای یک تا دو هفته آتی مشاهده کرد.
اجرای طرح ترافیک تهران از همان نخستین روزهای شیوع کرونا در کشور معلق شد و با وجود اختلاف نظر مدیران شهری و دولتی در این خصوص، این وضعیت تا 16 خرداد پایدار ماند تا اینکه سرانجام در 17 خرداد ماه اجرای این طرح از سر گرفته شد و از آن زمان تاکنون تغییری در تصمیم در این رابطه رخ نداده است. در آن مقطع زمانی بازگشت طرح ترافیک در محدوده مرکزی شهر تهران مطالبه‌ای بود که هم مدیریت شهری و هم پلیس راهنمایی و رانندگی پشتیبان آن بودند و مخالفت وزارت بهداشت اگرچه توانست این موضوع را چند هفته به تعویق بیندازد، اما در نهایت استدلال پلیس و مدیریت شهری مورد پذیرش و اجماع تصمیم‌سازان در ستاد مقابله با کرونا قرار گرفت. لغو طرح ترافیک در آن مقطع زمانی به دلیل بروز مشکلاتی از قبیل ترافیک فوق سنگین در اغلب معابر محدوده مرکزی شهر، اخلال در حرکت اتوبوس‌ها و نیز خودروهای امدادی همچون آمبولانس و آتش‌نشانی در کنار کمبود شدید ظرفیت توقف حاشیه‌ای که به پارک‌های دوبله پرتعداد و اشغال کامل دو خط عبوری در معابر این محدوده منجر شده بود، صورت گرفت و توانست تا حدی از این مشکلات بکاهد. نکته مورد تاکید موافقان اجرای طرح ترافیک این بود که لغو آن به افزایش سفرهای غیرضروری با انگیزه‌هایی نظیر خرید و تهرانگردی منجر شده و بخش زیادی از ازدحام در مرکز شهر نیز ناشی از همین جنس سفرها است. به این ترتیب در نهایت بازگشت طرح ترافیک توانست تا حدودی به کاهش این سفرها بینجامد و از صف خودروهای در ترافیک سنگین در معابر محدوده طرح ترافیک بکاهد.
اما بازدارندگی عوارض ریالی طرح ترافیک نیز پایدار نبود و پس از گذشت چند هفته بر میزان بار ترافیک محدوده مرکزی شهر به‌طور محسوس افزوده شد؛ چراکه خودروسوارانی که سفرهای غیرضروری انجام می‌دهند، از فرصت «تخفیف 50 درصدی عوارض به دلیل شیوع کرونا» در کنار «تخفیف تردد در ساعات به اصطلاح غیر اوج» که در حال حاضر بین ساعت 10:30 تا 14:30 تعیین شده و حداقل هزینه تردد قابل پرداخت در این بازه به حسابشان منظور می‌شود، استفاده می‌کنند و همچنان سفرهای غیرضروری در ساعاتی از روز با وجود اجرای طرح ترافیک ادامه دارد.
اما در این مقطع زمانی با توجه به آمارهای نگران‌کننده از شیوع کرونا از یکسو و نیز در نظر گرفتن نتایج تازه‌ترین بررسی‌ها که نشان‌دهنده کاهش میزان رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در ناوگان تاکسیرانی، اتوبوسرانی و مترو از سوی دیگر، انتظار این است که قطع زنجیره کرونا از طریق برقراری امکان کاهش استفاده از وسایل نقلیه عمومی که با توجه به ظرفیت محدود نسبت به میزان تقاضا، یکی از حلقه‌های اصلی شیوع کرونا در حال حاضر به شمار می‌آیند، از طریق اتخاذ تصمیم جدید برای طرح ترافیک به نفع استفاده شاغلان و محصلان که ناگزیر به سفرهای روزانه هستند و بازدارنده برای سفرهای زاید، به سرعت در دستور کار قرار گیرد. استاندار تهران به تازگی اعلام کرده میزان رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در مترو به‌طور میانگین ۳۵ درصد و در حوزه تاکسیرانی و اتوبوسرانی ۵۵ درصد برآورد شده است که با این شرایط نیازمند اقدامات مناسب برای کاهش فاصله‌گذاری اجتماعی هستیم.
با وجود این برخی مدیران ارشد شهری بر این باور هستند که لغو طرح ترافیک نمی‌تواند راهکار مناسبی برای کاهش استفاده از حمل و نقل عمومی باشد و صرفا به ترافیک سنگین و بی‌نظمی تردد در محدوده مرکزی شهر خواهد انجامید. استدلال آنها این است که امکان ورود و خروج رایگان که قبل از ساعت 8:30 و پس از ساعت 14:30 برای کارمندان پیش‌بینی شده کفایت می‌کند، در حالی که این بازه زمانی صرفا با ساعات کار دستگاه‌های دولتی هماهنگی دارد و گروه زیادی از شاغلان بخش خصوصی و کسبه محدوده مرکزی پایتخت که ساعت کارشان با این زمان‌بندی تطابق ندارد، از موهبت تردد رایگان با خودروی شخصی در این ایام خاص محروم بوده و جمعی از آنها ناگزیر به استفاده از حمل و نقل عمومی برای حضور در محل کار خود در این شرایط بحرانی هستند. راهکار پیشنهادی کارشناسان برای در نظر گرفتن ملاحظه مدیران درباره پیامدهای لغو طرح ترافیک از قبیل تشویق به سفرهای غیرضروری، مشکل کمبود ظرفیت پارکینگ و توقفگاه حاشیه‌ای و... در عین اولویت دادن به سلامت شهروندان ناگزیر به انجام سفرهای اجتناب‌ناپذیر شغلی روزانه این است که راهی میانه اتخاذ شود؛ راهی که نه با مدل «صفر» یعنی لغو طرح ترافیک تطابق دارد و نه مدل «یک» یعنی اجرای طرح ترافیک به شکل فعلی با اعمال تخفیف 50 درصدی عوارض را پیشنهاد می‌کند.
بر اساس این پیشنهاد باید بازه زمانی ورود رایگان به محدوده تغییر کرده و به 10 صبح منتقل شود و در مقابل در فاصله زمانی 10 صبح تا پایان اجرای طرح ترافیک (16:30) که عمده ورودها به محدوده طرح ترافیک با انگیزه غیرشغلی و غیرضروری از جنس خرید و تهرانگردی است، با حداکثر نرخ ممکن (معادل سفرهای دوسر پیک)، آن هم بدون اعمال تخفیف 50 درصدی محاسبه شود. در این صورت هم نگرانی از بابت افزایش سفرهای زائد مرتفع می‌شود و هم دامنه شاغلان برخوردار از امتیاز امکان تردد رایگان افزایش خواهد یافت که می‌تواند به کاهش محسوس بار سفر با ناوگان حمل و نقل عمومی بینجامد. در کنار اتخاذ راه سوم برای طرح ترافیک، «انعطاف‌بخشی به ساعت شروع کار در دستگاه‌های دولتی» نیز باعث توزیع زمانی سفرهای صبحگاهی و کاهش تراکم مسافر در شبکه حمل‌و‌نقل عمومی خواهد شد.
از سوی دیگر علاوه بر کوررنگی آماری نسبت به تشدید نگران‌کننده کرونا و نیز کاهش فاصله‌گذاری اجتماعی در ناوگان حمل و نقل عمومی، وجه سوم این کوررنگی به وضعیت آلودگی هوا بازمی‌گردد. یک استدلال سیاست‌گذاران برای پرهیز از لغو طرح ترافیک، نگرانی درباره احتمال تشدید آلودگی هوا در نیمه دوم امسال است. این در حالی است که مقایسه شاخص کیفیت هوا در مدت سپری شده از پاییز امسال با روزهای مشابه سال گذشته نشان میدهد همین حالا با وجود اجرای طرح ترافیک آن‌هم با اعمال تخفیف 50 درصدی، شاخص کیفیت هوا بهبود محسوسی نسبت به سال گذشته داشته است. در 14 روز نخست مهر ماه سال گذشته هوای تهران چهار روز ناسالم شد و میانگین میانگین شاخص در این مدت تقریبا 95 واحد بود. این در حالی است که طی همین مدت در سال جاری میانگین شاخص نزدیک 80 واحد بوده و همه 14 روز نخست سپری شده از مهر ماه نیز «سالم» بوده است.
این آمار مغفول مانده نشان‌دهنده اثر کاهشی کرونا بر آمار همیشگی و روتین سفرهای درون‌شهری در پایتخت است که به بهبود کیفیت هوا با وجود اعمال تخفیف 50 درصدی طرح ترافیک منجر شده است و می‌تواند موید این واقعیت باشد که با پیش‌بینی تمهیداتی برای پرهیز از سفرهای غیرضروری، حتی رایگان شدن تردد در محدوده طرح ترافیک برای شاغلان نیز می‌تواند به استمرار این وضعیت بیانجامد. بر اساس یک برآورد صورت گرفته از سهم اهداف سفر از ترددهای درون‌شهری تهران در ماه‌های اخیر، سهم سفرهای شغلی به دلیل اعمال دورکاری بخشی از کارمندان چه در دولت و چه در بخش خصوصی کاهش یافته است. سهم این سفرها در حالت عادی 37 درصد از کل 20 میلیون سفر روزانه در پایتخت بوده که به نظر می‌رسد اکنون 30 درصد از آن کاهش یافته است. همچنین سهم سفرهای با انگیزه خرید در شرایط عادی معادل 15 درصد از کل سفرهای روزانه شهروندان تهرانی بوده که با رواج بیش از پیش خریدهای اینترنتی و غیرحضوری تحت تاثیر شیوع کرونا، برآورد می‌شود که به نصف کاهش پیدا کرده باشد.
سهم سفرهای آموزشی تهرانی‌ها از کل سفرهای روزانه نیز 16 درصد بوده که اکنون به دلیل شیوع کرونا و با توجه به روی آوردن بسیاری از دانشگاه‌ها و مدارس به آموزش غیرحضوری کاهش قابل توجهی داشته و احتمالا حداکثر نصف میزان گذشته باشد. سفرهای تفریحی هم که سهم 14 درصدی از سفرهای روزانه در شرایط عادی را به خود اختصاص داده بودند اکنون قطعا با کاهش روبه‌رو شده اما آماری از میزان کاهش آنها در دسترس و قابل برآورد نیست. به این ترتیب در مجموع می‌توان برآورد کرد در پایتخت دست‌کم پنج میلیون سفر روزانه تهرانی‌ها نسبت به شرایط قبل از شیوع کرونا کاسته شده که قطعا بخشی از این سفرها پیش‌تر با خودروی شخصی انجام می‌شد.
در نتیجه این کاهش سفرهای روزانه، از میزان استفاده از وسایل نقلیه شخصی نیز کاسته شده که این موضوع در بهبود کیفیت هوا نسبت به سال گذشته موثر بوده است. در واقع حتی تعلیق اجرای طرح ترافیک صبحگاهی به منظور امکان ورود رایگان شاغلان به محدوده مذکور با خودروی شخصی، با توجه به آمار مذکور از کاهش سفرهای روتین شهروندان، می‌تواند در تشدید آلودگی هوا بدون تاثیر باشد.
» گزارش صفحه ۵
تجربه موفق 3کشور کره‌جنوبی،آلمان و ایتالیا بررسی شد
کلید قطع زنجیره شیوع کرونا
دنیای‌اقتصاد: بررسی آخرین آمار و اطلاعات وزارت بهداشت حاکی از افزایش روزانه تعداد فوتی‌ها و ثبت بیشترین رکورد مربوط به مبتلایان کرونا در روز سه‌شنبه 15 مهر است. خیز مجدد تعداد مبتلایان و جان باختگان در ابتدای پاییز با توجه به سرد شدن هوا و شیوع آنفلوآنزای فصلی در ادامه این فصل می‌تواند فصلی فاجعه‌بار در کشور رقم بزند. بررسی‌ها نشان میدهد اگر تدابیر لازم با استفاده از تجارب کشورهای موفق در زمینه کنترل و مهار کرونا اتخاذ نشود، خسارات جبران‌ناپذیری به لحاظ اجتماعی و اقتصادی به کشور وارد خواهد شد که تبعات آن بسیار بیشتر از تعطیلی کسب‌وکارها و کاهش فعالیت‌های اقتصادی خواهد بود. بررسی تجربه کشورهای موفق از جمله کره‌جنوبی، آلمان و ایتالیا عوامل مختلفی را برای قطع زنجیره کرونا نشان میدهد. انجام نمونه‌گیری گسترده، حمایت از سیستم درمان کشور، تعطیلی مدارس، شفافیت در ارائه آمار و اطلاعات، ردیابی دایره ارتباطی افراد مبتلا، عدم وضع مقررات منع رفت و آمد، وضع جریمه در مورد ناقضان قوانین، پرداخت یارانه به خانوارها، اعتمادسازی میان مردم و دولت، تغییر در سبک زندگی و بسته شدن مرزها و مکان‌های پرتجمع از جمله این موارد است.
اوج‌گیری کرونا در ابتدای پاییز
بررسی آخرین آمار و اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان از افزایش روزانه تعداد فوتی‌ها و ثبت بیشترین رکورد مربوط به مبتلایان کرونا در روز سه‌شنبه 15 مهر دارد. بررسی داده‌ها نشان میدهد روز سه‌شنبه ثبت رکورد 4 هزار و 151 نفر مبتلای روزانه و 227 فوتی کرونایی، از وخیم‌تر شدن اوضاع حکایت دارد. بررسی داده‌های گذشته نشان میدهد روز 14 مهر و 7 مرداد 99 با ثبت رکورد 235 نفر فوتی روزانه، از حیث تعداد فوت روزانه رکوردار بوده‌اند. با وجود این روز گذشته در میان روزهایی با بالاترین تعداد فوتی از ابتدای شیوع کرونا در ایران قرار دارد.
همچنین نسبت مبتلایان به آزمایش‌های روزانه روند صعودی به خود گرفته است و در روز 15 مهر، عدد 88/ 14 درصد را به خود اختصاص داده است. تعداد آزمایش‌های انجام‌شده در 24 ساعت اخیر رقم 27 هزار و 893 تست را ثبت کرد که بعد از روزهای 9، 10، 13 و 14 مهر بیشترین عدد تست روزانه را به خود اختصاص داده است. خیز مجدد تعداد مبتلایان و کشته‌شدگان در ابتدای پاییز با توجه به سرد شدن هوا و شیوع آنفلوآنزای فصلی در ادامه می‌تواند فصلی فاجعه‌بار در کشور رقم بزند. بررسی‌ها نشان میدهد اگر تدابیر لازم درخصوص کنترل کرونا با استفاده از تجارب کشورهای موفق در زمینه کنترل و مهار کرونا اتخاذ نشود، خسارات جبران‌ناپذیری به لحاظ اجتماعی و اقتصادی به کشور وارد خواهد شد که تبعات آن بسیار بیشتر از تعطیلی کسب‌وکارها خواهد بود.
در نتیجه نیاز است تجدید نظری جدی در مورد فعالیت کسب‌وکارها، حضور در اماکن پرخطر و رعایت شدید مقررات رفت و آمد به‌منظور قطع زنجیره شیوع این ویروس شود. از سوی دیگر با توجه به تجارب کشورهای موفق تسهیل در دسترسی به ماسک از سوی سیاست‌گذار از طریق ثبات در قیمت و متعاقبا الزامی کردن استفاده از ماسک در مکان‌های عمومی یکی از دیگر کلیدهای قطع زنجیره کرونا می‌تواند باشد. بررسی عملکرد کشورها از آغاز پاندمی کرونا به خوبی نشان میدهد کدام کشورها در کنترل این ویروس عملکرد موفقی داشته‌اند؛ درس‌هایی که سیاست‌گذاران کشور را می‌تواند در فصل پیش‌رو برای مقابله با این ویروس قدرتمند‌تر سازد. در این گزارش به بررسی تجارب سه کشور موفق در زمینه کنترل این بیماری پرداخته شده است؛ کره‌جنوبی، آلمان و ایتالیا.
ساختار درمانی کره برای کنترل کرونا
کره‌جنوبی، یکی از کشورهایی بود که بسیار زود با این بیماری روبه‌رو شد و واکنش مناسبی در مقابل با این پاندمی از خود نشان داد. این کشور به‌دلیل داشتن تجربه رویارویی با ویروس مرس در سال 2015، اقدام به اصلاحات اساسی در سیستم درمانی خود کرد. در جریان اقدامات این کشور انجام گسترده تست و تسریع در فرآیند نمونه‌گیری در دستور کار قرار گرفت. حمایت از کارخانه‌های داروسازی و آزمایشگاه‌‌ها، بهره‌گیری از سیستم بهداشت عمومی و کادر درمان، تعطیلی مدارس و تعلیق تمام پروازها به خارج از کشور، توزیع ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده، جریمه احتکارکنندگان و شفافیت در ارائه آمار مبتلایان از دیگر اقدامات دولت کره‌جنوبی در جهت قطع زنجیره انتقال شیوع این بیماری بود. ماهیت نظام درمانی این کشور به‌دلیل بیمه عمومی سلامت همگانی و پایین بودن هزینه درمان سبب شده است تا در این کشور تشخیص و درمان زودهنگام و انجام تست‌های آزمایشگاهی و سی‌تی‌اسکن در مقیاس وسیع انجام شود.
استمداد کشورها از کره
روش موفقیت‌آمیز این کشور برای کنترل و قطع زنجیره انتقال کرونا سبب شد تا کشورهای دیگر از آن کشور برای کنترل این ویروس به‌ویژه در دریافت کیت آزمایشی و روش تست وسیع کرونا کمک بگیرند.
با انجام موارد فوق‌الذکر کره‌جنوبی موفق شد تا خیلی زود شمار زیادی از مبتلایان را ردیابی کند و با شناسایی دایره اشخاصی که با فرد مبتلا در ارتباط بوده‌اند، آنها را به موقع برای جلوگیری از انتشار بیشتر این ویروس قرنطینه کند. از سوی دیگر در کره‌جنوبی، اپلیکیشن‌هایی برای گوشی‌های هوشمند طراحی شده است که نشان میدهد افراد آلوده در چه نقاطی رفت و آمد داشته‌اند. به این ترتیب ساکنان این مناطق از این موضوع که می‌توانند به‌طور بالقوه به این ویروس آلوده شده باشند، مطلع می‌شوند. جالب اینجا است که کره‌جنوبی تاکنون مقررات منع رفت و آمد در هیچ نقطه‌ای از کشور وضع نکرده است. ابتکار عمل دیگر کره‌جنوبی، تاسیس 50 ایستگاه «درایو-این» در نقاط مختلف این کشور است. شهروندان این کشور می‌توانند با توقف در این ایستگاه‌ها به‌طور رایگان تست بدهند. همچنین اگر کسی که تست کرونای او تایید شده قرنطینه را ترک کند، جریمه سنگینی در انتظارش خواهد بود. کره‌جنوبی توانست با انجام تست‌های گسترده افراد ناقل بدون علائم را شناسایی کند. این کشور زمانی پوشیدن ماسک را برای شهروندان خود در مکان‌های عمومی اجباری کرد که سازمان بهداشت جهانی، زدن ماسک را برای شهروندان عادی لازم نمی‌دانست. از سوی دیگر، شرکت‌های کره‌ای موفق به عرضه تست‌هایی در بازار شدند که در مدت زمانی کوتاهی شخص را قادر به انجام و اطلاع از نتیجه می‌کند. تشخیص زودهنگام باعث شد که بیماران از افراد سالم جدا شوند و احتمال بیماری افراد سالم کاهش یابد. علاوه بر این موارد، در این کشور روحیه جمعی برای مبارزه با این بیماری شکل گرفته است. در نتیجه اکثر افراد در مقابله با این بیماری، مسوولیت‌پذیر هستند و این روحیه جمعی ایجاد شده باعث شد که مردم این کشور در مقابله با مشکلات با یکدیگر همکاری کنند. به این ترتیب، کره‌جنوبی توانست با انجام اقدامات هوشمندانه و گسترده، موفقیت قابل توجهی برای مهار کرونا و قطع زنجیره انتقال آن برای خود ثبت کند.
مزیت آلمان در نظام سیاست‌گذاری و درمانی
آلمان از دیگر کشورهای موفق در زمینه کنترل شیوع ویروس کرونا است. عملکرد آلمان نه به‌دلیل موفقیت در جلوگیری از بیماری بلکه به‌دلیل واکنش به این بیماری بسیار قابل توجه است. این کشور با انجام آزمایش‌های متعدد و ردیابی زنجیره‌های عفونت این ویروس، توانست با ایجاد فهرستی از افراد پرخطر به کاهش نرخ مرگ و میر افراد کمک کند.
عملکرد دولت آلمان در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا، سبب شده تا این کشور به پرچمدار کنترل همه‌جانبه این بیماری تبدیل شود. آلمان تنها کشوری بود که توانست از ابتدا، سیاست‌های کارآمدتری را در اتحادیه اروپا اجرا کند. این عملکرد ناشی از اعتماد بالای مردم آلمان به دولت، توانمندی مالی به‌عنوان بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی در اروپا و بهره‌مندی و به کارگیری ابزارهای بهداشتی به شکل گسترده و سخاوتمندانه بود. یکی از عوامل موفقیت این کشور در کنترل این بیماری، همبستگی بین مردم و دولت است که سبب می‌شود مردم به دستورالعمل‌های مقامات این کشور پایبند باشند. همچنین در این کشور به‌دلیل توجه دولت این کشور به تامین نیازهای اقتصادی مردم، طول دوره قرنطینه می‌توانست افزایش پیدا کند.
نظام درمانی یکپارچه و کارآمد آلمان هم به‌سبب میزان مرگ و میر نسبتا پایین آلمان از اعتبار و آوازه خاصی برخوردار است. به‌طور مثال می‌توان به آمار بیش از 28 هزار تخت مراقبت‌های ویژه، مجهز به دستگاه تنفس مصنوعی، در بیمارستان‌های این کشور اشاره کرد که این رقم بیشتر از هر کشور دیگری در دنیا است. با این همه دولت آلمان تلاش دارد این ظرفیت را افزایش دهد تا آمادگی لازم را در برابر آنچه که ممکن است ویروس کرونا به بار آورد داشته باشد. مسوولان آلمان برای متقاعد کردن مردم به‌منظور انجام مقررات فاصله‌گذاری اجتماعی، قرنطینه خانگی و عدم ترک خانه‌هایشان به جز در موارد اضطراری، قوانین سخت‌گیرانه‌ای را در پیش گرفته‌اند. به‌طوری که در صورت عدم رعایت این قوانین، شهروندان این کشور ملزم به پرداخت جریمه‌های سنگین از سوی دولت می‌شوند. این قوانین در کنار هشدارهای جدی دولت سبب شد که مردم آلمان به این قوانین پایبند باشند.
حمایت اقتصادی دولت آلمان
دولت آلمان برای جلوگیری از فروپاشی اقتصاد خود به‌دلیل تعطیلی و محدودیت‌های برخی کسب‌وکارها، اقدامات گسترده‌ای انجام داده است. از جمله این تلاش‌ها، اختصاص برنامه بزرگ اعتباری و یارانه‌ای دولت در حدود بیش از 750 میلیارد یورو برای افراد شاغل و کارفرمایان کوچک و شرکت‌های بزرگ آسیب‌دیده از این تهدید است. همچنین برای کمک به کارمندان به‌منظور پرداخت اجاره خانه و حفظ مزایایشان، این دولت برنامه‌های ویژه‌ای در نظر گرفته است. این کشور درحال‌حاضر برای جلوگیری از موج بیکاری، از سیستم «زمان کوتاه» استفاده می‌کند؛ طرحی که در طول بحران مالی جهانی در سال‌های 2008 تا 2012 موفقیت‌آمیز بود. این سیستم به شرکت‌ها اجازه میدهد تا به‌طور موقت اشتغال کارگران خود را متوقف کند. در این صورت کارگران 67 درصد دستمزد خود را که توسط سازمان دولتی بیکاری پرداخت می‌شود، دریافت می‌کنند و پس از پایان این بحران، این کارگران حق دارند با حقوق سابقشان به مشاغل قدیمی خود بازگردند. همچنین نظام سلامت همگانی این کشور افراد شاغل و افراد اخراج شده را تحت پوشش خود قرار میدهد. نظام تامین‌اجتماعی آلمان نیز به‌رغم کاهش شدید بودجه خود، کمک هزینه منظم ماهانه‌ای را برای جلوگیری از گرسنگی یا بی‌خانمان شدن پرداخت می‌کند. جدا از پرداخت وجوه تامینی و حمایتی دولت به مردم برای حفظ تعادل زندگی آنها در شریط قرنطینه، پژوهش‌های علمی و کاربردی نیز با شدت و جدیت در این کشور درحال انجام است. یافته‌های این آزمایش‌ها می‌تواند به سیاست‌گذاران در اتخاذ تصمیم‌های سیاستی کمک و آنها را از نتایج و پیامدهای این تصمیمات به‌منظور دستیابی به بهترین و در عین حال کم‌هزینه‌ترین تصمیم برای کنترل و مهار کرونا آگاه کند.
ایتالیا؛ سبک زندگی مشابه با ایران
با توجه به برخی شباهت‌های رفتاری و فرهنگی مردم ایران با مردم ایتالیا، بررسی رفتار دولت و مردم این کشور می‌تواند تا حدودی الگوی مناسبی برای رفتار دولتمردان و مردم ایران به‌وجود بیاورد. کشور ایتالیا در مواجهه با ویروس کرونا روزهای سختی را گذراند و پس از ثبت آمارهای بالا در فوتی‌ها و مبتلایان روزانه، توانست موج افزایشی این شیوع را کنترل و آمار مبتلایان را کاهشی کند.
یکی از عواملی که باعث بالا رفتن آمار مبتلایان و فوتی‌ها در ایتالیا شد، شیوه زندگی اجتماعی مردمان این کشور است، به‌طوری‌که سبب شده است چند نسل در مدت زمانی طولانی در کنار هم زندگی کنند. مردم ایتالیا علاقه خاصی به تشکیل اجتماعات و برگزاری مجالس دورهمی دارند که از این حیث می‌توان گفت تشابه رفتاری با مردم ایران دارند. از طرفی این کشور دارای یکی از پیرترین جمعیت‌های جهان است و احتمال مبتلا شدن و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در این گروه سنی بیشتر است. دولت ایتالیا با اتخاذ شدیدترین تدابیر پیشگیرانه در اروپا، توانست روند پرشتاب شیوع این بیماری را کاهشی کند. از جمله محدودیت‌های اعمال شده در ایتالیا نظیر ممنوعیت برگزاری تجمعات و توقف تمامی رویدادهای فرهنگی و ورزشی بود و همچنین مقررات منع رفت و آمد در ایتالیا بسیار سختگیرانه بود. دولت این کشور با استفاده از راهکارهایی نظیر استفاده شهروندان از کارت‌های اعتباری برای خرید، فاصله‌گذاری اجتماعی، محدودیت ورود افراد به فروشگاه‌ها برای خرید، درخواست از هنرمندان و چهره‌های مشهور و محبوب برای یادآوری توصیه‌های وزارت بهداشت به مردم از طریق شبکه‌های تلویزیونی، جلوگیری از افزایش قیمت موادغذایی، تشویق مردم به خواندن سرود ملی کشور در ساعتی معین برای بالا بردن روحیه، انعکاس واقعیات جامعه، ارائه آمار صحیح و اطلاعات درست، افزایش سطح آگاهی توانست اعتماد عمومی مردم این کشور را به خود بالا برد واز این طریق آمار مبتلایان را کاهشی کند. با اینکه ایتالیا در سال 2018 رتبه 6 گردشگری دنیا را به خود اختصاص داده بود و درآمد زیادی از این طریق دارد، وزیر فرهنگ و گردشگری ایتالیا، از بسته بودن مرزهای این کشور تا پایان سال 2020 به‌منظور قطع زنجیره شیوع این ویروس خبر داد. همچنین این قانون شامل موزه‌ها و اماکن تاریخی در سراسر ایتالیا است. دولت ایتالیا اقدامات گوناگونی برای مقابله با شیوع این ویروس در پیش گرفته است. از جمله مهم‌ترین این اقدامات، قرنطینه کردن 11 شهر کوچک در دو استان لمباردی و ونتو است. پلیس ایتالیا پس از کشته شدن 11 نفر در این نقاط مسوول برقراری قرنطینه در این شهرها شده است. از دیگر اقدامات انجام شده توسط دولتمردان ایتالیا، هشدار دادن و آگاه‌سازی مردم نسبت به ماندن در خانه و عدم ترک منزل در صورت داشتن علائم شبیه بیماری سرماخوردگی به مدت 14 روز است. اقدامات مربوط به ماندن در خانه توسط مقامات اجرایی این کشور الزام‌آور است.
آموزه‌های کشورهای موفق
بررسی‌های تطبیقی در بین کشورهای موفق در زمینه کنترل پاندمی کرونا نشان میدهد که عوامل مختلفی در کاهش مبتلایان و آمار فوتی‌های مربوط به آنها موثر است. قسمتی از این عوامل مربوط به دولت و دستگاه‌های نظارتی و قسمتی دیگر مربوط به مردم است و اگر همت و تلاش جمعی در این کار گماشته نشود، نمی‌توان به کنترل و مهار این ویروس تا زمان رسیدن به واکسن، امیدوار بود. تجربه کشورهای موفق در زمینه کنترل این ویروس، راهکارهایی مانند ارائه آمار دقیق و شفاف در مورد مبتلایان و فوتی‌ها، اعلام آخرین خبرها و اطلاعیه‌های آگاه‌سازی کرونایی به مردم و افزایش ظرفیت نمونه‌گیری موارد مشکوک به بیماری کرونا را پیش‌روی سیاست‌گذاران قرار میدهد. آنچه آمارهای رسمی نشان می‌دهند، تعداد تست‌های روزانه با توجه به افزایش موارد مبتلا و پراکندگی و وسعت جمعیتی کشور ما کافی نیست. از دیگر موارد مهم در این زمینه، ردیابی بیماران مبتلا تا بهبود کامل و همچنین رصد افرادی است که با فرد مبتلا ارتباط دارند. کمک‌های یارانه‌ای و معیشتی به خانوارها و بیمه کارکنان و افراد متضرر شده از این بیماری، در نظر گرفتن جریمه‌های سخت برای ناقضان پروتکل‌های بهداشتی، سختگیری در قوانین و مقررات رفت و آمد به‌خصوص در روزهای تعطیل، توزیع ماسک و الکل بهداشتی در نقاط محروم و برای طبقات کم درآمد و همچنین کنترل قیمت این مواد و جلوگیری از سوءاستفاده دلالان در این حوزه، از دیگر موارد قابل توجه برای کنترل این پاندمی به‌منظور جلوگیری از انتشار زنجیره این بیماری است. همچنین مردم باید در سبک رفتاری خود تجدیدنظر کنند و از تجمع‌های بزرگ به هر دلیل و فرصتی که پیش می‌آید جلوگیری کنند. باید به این نکته توجه کرد که فقط با یک اهتمام دسته جمعی و تغییر در سبک رفتاری عمومی می‌توان کشور را از این فاجعه و پیامدهای آن نجات داد و اگر این اهتمام و رعایت دسته‌جمعی مردم نباشد، اقدامات دولت به تنهایی در زمینه کنترل و قطع زنجیره انتقال کرونا، کفایت نمی‌کند.
