خبرنگار استانی «دنیای‌اقتصاد» گزارش می‌دهد
چشمانداز انرژی خورشیدی در یزد
اکبر شیخ‌علیشاهی با بیان اینکه ۲هزار و ۲۰۰ چاه کشاورزی در استان وجود دارد و مصرف برق بخش کشاورزی کمتر از ۵درصد است، افزود: در دو سال گذشته، به دلیل ناترازی مصرف انرژی در کشور مقرر شد تا چاه‌‌‌های کشاورزی در اوج مصرف قطعی برق داشته باشند که با پیگیری صورت‌گرفته در استان از ۵ ساعت به ۳ ساعت کاهش یافت. وی با اشاره به اینکه گرمای هوا و قطعی روزانه برق چاه‌‌‌های کشاورزی ۷هزار میلیارد تومان خسارت به محصولات زراعی خصوصا پسته وارد کرد، ادامه داد: مصوبه خوبی از سوی وزارت نیرو وجود دارد مبنی بر اینکه هر چاه کشاورزی ۸۰درصد مصرف برق خود را از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر تامین کند از برنامه خاموشی معاف می‌شود و در این راستا تاکنون ۳۵ حلقه چاه در استان به نیروگاه‌‌‌های خورشیدی تجهیز شدهاند که در حال بهرهبرداری یا ساخت هستند.
به گفته معاون جهاد کشاورزی یزد، امکان استفاده از جزء ۳ تبصره۲ قانون بودجه ۱۴۰۳ برای تامین تسهیلات ارزان‌قیمت برای احداث نیروگاه‌‌‌های خورشیدی فراهم شده که از طریق نهاد‌‌‌های حمایتی مثل کمیته امداد، بنیاد علوی، بنیاد برکت و بسیج سازندگی امکان‌پذیر است و همه مالکان چاه‌‌‌های کشاورزی می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند و امیدواریم از این فرصت استفاده کنند تا سال آینده با قطعی برق مواجه نشوند.
دو مانع مهم گسترش نیروگاه‌‌‌های خورشیدی بخش صنعت
اما در سوی دیگر ماجرا، گروهی دیگر از تولیدکنندگان استان یزد که همان صنایع هستند قرار دارند که طی دو سال اخیر با مشکلات متعدد ناشی از ناترازی انرژی مواجه شدند و برای روی‌آوری به سمت خودمختاری با استفاده از انرژی خورشیدی ترغیب شدند اما متاسفانه مجوزهای متعدد، مانع تسهیل در تاسیس نیروگاه‌‌‌های خورشیدی در این بخش شده است. در ساخت نیروگاه‌‌‌های خورشیدی، برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های خوبی در استان یزد شده و در این بخش، جزو استانهای برتر کشور محسوب می‌شود به گونه‌‌‌ای که مسوول محور انرژی خورشیدی سند یزدنوین گفت: باتوجه به پتانسیل‌‌‌هایی که یزد در انرژی خورشیدی دارد ۲۰ نیروگاه بالای یک مگاوات وجود دارد و در ابرکوه نیز یک واحد ۱۰۰ مگاواتی تاسیس شده است.
محمود وجدانی با بیان اینکه با وجود تمام مشکلات، اتفاقات خوبی در استان یزد رخ داده است، افزود: مشکل اساسی ما در زیرساخت است و زیرساخت دو موضوع محوری دارد: یکی زمین و دیگری اتصال به شبکه. وی ادامه داد: در خصوص زمین از مسیر ماده ۳ جلو رفته‌‌‌ایم و مسیر واگذاری زمین تسهیل شده است؛ بحث زیرساخت نیز باید مورد توجه قرار گرفته و مشکلات موجود برطرف شود. به‌‌‌طورکلی سه موضوع تامین سرمایه، تخصیص ارز و عدم‌اعتماد صنایع سبب کند شدن پیشرفت پروژه‌‌‌های انرژی خورشیدی شده است. رئیس کمیسیون صنعت و نفت، گاز، انرژی و پتروشیمی اتاق بازرگانی یزد در این خصوص با اشاره به ناترازی و کسری برق گفت: صنعتگران یزد خودشان وارد مسیر تاسیس نیروگاه خورشیدی شدهاند؛ اما چرا این‌‌‌همه موانع سر راه است؟ نگاه دولت به تولید انرژی خورشیدی مناسب نیست. تعدد دستورالعمل‌‌‌ها و مجوزها سبب شده بسیاری از پروژه‌‌‌های احداث نیروگاه خورشیدی مسکوت بماند.
محمدتقی خالقیه افزود: جایی که در استان برای محصولات کشاورزی پرآبخواه است و در نهایت این محصولات صادر می‌شود می‌توان با خرید زمین‌‌‌های منطقه، مزرعه تولید برق احداث کرد که بهره‌‌‌وری بسیار بالاتری نسبت به کشاورزی دارد. نایبرئیس اتاق بازرگانی یزد نیز به پتانسیل‌‌‌های یزد در زمینه انرژی خورشیدی اشاره کرد و گفت: در شهری مانند یزد اگر آب نداریم اما دشت‌‌‌های وسیع و ساعات آفتابی و انرژی خورشیدی داریم، از سوی دیگر تابش انرژی خورشید در ایران بالاتر از متوسط جهانی و در یزد نیز برابر با متوسط کشور است. غضنفر امیرجلیلی با بیان اینکه در یزد در سال بیش از ۷هزار مگاژول بر مترمربع انرژی داریم که از آن استفاده نمی‌‌‌کنیم، افزود: زمانی که شرایط فراهم شود می‌توانیم قطب تولید انرژی خورشیدی باشیم زیرا حدود ۳۰۰ روز در یزد تابش خورشید داریم.
وی با انتقاد از مشکلات دست‌‌‌وپاگیر اداری همچون مجوزهای متفاوت به عنوان مانع پیشرفت در استفاده از انرژی خورشیدی و زمان‌بر بودن دریافت مجوز در این خصوص تاکید کرد: باید تمام سدهای موجود برداشته شده، بانک‌ها نیز کمک کنند و افرادی که وارد این حیطه شدهاند حمایت شوند، در این صورت می‌توان ظرف کمتر از 6 ماه نیروگاه خورشیدی را افتتاح کرد. نایبرئیس اتاق یزد اظهار امیدواری کرد: با حضور صنعتگران، محققان، بخش دولتی و بخش خصوصی و بانک‌ها در این خصوص نهضتی ایجاد شود و بتوانیم تبدیل به قطب تولید انرژی خورشیدی شویم. رئیس کمیسیون نفت، گاز، انرژی و پتروشیمی اتاق بازرگانی یزد نیز با بیان اینکه حدود 80 طرح در خصوص انرژی خورشیدی در استان تعریف شده است، اظهار کرد: بخشی از این طرح‌‌‌ها پیشرفت کار داشته، ولی تنها سه طرح به بهرهبرداری رسیده و این میزان توجیهی ندارد که باید دلیل عدم‌پیشرفت پروژه‌ها بررسی شود.
احمد عشقان‌‌‌ملک افزود: بخش خصوصی می‌‌‌خواهد وارد کار شود اما برخی دستورالعمل‌‌‌های دست‌‌‌وپاگیر مانع این امر است؛ از سوی دیگر آیا صنعتگر باید خودش برق را تولید کند؟ یا باید به مواد اولیه، نقدینگی، فروش و صادرات فکر کند چون ورود بخش خصوصی به تولید انرژی، زمان و انرژی زیادی از این بخش می‌گیرد. وی اضافه کرد: موضوع بعدی مساله زیرساخت و نحوه اتصال به شبکه است؛ یعنی واحدهای صنعتی که نیروگاه تاسیس کرده‌‌‌اند با مشکل اتصال به شبکه مواجه هستند و توزیع برق، قانونی ندارد که چطور برق خورشیدی را به شبکه وصل کنیم؛ در واقع هنوز امکانات نداریم و عملا ورود به این عرصه بی‌‌‌فایده است. در عین حال برخی کارشناسان لزوم الگوگیری از کشورهای موفق در موضوع انرژی خورشیدی را یادآور می‌شوند و معتقدند باید از تجربیات دیگران بهترین بهره و استفاده را ببریم.
در این خصوص یک فعال اقتصادی با اشاره به اینکه دستورالعمل برای نیروگاه‌‌‌های بالای 200 کیلووات این است که با پست باید به شبکه وصل شود گفت: گاهی نا‌آگاهی در خصوص این دستورالعمل‌‌‌ها، بخش خصوصی را با مشکل مواجه می‌کند. علیرضا داد افزود: در خصوص نیروگاه‌‌‌های 10 مگاوات موضوع زمین مطرح است؛ نیاز به استعلام‌‌‌های زیادی دارد که استاندار پیشین تلاش کرد تا بسیاری از استعلامات کم شود ولی همچنان معضل زمین داریم و عمده زمین نزدیک به پست‌‌‌های برق در بحث ماده 12 هستند و واگذار شدهاند. یک صنعتگر باتجربه استان یزد هم در این باره، نوع مدیریت را دلیل کمبود برق دانسته و گفت: واحد صنعتی هزینه برق را پرداخت کرده؛ برق در واقع یک کالاست و مادامی که هزینه آن پرداخت می‌شود چرا باید قطع شود؟ علی‌‌‌اکبر حجت تاکید کرد: باید ببینیم سایر کشورها به چه شکل عمل کرده‌‌‌اند و می‌توانیم از آنها الگو بگیریم تا ببینیم چه مسیری طی شده و به چه نتایجی رسیده‌‌‌اند.
بیاعتمادی بخش خصوصی به دلیل عدم‌پرداخت تعهدات دولت
دبیر کمیسیون نفت، گاز، انرژی و پتروشیمی اتاق بازرگانی یزد با تاکید بر اینکه بخش خصوصی به این نتیجه رسیده که انرژی خورشیدی خوب است گفت: اکنون ارزش سرمایه‌گذاری باتوجه به نرخ بازار به‌‌‌صرفه نیست؛ اهالی صنعت نیز ترجیح می‌دهند تعرفه بازار انرژی را پرداخت کنند و تعهدات را انجام دهند تا اینکه وارد بحث سرمایه‌گذاری شوند. شهرام شکوهی با بیان اینکه دولت تعهداتی را به افراد تولیدکننده برق از انرژی خورشیدی داشته و همچنین مشوق‌‌‌های مربوط به صرفه‌‌‌جویی و بهره‌‌‌وری داشته که هیچ‌کدام را پرداخت نکرده و همین سبب بیاعتمادی بخش خصوصی شده است، افزود: بر اساس قانون خودتامین، اگر شرکتی بخواهد خودتامین شود باید هفت برابر مصرف، برق تولید کند تا بر اساس آن بتواند خودتامین باشد و برق قطع نشود؛ این هم از معضلاتی است که باید حل شود.
وی ادامه داد: پست‌‌‌های برق باعث بالارفتن هزینه انرژی خورشیدی می‌شود و عدم‌توان علمی و مشاوره‌‌‌ای در بدنه کارشناسی شرکت توزیع که گاهی اطلاعات اشتباه داده می‌شود از معضلاتی است که باید بررسی شود. رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی و واردات اتاق یزد نیز معتقد است که نرخ برق مثل هر کالایی باید آزادسازی شود و اگر این نرخ بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود بسیاری از مشکلات حل می‌شود. علی فرشادپور افزود: دنیا نظام بازار را به رسمیت می‌‌‌شناسد ما هم باید به این سمت برویم و تا زمانی که نرخ انرژی، دستوری تعیین شود مشکل حل نمی‌شود. فارغ از مشکلات زیرساختی رئیس پردیس علم و فناوری دانشگاه یزد به مشکل کمبود نیروی متخصص و فنی در بخش نیروگاه‌‌‌های خورشیدی اشاره می‌کند.
احمدرضا فقیه‌خراسانی گفت: یکی از مشکلات در زمینه ساخت نیروگاه‌‌‌های خورشیدی نبود نیروی انسانی متخصص است و نیاز داریم تا دوره‌‌‌های آموزشی تخصصی برای تربیت نیروی متخصص در این بخش برگزار شود. به هر حال با توجه به اینکه یزد جزو استانهای صنعتی کشور محسوب می‌شود و بار عمده مصرف برق استان در این بخش است رفع موانع موجود و عملی کردن تعهدات و مشوق‌‌‌های دولت می‌تواند زمینه‌ساز ورود جدی بخش خصوصی و صنعتگران استان یزد به تولید برق از انرژی خورشیدی شود.
