خبرنگار استانی «دنیای‌اقتصاد» از ظرفیت بازار گوهرسنگ خراسان رضوی گزارش می‌دهد
امکان جهش صادرات سنگهای قیمتی
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» با وجود ابراز تردیدها درباره بازگشت ارز کالاهای صادراتی به کشور، مسوولان خراسانی در این باره خوش‌بین هستند و معتقدند در نتیجه تلاش آنها حالا صنعت تازه‌ای برای تجارت کانی‌های قیمتی یا گوهرسنگها ایجاد شده و موجبات اشتغال‌زایی برای حدود ۱۶هزار نفر را که در زمینه طراحی و تولید زیورآلات شاغل هستند فراهم آورده است. زیورآلاتی که حول محور «فیروزه» باتوجه به خاستگاه جغرافیایی معادن آن در خراسان شکل گرفته و دیگر سنگهای قیمتی چون عقیق، گارنت، کوارتز، یاقوت و اوپال را هم شامل می‌شود و بازارش را در صنعت سوغات کلان‌شهر مذهبی ایران یافته است و مشتریان پروپاقرصی از کشورهای حاشیه خلیج فارس دارد.
آن طور که رئیس اداره بازرگانی خارجی اداره کل صمت استان خراسان رضوی به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید، با وجود مشکلات تاجران گوهرسنگ، در سه‌ماه ابتدایی سال‌جاری ۴۶ تن انواع سنگهای قیمتی به ارزش ۹۲هزار دلار از گمرکات این استان به کشورهای هدف صادر شده است که زمینه‌ساز توسعه کسب‌و‌کارها و کارگاه‌های گوهرتراشی در منطقه خراسان بوده است.
امیرفخریان با ابراز خشنودی از ایجاد ظرفیت تولید تازه‌ای برای خراسان رضوی با تلاش فعالان خوشه صنعتی جواهرات و سنگهای قیمتی، به ظرفیت ۱۵۰ میلیون دلاری سالانه صادرات گوهرسنگها در حالت ایده‌‌‌آل و در صورت همکاری مسوولان کشوری در تفویض برخی اختیارات کارشناسی به ادارات محلی اشاره می‌کند که قابلیت اشتغال‌زایی و ارزآوری بیشتر برای کشور را داراست.
به گفته امیرفخریان بحث استفاده از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف و عدم‌رفع تعهدات ارزی در این حوزه بی‌اساس است چراکه تولیدکنندگان این صنعت نوظهور، به واردات دیگر سنگهای قیمتی چون طلا که در ساخت جواهرات پرکاربرد است مبادرت می‌کنند؛ بنابراین دغدغه کمتری برای بازگرداندن ارز حاصل از صادراتشان دارند. بنابر اعلام این مقام محلی در حال حاضر گوهرتراشان خراسانی باید محصول خود را جهت کارشناسی به تهران ارسال کنند که فرآیند صادرات را طولانی و به خاطر بعد مسافت پرمخاطره می‌کند و خواسته فعالان این حوزه تفویض اختیارات مذکور به اداره کل صمت خراسان رضوی است. به گفته امیرفخریان این درخواست ادله منطقی هم دارد چراکه بیش از ۵۰درصد تولید سنگهای قیمتی در منطقه خراسان انجام می‌شود و بنابراین توجیه عقلانی برای این واگذاری مناسبات اداری وجود دارد و باعث تسریع و توسعه صادرات این محصولات می‌شود.
طبق آخرین آمار سازمان توسعه و تجارت ایران میزان تجارت خارجی خراسان رضوی در سه‌ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲ حدود ۳۸۰ میلیون دلار بوده که نسبت به سال گذشته ۳۴درصد رشد کرده است. به گفته رئیس اداره بازرگانی خارجی اداره کل صمت خراسان رضوی کمتر از ۱۶۴ میلیون دلار کالا به وزن ۵۴هزار تن به استان وارد شده که نسبت به سال گذشته ۳۰درصد کاهش را نشان می‌دهد.
امیرفخریان در این باره به «ایسنا» گفته که سهم صادرات خراسان رضوی از صادرات کشور بیش از ۵۰درصد افزایش داشته است که شامل گروه صنعت با بیش از ۱۸۱ میلیون دلار، کشاورزی حدود ۱۱۱ میلیون دلار، صنایع معدنی ۶۱ میلیون دلار و پتروشیمی و پایه نفتی حدود ۲۴ میلیون دلار بوده است و بر این اساس بخش صنعت ۵۰ درصد، کشاورزی ۳۹ درصد، معدن ۱۶درصد و پتروشیمی و پایه نفتی ۶درصد صادرات این استان را به خود اختصاص داده است.
اقلام عمده صادراتی خراسان رضوی هم در سه ماه نخست سال‌جاری زعفران بسته‌بندی بیش از ۳۰ گرم به میزان حدود ۴۱ میلیون دلار، تخم پرندگان ۲۱ میلیون دلار، پسته ۱۷ میلیون دلار، کامپاند پلی اتیلن ۱۲ میلیون دلار، کف‌‌‌پوش‌‌‌های غیر‌مخملی ۱۱ میلیون دلار، میله‌‌‌های آهنی ۹ میلیون دلار، روغن سبک ۹ میلیون دلار، سیب تازه ۹ میلیون دلار، پلی استرین ۸ میلیون دلار، شیرخشک ۶ میلیون دلار، کیسه‌‌‌های کوچک از پلی اتیلن ۶ میلیون دلار، فروکروم ۵ میلیون دلار، سیمان ۵ میلیون دلار، پریفرم ۵ میلیون دلار و رب گوجه‌فرنگی ۴ میلیون دلار است.
امیرفخریان کشورهای عمده هدف صادراتی این استان را افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، عراق، ازبکستان، چین، پاکستان، امارات، اسپانیا و قرقیزستان عنوان کرد و گفت: این کشورها جزو ۱۰ کشور اول صادراتی استان هستند که در سه ماه اول امسال ۱۴۰ میلیون دلار به افغانستان به عنوان شریک اول تجاری خراسان رضوی، ۳۸ میلیون دلار به تاجیکستان، ۳۶ میلیون دلار به ترکمنستان، ۲۸ میلیون دلار به عراق، ۲۷ میلیون دلار به ازبکستان، ۲۰ میلیون دلار به چین، ۱۶ میلیون دلار به پاکستان، ۱۵ میلیون دلار به امارات، ۱۱ میلیون دلار به اسپانیا و حدودا ۱۱ میلیون دلار هم به قرقیزستان صادارت انجام شده است.
متولی احداث شهرک تخصصی گوهرسنگها کجاست؟
خراسان رضوی و شهر مشهد از نظر غنای سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی دارای ظرفیت و سابقه طولانی است، به طوری که این شهر از سوی یونسکو در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷ میلادی) به عنوان شهر جهانی گوهرسنگها برگزیده شد و بنابر گزارش رسانه‌های محلی، موضوع احداث شهرک تخصصی گوهرسنگها برای اولین بار در سال ۱۳۸۰ در مشهد مطرح شد، اما تقریبا بعد از گذشت بیش از ۲۰ سال هنوز حتی درباره جانمایی آن تردید وجود دارد و آرزوی چند ساله فعالان صنعتی این بخش محقق نشده است. اما گفت‌وگوی خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» با معاون صنایع شرکت شهرکهای صنعتی ایران نشان می‌دهد که موضوع احداث شهرک هنوز در هیات دولت که طبق قانون نهاد تصمیم‌گیرنده درباره شهرکهای صنعتی جدید است، مطرح نشده است.
رئیس خانه معدن خراسان رضوی در این باره به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید که اساسا معلوم نیست متولی ساخت شهرک کجاست: چند سال پیش از ما به عنوان نماینده بخش خصوصی نظر خواستند و ما هم نظر مثبتمان را اعلام کردیم، اما دیگر خبری نشد و اصلا معلوم نیست چه کسی مسوول کار است.
غلامرضا نازپرور که ریاست کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی را برعهده دارد درباره مشکلات گوهرتراشان خراسانی در حوزه صادرات محصولاتشان هم می‌‌‌گوید: صادرات خام گوهرسنگ ممنوع است اما به صورت کار‌شده ممنوع نیست. اما چند سال است ارزیابی محصولات را علاوه بر وزارت صمت، به بانک مرکزی هم سپرده‌اند. چرا که برای مثال درباره سنگ معدنی فیروزه باید نماینده وزارت صمت در گمرک حاضر باشد و برای قسمت فلزی جواهر هم پای بانک مرکزی را به ارزیابی کار باز کرده‌اند که فرآیند صادرات را زمان‌بر کرده است. ما چند سال است که پیگیر تفویض اختیار به استان‌ها هستیم. بخشنامه‌ای که قبلا نبود و بعدا اضافه شد که نمونه‌ای از بخشنامه‌های خلق‌الساعه است.
