وی با بیان اینکه تامین مالی برای قرض‌‌دهنده مانند پروژه‌‌ای با جریانات نقدی آتی است که بازدهی آن با نوسان نرخ سود تغییر می‌کند گفت: ریسک پروژه تامین مالی برای قرض‌‌دهنده بیش ازعدم‌اطمینان از جریان نقدی، ریسک نرخ تامین مالی آتی آن است و از آنجا که تامین مالی کسب و کارها عموما با نرخ ثابت انجام می‌شود، باید برای ریسک تغییرات نرخ سود، چاره‌‌اندیشی شود تا قرض دهنده نگران این تغییرات نباشد.

به گفته وی، این تغییرات می‌تواند نوسان ارزش اوراق با درآمد ثابت و افزایش ریسک صندوق‌های با درآمد ثابت را به همراه داشته باشد و در نهایت باعث کاهش تمایل سرمایه‌گذاری برای افرد ریسک‌گریز در اوراق با درآمد ثابت، افزایش زیان عملیات بازارگردانی، بالا رفتن هزینه تامین مالی و افزایش بهره کسب و کارها برای تامین سرمایه در گردش شود که تمامی ‌‌اینها به ضرر تولید خواهد شد.

خدارحمی‌‌ در ادامه درخصوص چالش ریسک نرخ سود برای تامین سرمایه‌‌ها بیان کرد: عمده اوراقی که تامین سرمایه‌‌ها منتشر و از طریق آن تامین مالی می‌کنند، نرخ‌های ثابتی دارند که این نرخ‌ها شناور نیست و امکان تعدیل آن در شرایط عادی با توجه به نوسانات نرخ بهره وجود ندارد که در چنین شرایطی ریسک نوسان نرخ سود برای تامین سرمایه‌‌ها جدی خواهد بود.

مدیرعامل تامین سرمایه تمدن درباره ابزار آتی سبد اسناد خزانه اسلامی ‌‌اظهار کرد: بهره‌گیری از ابزار «آتی» به عنوان ابزار پوشش ریسک، موجب کاهش ریسک و هزینه تامین مالی می‌شود و کشف نرخ بهتر انجام می‌گیرد و نرخ‌ها به سمت واقعی‌‌تر شدن پیش می‌‌روند. به عبارتی انتشار ابزار آتی، موجب افزایش کارآیی بازار، افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز با ایجاد امکان پوشش ریسک، کسب بازده از تغییرات نرخ سود، بهبود عملیات بانکداری، تعهد پذیره‌‌نویسی، مدیریت صندوق‌های با درآمد ثابت و بازارگردانی می‌شود. به گفته وی، برای پوشش ریسک نرخ سود اوراق با درآمد ثابت با ابزار آتی خزانه، عملا باید دیرش و حساسیت ارزش پرتفوی نسبت به تغییرات نرخ سود به صفر نزدیک شود.

لزوم شتاب در حوزه بهره‌‌گیری از ابزار مالی اسلامی‌‌

سید مرتضی ذکاوت عضو هیات‌مدیره بانک توسعه صادرات ایران نیز در این نشست با تاکید بر لزوم شتاب در حوزه بهره‌‌گیری از ابزار مالی اسلامی ‌‌در ایران گفت: سال‌هاست که ابزارهای مالی متنوع در حوزه کشورهای اسلامی‌‌در دنیا به شکل موفقیت‌‌آمیز به کار گرفته می‌شود. وی با تاکید بر اهمیت ابزار مشتقه اسلامی‌‌ در بازار سرمایه اظهار کرد: برخلاف بازار مالی غیر‌‌اسلامی‌‌که فقط از وام با نرخ بهره ثابت یا متغیر برای تامین مالی فعالیت‌‌های اقتصادی استفاده می‌کند، در تامین مالی اسلامی ‌‌این امر بر اساس قواعد فقهی و عقود و قراردادهای اسلامی‌‌ صورت می‌‌پذیرد.

وی در ادامه «ابزارهای مالی اسلامی»، «مقررات شرعی و فقهی»، «بازیگران حقیقی و حقوقی و نهادهای مالی»، «ناظران و تنظیم‌‌کنندگان صحت بازی و انتظام‌بخشی به فضای بازار» و «اطلاعات» را از اهم مولفه‌‌های بازارهای مالی عنوان کرد و یادآور شد: توسعه بخش مالی اقتصاد می‌تواند سهم بسزایی در رشد و شکوفایی بخش حقیقی آن داشته باشد.

به گفته وی، ابزارهای مالی می‌توانند از راه تامین مالی تولید و کاهش نااطمینانی و ریسک فعالیت‌‌های اقتصادی و مالی که غالبا توسط ابزار مشتقه مالی صورت می‌گیرد، به بخش حقیقی اقتصاد کمک کنند.

ذکاوت با برشمردن شیوه‌‌های مختلف بازارهای مالی اسلامی ‌‌و تشریح عقود و قراردادهای اسلامی ‌‌گفت: عقود اسلامی ‌‌به دو دسته مالکیتی و مبادلاتی تقسیم می‌‌شوند که دسته نخست به شکل ذاتی دارای بازده و سود متغیر بوده و دسته دوم بر اساس نرخ معین سود، بازده ثابت دارند.

از توسعه استقبال می‌‌کنیم

قادر معصومی‌‌خانقاه، مدیر نظارت بر بورس‌‌های سازمان بورس نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه سازمان بورس از توسعه چه در حوزه معاملات آتی، چه در حوزه معاملات ابزارهای مشتقه و سایر ابزارها استقبال می‌کند گفت: در شرکت بورس تهران سه سال پیش، آتی سبد سهام راه‌‌اندازی شد و سال گذشته آتی تک‌سهم نیز راه‌‌اندازی شد که امکان استفاده از آن در حال حاضر فراهم است. در رابطه با اخزا و سایر اوراق دولتی هم آمادگی داریم که با رعایت مقررات حاکم بر بازار سرمایه، مقررات شرعی و مباحث مبارزه با پولشویی این ابزار را توسعه دهیم.

وی در ادامه با اشاره به مزایای به کارگیری این ابزارها گفت: بهره‌‌گیری از این ابزارها، برای بانک‌ها پوششی از لحاظ نرخ سود ایجاد خواهد کرد، برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند پوششی برای ریسک باشد و برای سرمایه‌گذاران این اطمینان را ایجاد کند که وقتی وارد سپرده‌‌گذاری می‌‌شوند، بخشی از بازدهی‌‌شان تضمین شود.

به گفته خانقاه، با رعایت سه وجهی که به آن اشاره شد و با توجه به مزایایی که برای این اوراق متصور هستیم، با ایجاد این ابزارها کاملا موافقیم و پیگیری‌‌های لازم را از بعد اجرایی و توسعه‌‌ای انجام خواهیم داد.

حمایت سازمان بورس از نوآوری‌‌های مالی

میثم حامدی، مدیر پژوهش توسعه و مطالعات اسلامی ‌‌سازمان بورس نیز با ایراد سخنانی دراین نشست با بیان اینکه نهاد‌‌های مالی که در حوزه ابزار‌‌سازی و ورود به عرصه نوآوری مالی فعالیت دارند و پیشرو هستند باید مورد تشویق قرار گیرند، افزود: یکی از سیاست‌‌های ما در سازمان بورس این است که هر نهادی که ابزار جدید به بازار معرفی یا فرآیند جدیدی ایجاد کرد، نسبت به ترویج آن کمک کنیم.

وی با بیان اینکه سیاست سازمان بورس حمایت از نوآوری مالی است و برنامه‌‌ریزی کرده‌‌ایم تا در حوزه ابزارها و اوراق بهادار یک بازبینی نسبت به ابزارهایی که وجود دارد داشته باشیم یادآور شد: قرار است در سال‌جاری ابزارهایی که مورد استفاده قرار نگرفته‌‌اند یا موانعی بر سرراه آن وجود دارد برطرف شود تا مورد استفاده قرار گیرد. به گفته وی امسال باید سالی باشد که یا ابزارهای جدید ایجاد شود یا نحوه استفاده از ابزارها تغییر کند. حامدی بر این باور است که بازار سرمایه در این رابطه دوره گذار را طی می‌کند و نیازمند ابزارهای جدید است.