ادغام و انحلال در ایستگاه موسسات مالی
بانک مرکزی در راستای ساماندهی نظام بانکی کشور مدت‌هاست با برنامه‌ریزی و کار کارشناسی تلاش می‌کند تا سیستم بانکی را سر و سامان بخشد؛ اقدامی که طی سال‌های اخیر منجر به انحلال و ادغام برخی موسسات مالی و اعتباری و حتی بانک‌های مشکل‌دار شده است. این بانک البته دو راهکار احیا و ساماندهی بانکها یا انحلال و ادغام آنها را در دستور کار قرار داده است؛ به‌طوری‌که سری بانک‌های ناتراز چنانچه نسبت به برنامه‌های اصلاحی ابلاغ‌شده بی‌توجه باشند و پس از هشدارها همچنان به ناترازی و ناکارآمدی‌های خود ادامه دهند، بی‌تردید سیاستگذار بانکی بدون اغماض آن بانک یا موسسه را منحل یا در بانک دیگری ادغام می‌کند؛ زیرا ادامه فعالیت چنین بانک یا موسسات مشکل‌داری جز زیان اقتصادی برای کشور و دردسر برای مردم نتیجه‌ای دربرندارد.
طبق گفته مسوولان بانک مرکزی، هم اکنون به ۸ بانک کشور برنامه اصلاح داده شده است تا بانک‌های مورد نظر خود را با قوانین و مقررات بانک مرکزی وفق دهند؛ رویکردی که با هدف رفع ناترازی، اشکالات و کاهش نقدینگی ناشی از فعالیت‌های ناکارآمد این بانکها است که همچنان دنبال می‌شود تا سیستم بانکی در مسیر درست قرار گیرد. حال در چنین شرایطی اگر بانک‌های ناتراز نتوانند در این زمینه اصلاحات لازم را انجام دهند، بانک مرکزی اقدام به انحلال یا ادغام آن بانک خواهد کرد؛ زیرا نمی‌شود یک بانک چندین سال ناتراز باشد و بدون نظارت و کنترل همچنان به فعالیت مضر خود ادامه دهد.
طی چند ماه اخیر انحلال موسسه نور، توسعه و کاسپین توسط بانک مرکزی انجام شد تا در این مسیر با نظم‌بخشی به سیستم بانکی به قوام نظام مالی کشور آسیب وارد نشود؛ انحلالی که هر چند بدون هزینه نیست، اما بانک مرکزی با چنین رویکردی مانع از مشکلات احتمالی پیش روی با تداوم فعالیت چنین موسساتی شده است
انحلال موسسات مالی و اعتباری برای قوام نظام بانکی کشور
در چنین شرایطی طی چند ماه اخیر انحلال موسسه نور، توسعه و کاسپین توسط بانک مرکزی انجام شد تا در این مسیر با نظم‌بخشی به سیستم بانکی به قوام نظام مالی کشور آسیب وارد نشود. انحلالی که هرچند بدون هزینه نیست، اما بانک مرکزی با چنین رویکردی مانع از مشکلات احتمالی پیش روی با تداوم فعالیت چنین موسساتی شده است. البته این بانک در انحلال چنین موسساتی به‌گونه‌ای عمل کرده است که مشکلی سپرده‌ها و سهام مردم را تهدید نکند. بنابراین با انتقال سهام و سپرده این موسسات به بانک‌های معتبر از آنها صیانت می‌کند یا پول مردم را پرداخت می‌کند.
به‌طور مثال در خصوص موسسه کاسپین که چند روز پیش منحل شد، ابتدا طی مصوبه‌ای در کمیته تخصصی اصلاح نظام بانکی پیش‌بینی‌های لازم برای منافع سهامداران و سپرده‌گذاران دیده شد و بخش عمده‌ای از سپرده‌های مردمی پرداخت و بخش محدود باقی‌مانده نیز قرار است تا پایان سال تسویه کامل شود. اقدامی که در دهه پیش نیز خیلی از موسسات یا بانکها در بانک دیگر ادغام شدند بدون اینکه سرمایه‌های مردم آسیبی ببیند؛ فرآیندی که موجب شده است بسیاری از شعب بانکی در سطح شهر جمع شوند و سپرده‌گذاران پس از ادغام تحت مدیریت یک بانک معتبر قرار گیرند.
وجود موسسات مالی و اعتباری ضعیف و بانک‌های ناکارآمد و کوچک بی‌تردید برای مردم و اقتصاد کشور دردسر‌سازخواهد بود. بنابراین خداحافظی با بانک‌های مشکل‌دار یا موسسات مالی که ادامه فعالیت آنها به اقتصاد کشور ضربه می‌زند، اقدامی شایسته است.
ضرورت خداحافظی با بانک‌های ضعیف و مشکل‌دار
محسن صادقی، کارشناس پولی بانکی در گفت‌وگو با خبرگزاری «بازار» درباره ورود بانک مرکزی به کنترل و مدیریت عملکرد نظام بانکی با هدف ساماندهی این بخش اظهار کرد: اینکه بانک مرکزی به‌عنوان متولی اصلی و مدیر نظام بانکی کشور درصدد است تا شبکه بانکی تحت مقررات و قوانین تعریف‌شده فعالیت کنند، اقدامی درست بوده؛ چراکه برخی بانکها یا موسسات منحله طی دهه‌های گذشته اغلب به‌صورت غیر مجاز کار می‌کرند و فعالیت آنها باعث شده بود که اقتصاد کشور تحت تاثیر قرار گیرد، با این وجود بانک مرکزی برای پایان دادن به فعالیت موسسات مالی و اعتباری نامعتبر و بانک‌های ضعیف رویکرد جمع‌آوری و ساماندهی این سری بانکها و موسسات را در پیش گرفت.
وی با بیان اینکه وجود چنین موسسات مالی و اعتباری یا بانک‌های ناکارآمد کوچک برای مردم و اقتصاد کشور دردسر‌ساز خواهد بود، گفت: خداحافظی با بانک‌های مشکل‌دار یا موسسات مالی -که ادامه فعالیت آنها به اقتصاد کشور ضربه می‌زند- اقدامی شایسته است؛ چراکه چنین بانکها و موسساتی که از قوانین و مقررات بانک مرکزی سرپیچی می‌کنند، با ورود به بنگاه‌داری و زراندوزی از فلسفه وجودی خود که همانا ارائه خدمت به مردم است، دور شده‌اند. توجه به این نکته ضروری است که باید مردم توجیه شوند در سپرده‌گذاری‌های خود احتیاط کنند؛ بهگونه‌ایکه سرمایه‌های خود را در قالب سپرده با نرخ سود بالا در بانک‌های مشکل‌دار و نامعتبر نگذارند؛ زیرا این احتمال وجود دارد که طعم ورشکستگی را بچشند.
فریب سودهای بالا را نخورید
صادقی با اشاره به اینکه هرچند این سری بانکها و موسسات از اموال و دارایی‌های فراوانی برخوردارند که بانک مرکزی باید مدیران و گردانندگان آن را ملزم به فروش اموال و دارایی‌ها موجود کند تا حق و حقوق سپرده‌گذاران و سهامداران از این طریق پرداخت شود، تصریح کرد: البته انتقال منابع چنین بانک و موسسات مشکل‌داری به بانک‌های معتبر و سالم، احتمال دارد بانک‌های سالم را نیز با چالش روبه‌رو کند؛ چراکه با این اقدام فشار نقدینگی زیادی به این بانکها به‌عنوان بانک‌های پذیرنده چنین موسساتی وارد خواهد شد.
این کارشناس پولی و بانکی خاطرنشان کرد: جلوی زیان هر موقع گرفته شود منفعت است. بنابراین در چنین شرایطی بانک مرکزی برای ساماندهی این دسته از بانک‌های ناتراز و موسسات مشکل‌دار بی‌تردید هزینه می‌کند؛ هزینه ای که به ناچار مجبور است انجام دهد تا در فرآیند ساماندهی چنین موسساتی نگرانی‌ها متوجه سپرده‌گذاران و سهامداران نشود؛ به‌طوری‌که مردم برای دریافت پول‌هایشان معترض نشوند و در مقابل شعب تشکیل صف ندهند. البته توجه به این نکته ضروری است که باید مردم توجیه شوند در سپرده‌گذاری‌های خود احتیاط کنند؛ به‌گونه‌ای که سرمایه‌های خود را در قالب سپرده با نرخ سود بالا در بانک‌های مشکل‌دار و نامعتبر نگذارند؛ زیرا این احتمال وجود دارد که طعم ورشکستگی را بچشند.
به گفته وی، بانک‌هایی که به تعهدات خود در قبال اجرای قوانین و مقررات بانک مرکزی عمل نمی‌کنند، باید سریعا تعیین تکلیف شوند؛ چراکه ادامه حیات بانک‌های ناتراز مشکلات را عمیق‌تر می‌کند. با این وجود همان‌طور که بانک مرکزی با قاطعیت به دنبال ساماندهی بانک‌های ناکارآمد است باید جسورانه بدون اغماض با چنین بانک‌هایی برخورد کند.
بنا به این گزارش، برخی بانکها همچنان از ناترازی رنج می‌برند. این بانکها اگرچه از اموال و دارایی‌های زیادی برخوردارند، ولی نقدینگی چندانی ندارند و برای تراز کردن فعالیت خود به در و دیوار می‌زنند. این در حالی است که طبق گفته کارشناسان، ادامه فعالیت این بانکها می‌تواند به اقتصاد کشور ضربه بزند.
