توسعه بورس از شاهراه فناوری
در کنار شرکت‌های نرمافزاری موسوم به OMSها، زیرساخت فناوری بورس تهران نیز امروزه توسعه بیشتری یافته و انتظار می‌‌‌رود در سال‌‌‌های پیش رو باتوجه به نیازهای موجود دستخوش تغییرات بیشتری شود؛ چرا که یکی از گلوگاه‌‌‌های توسعه نرمافزاری شرکت‌های OMS، ظرفیت پاسخگویی هسته معاملات است که توسط شرکت مدیریت فناوری بورس تهران نگهداری و ارتقا می‌‌‌یابد.
به هرحال در سال‌‌‌های اولیه حضور شرکت‌های OMS در بازار سرمایه ایران، این شرکت‌ها برای فعالیت در بازار موظف به دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار بودند و مانند نهادهای مالی مستقلا تحت نظارت قرار می‌‌‌گرفتند، اما با گسترش هرچه بیشتر بازار و هدف‌‌‌گذاری سازمان مربوطه درخصوص توسعه زیرساخت‌‌‌های نرمافزاری و به منظور تسهیل حضور شرکت‌های نرمافزاری در این حوزه، مجوزگیری این شرکت‌ها از سازمان بورس و اوراق بهادار منتفی و مجوز فعالیت سامانه‌‌‌های این شرکت‌ها از طریق نهاد مالی از سوی سازمان صادر می‌شود.
در واقع شرکت‌های OMS به عنوان پیمانکاران نهادهای مالی در بازار شناخته می‌‌‌شوند. به‌‌‌رغم تلاش صورت گرفته برای تسهیل فعالیت شرکت‌های نرمافزاری، یکی از ایراداتی که به این رویکرد وارد است، نبود نظارت بر چگونگی تشکیل و ورود تیم‌‌‌های نرمافزاری به بازار سرمایه است. درصورتی که با توجه به اهمیت جایگاه شرکت‌های OMS در بازار سرمایه آنچه در مقابل تعدد آنها مهم است کیفیت حضور تیم‌‌‌ها در این بازار است.
متاسفانه در سال‌‌‌های اخیر باتوجه به نبود تشکلی مستقل و قدرتمند در میان شرکت‌های OMS، تیم‌‌‌های عدیده‌ای با شناخت اندک از بازار سرمایه و چالش‌‌‌های پیش روی آن از طریق برخی نهادهای مالی وارد بازار شده‌‌‌اند. این درحالی است که کلیه شرکت‌های OMS فعال، از هرچه رقابتی‌‌‌تر شدن فضای کسب و کار خود استقبال می‌‌‌کنند؛ چراکه با حضور تیم‌‌‌های حرفه‌ای و کاربلد در این عرصه به عمق بخشیدن بازارها کمک شایانی می‌شود. در سال‌‌‌های اخیر چند نهادمالی به‌‌‌دلیل ناآشنایی با فضای کسب و کار شرکت‌های نرمافزاری و بدون کسب مشاوره‌‌‌های لازم اقدام به سرمایه‌گذاری روی تیم‌‌‌های نرمافزاری کردند و نهایتا با صرف هزینه‌‌‌های هنگفت پروژه‌‌‌های مربوطه را ناتمام رها کرده‌‌‌اند. البته سازمان بورس و اوراق بهادار می‌تواند با وضع قوانین پیش از تشکیل چنین تیم‌‌‌هایی از هدررفت سرمایه‌‌‌های نهادهای زیر نظر خود جلوگیری کند.
کمبود نیروی انسانی متخصص دیگر چالش این صنعت است. در سال‌‌‌های اخیر شرکت‌های OMS نیز مانند سایر شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات، با کمبود نیروی انسانی متخصص مواجه بوده‌‌‌اند. کمبود ناشی از منابع انسانی در کنار پیچیدگی‌‌‌های فنی ناشی از کسب و کار بازار سرمایه سرعت توسعه شرکت‌های نرمافزاری را بسیار کاهش داده است. این درحالی است که باتوجه به بین‌المللی بودن زبان‌‌‌های برنامه‌‌‌نویسی، یکی از دغدغه‌‌‌های شرکت‌های نرمافزاری حضور رقبای سرسخت در سطح منطقه و کشورهای توسعه یافته است. نرخ خروج کارشناسان این حوزه با افزایش هزینه‌‌‌ها در ایران و عدم‌تناسب درآمد و هزینه خانوار در سال‌‌‌های اخیر، بسیار زیاد بوده است و شرکت‌های نرمافزاری در ایران را دست به گریبان چالش‌‌‌های بسیاری برای نگه داشت نیروی انسانی متخصص کرده است.
یکی دیگر از تهدیدهای جدی این حوزه، وابستگی مستقیم درآمدی شرکت‌های OMS به درآمد نهادهای مالی طرف قرارداد آنهاست. از آنجاکه کلیه مجوزهای فعالیت برای ارائه خدمت در بازار سرمایه در اختیار نهادهای مالی فعال در بازار است، شرکت‌های OMS امکان فعالیت مستقل در این بازار را ندارند و برای این منظور باید از طریق یکی از نهادهای مورد اشاره اقدام کنند.
این موضوع باعث می‌شود که شرکت‌های نرمافزاری به‌‌‌رغم ساختار مستقل خود، درگیر چالش‌‌‌های کسب و کاری نهادهای مالی شوند و عملکرد نهاد مالی طرف قرارداد آنها تاثیر مستقیمی بر میزان موفقیت آنها از جنبه‌‌‌های مختلف در بازار سرمایه داشته باشد.
این درحالی است که بخش عمده‌‌‌ای از خدمات بازار سرمایه از بستر نرمافزاری شرکت‌های OMS به بازار ارائه می‌شود و قانون‌گذار می‌تواند با وضع قوانین و دستورالعمل‌‌‌های جدید امکان حضور مستقیم شرکت‌های OMS در بازار سرمایه را فراهم کند. این امر می‌تواند موجب افزایش کیفیت خدمات و توسعه ابزارهای نوین در بازار سرمایه ایران شود. در پایان باید اشاره کرد که شرکت‌های نرمافزاری موسوم به شرکت‌های OMS، جزء سرمایه‌‌‌های ارزشمند بازار سرمایه هستند و باید مورد حمایت بیشتر سازمان بورس و اوراق بهادار و دیگر ارکان قرار گیرند.
