اتلاف سرمایه ملی
درحال حاضر نخالههای ساختمانی در بیرون شهر دپو یا دفن میشوند. این روش دارای معایبی است و مشکلات زیستمحیطی ایجاد میکند، به طوری که از برخی ضایعات ساختمانی گاز سمیسولفید هیدروژن تولید میشود که بسیار مضر است.
فقط یک مجموعه در جاده آبعلی در زمینه بازیافت بتن فعالیت میکند؛ بنابراین مقدار زیادی از نخالهها از دست میرود. برفرض مثال آجر که با پخت خاک رس حاصل میشود و بسیار با ارزش است در حاشیه شهر دفن میشود.
تولید آجر آلایندگی بسیاری دارد و به محیطزیست آسیب میرساند؛ حتی در مرحله پایانی هم که به عنوان نخاله دفن میشود دیرتر از مواد دیگر تجزیه خواهد شد بنابراین بازیافت آن از ضروریات است. در میان نخالهها فروش میلگرد و آهن قراضه آسانتر انجام میشود.
در کاشان برخی نخالهها نظیر کاشی به صورت ابتدایی بازیافت میشود که آن هم با مخالفت کارگاههای تولیدکننده کاشی وسرامیک مواجه میشود. این مداخلات و حمایت نکردن دولت جلوی توسعه و رشد این صنعت را خواهد گرفت.
به هر حال در زمینه بازیافت از سایرکشورهای توسعهیافته عقب هستیم و از دلایل اتلاف ضایعات ساختمانی میتوان به نبود قوانین حمایتی، عدمتوسعه زیرساختها، بهروز نبودن تجهیزات، نگهداری غلط نخالهها و عدمآموزش اشاره کرد.
اما باید خاطرنشان کرد توسعه بازیافت مصالح در گرو حمایت دولت است و ایجاد مشوق و کمکهای مالی دولت در این مسیر ورود سرمایهگذاران را تسهیل میکند که با مشارکت نهادهای مختلف و مجلس امکانپذیر خواهد بود.
در دنیای امروز از نخالهها به عنوان طلای کثیف یاد میکنند که روزانه صدها تن تولید میشود و به علت اینکه آموزشهای لازم و فرهنگسازی انجام نشده آحاد جامعه از کودک تا بزرگسال با ثروتآفرینی آن بیگانه هستند و آگاهی ندارند دفن این نخالهها پس از مدتی چه بلایی بر سر محیطزیست و حتی انسانها میآورد.
در این میان سیاستهای دولت تاثیر بسزایی در توسعه بازیافت مصالح دارد و باید برای سازندگانی که از مصالح ساختمانی بازیافتی استفاده میکنند امتیازات و تشویقهایی را در کاهش عوارض سالانه، عوارض شهرداری و بیمه ساختمان درنظر بگیرند. همچنین دولت میتواند برای تشویق سرمایهگذاران، وامهای بدون بهره اختصاص دهد و از پرداخت مالیات معافشان کند.
به هر حال ارزش هر تن زباله ساختمانی ۱۵۰ دلار است از سوی دیگر از آنجا که بسیاری از کشورها در زمینه تامین مصالح ساختمانی با کمبود مواجه هستند برایشان مقرون به صرفه است مصالح بازیافتی را وارد کنند چرا که ارزانتر تمام میشود.
بنده به عنوان دبیرانجمن مهندسان راه و ساختمان کشور اعلام میکنم این انجمن با متخصصان مربوطه که اساتید دانشگاه هستند آمادگی لازم برای مطالعات پژوهشی با کمترین بودجه اختصاصی را دارد.
هنگامیکه توجیه اقتصادی بازیافت گزارش شود مجموعههای دانشبنیان با ابداعات گوناگون وارد عمل میشوند و نهایتا با ارائه طرحهایی مانع از استخراج، تولید مصالح نظیر فولاد و هدررفت منابع طبیعی خواهند شد به این ترتیب آیندگان هم میتوانند از منابع طبیعی خدادادی بهره ببرند. همچنین با توجه به اینکه تولید برخی مصالح ساختمانی در گرو بهرهبرداری از معادن است با بازیافت پسماندها میتوان از تولید بیرویه جلوگیری کرد از سویی موجب اشتغال کارگران، مهندسان و حتی نخبگان میشود.