عملکرد بانک‌ها در جذب سپرده‌‌‌ها برای فروردین ۱۴۰۲ بررسی شد
رالی بانک‌ها در جذب سپرده
آمار سپرده‌‌‌گیری بانک‌ها
مطابق صورت‌های مالی فروردین ماه، بانک‌ها مجموعا 100هزار میلیارد تومان سپرده به‌صورت خالص جذب کرده‌‌‌اند که رشد 92/ 2 درصدی در سپردههای بانکی را نشان می‌دهد. در همین حال رکورد بیشترین میزان رشد سپرده‌‌‌ها مربوط به بانک پارسیان است. سپردههای این بانک در فروردین 1402 مجموعا حدود 14درصد رشد داشته است. پیش‌تر «دنیای‌اقتصاد» در گزارشی با عنوان (شکاف بانک‌ها در سپرده‌‌‌گیری ارزی) به موضوع جذب منابع ارزی توسط بانک‌ها پرداخته بود که در این مورد هم بانک پارسیان با رشد 21 درصدی منابع ارزی، موفق‌‌‌تر از دیگر بانک‌ها عمل کرده بود. بر این اساس، مجموع سپردههای بانک پارسیان از 214هزار میلیارد تومان به بیش از 245هزار میلیارد تومان رسید.
پس از بانک پارسیان، بانک ملت با رشد حدود 4 درصدی منابع در جایگاه بعدی قرار دارد. میزان سپردههای این بانک از 957هزار میلیارد تومان به بیش از 996هزار میلیارد تومان در انتهای فروردین رسیده است. با این حساب، این بانک رکورد بیشترین میزان رشد منابع از لحاظ مبلغی را هم در اختیار داشته است. بانک ملت در فروردین ماه به‌طور خالص مجموعا حدود 39هزار میلیارد تومان منابع جذب کرده است.
بانک پاسارگاد هم با رشد 95/ 3 درصدی سپرده‌‌‌ها، در جایگاه بعدی قرار دارد. سپردههای این بانک از 469هزار میلیارد تومان در انتهای اسفند به بیش از 487هزار میلیارد تومان در انتهای فروردین رسیده است که از لحاظ مبلغی، رشد 5/ 18هزار میلیارد تومانی را نشان می‌دهد. جایگاه چهارم رشد منابع بانکی هم به بانک کارآفرین اختصاص دارد. این بانک موفق شده که میزان مانده سپردههای خود را 51/ 3درصد افزایش دهد.
میانگین رشد سپردههای بانک‌ها حدود 92/ 2درصد بوده است و بر این اساس، تنها چهار بانک مذکور بیش از میانگین این صنعت رشد سپرده‌‌‌ها را تجربه کرده‌‌‌اند و باقی بانک‌ها کمتر از این میزان رشد داشته‌‌‌اند. دو بانک تجارت و دی هم شاهد کاهش سپرده‌‌‌ها بوده‌‌‌اند. میزان سپردههای بانک تجارت حدود 21/ 1درصد کاهش داشته و از 617هزار میلیارد تومان به 609هزار میلیارد تومان در انتهای فروردین ماه رسیده است. بانک دی نیز کاهش 29/ 3 درصدی منابع را تجربه کرده است.
اهمیت سپرده‌پذیری برای اقتصاد
سپردههای بانکی را می‌توان از دو جهت برای اقتصاد مفید دانست. موضوع اول کنترل نقدینگی در کشور است. سپردههای بانکی با قفل کردن نقدینگی در بانک، سرعت گردش پول در جامعه را کاهش می‌دهند. از این منظر، بسیاری از کشورها سیاست‌‌‌های پولی خود را به گونه‌‌‌ای تنظیم می‌کنند که همواره با تغییرات آن بتوانند رکود و رونق در کشور را کنترل کنند. با توجه به آمار تورم در کشور، بانک مرکزی نیز در سال گذشته دست به چنین اقدامی زد. این نهاد سیاستگذار تلاش کرد تا با افزایش نرخ سود سپردههای بانکی، از حجم پول در گردش بکاهد. بر این اساس سود سپردههای بانکی تا 23درصد افزایش پیدا کرد. درحال حاضر بانک‌ها بالاترین سود پیشنهادی خود را که 5/ 22درصد است برای سپردههای سه ساله ارائه می‌کنند. البته گزارش‌‌‌های غیر‌رسمی حاکی از آن است که بعضا بانک‌ها در مبالغ بسیار بالا، سودهای بالاتری را هم به منظور جذب منابع پیشنهاد می‌کنند که البته این موضوع در فضای غیر‌رسمی رخ می‌دهد که آمار دقیق از آن وجود ندارد.
موضوع دوم هم راه‌‌‌اندازی چرخه گردش منابع در کشور است. با توجه به عدم‌حضور قدرتمند بازارهای تامین مالی در کشور و همچنین نوپا بودن شتاب‌دهنده‌‌‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری، تقریبا بار سنگینی از تامین مالی پروژه‌‌‌ها در کشور بر عهده بانک‌هاست. به گفته برخی کارشناسان 80 تا 90درصد پروژه‌‌‌های اجرایی در کشور با کمک تسهیلات بانکی تامین مالی شده که گستره آن هم پروژه‌‌‌های خصوصی و هم پروژه‌‌‌های دولتی را در بر می‌گیرد. همان‌طور که در سال گذشته هم مشاهده شد، بخش زیادی از منابع طرح ملی مسکن بنا بود که توسط بانک‌ها تامین شود، هرچند که بخش زیادی از بار آن بر عهده بانک مسکن بود، اما دیگر بانک‌ها نیز در این موضوع مشارکت داشتند، هرچند که این مشارکت هم با اجبار دولت بود. علاوه بر اینها، هر ساله دولت تسهیلاتی را در قالب تسهیلات تکلیفی برای بانک‌ها مشخص می‌کند که شامل تسهیلاتی مانند ازدواج، فرزند آوری، مسکن و... است و این تسهیلات تاثیر بسزایی در رفاه برخی خانوارها دارند.
در نتیجه فرآیند سپرده‌‌‌گیری و همچنین تسهیلات دهی بانک‌ها از اهمیت بسزایی در اقتصاد ایران داراست. بر اساس آمار مذکور، فعلا نمی‌توان تاثیر چندانی از سیاست‌‌‌های پولی در میزان جذب سپردههای بانکی مشاهده کرد. البته دوعامل اصلی وجود دارد که ممکن است از موانع جذب سپرده بانک‌ها در فروردین باشد. نکته اول، تعطیلات نیمه اول فروردین ماه است. این تعطیلات قطعا بر فرآیند جذب سپرده‌‌‌ها موثر بوده است چرا که عملکرد شعب را تحت‌تاثیر قرار داده است. عامل دوم، نرخ بازده حقیقی سرمایه‌گذاری در بانک است. با توجه به تورم بالای 40درصد در کشور، همواره سپرده‌‌‌گذاری در بانک زیان حقیقی بیش از 20درصد را در برخواهد داشت. این درحالی است که با توجه به رشد قیمت کالاها در کشور، بازار سود بازارهای موازی داغ‌‌‌تر از بازار سپرده است و در نتیجه سرمایه‌‌‌داران ترجیح می‌دهند تا با سرمایه‌گذاری در دیگر بازارها، از سود بیشتری برخوردار شوند.چاره این موضوع، آزاد‌سازی نرخ سود سپردههای بانکی است. با چنین کاری، بانک می‌تواند نرخ سود سپردههای خود را مطابق تورم تنظیم کرده تا بتواند در شرایط تورمی، منابع بیشتری جذب کند.
