هفت‌خوان مسیر رشد بیمه‌های زندگی

زهره محسنی‌شاد : ازآنجا‌که تورم، چند سالی است فراتر از انتظارات جامعه، به شکل لجام‌گسیخته رشد کرده و به اعداد بالایی رسیده است، صنعت بیمه همچون دیگر بخش‌ها، متاثر از تورم موجود در کشور، در مسیر توسعه با موانع و چالش‌های زیادی روبه‌رو شده، به‌طوری‌که روند فروش اغلب بیمه‌نامه‌ها به ویژه بیمه‌های عمر و زندگی را کند کرده است.در شرایط تورمی، هزینه خانوارها و بخش‌های اقتصادی افزایش و توان خرید کاهش می‌یابد، از این‌ رو تمایل برای خرید بیمه‌نامه‌ها نیز به همان نسبت کم می‌شود، به‌گونه‌ای که مردم دیگر خرید بیمه به‌خصوص بیمه‌های غیراجباری را در اولویت زندگی‌شان قرار نمی‌دهند و به آن به چشم کالای لوکس نگاه می‌کنند.

رغبت به خرید بیمه‌نامه کمتر می‌شود

رئیس اداره کل نظارت بر بیمه‌های زندگی بیمه ایران دراین رابطه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با در نظرگرفتن چنین تجربه‌ای، حذف ارز ترجیحی را که به تازگی اتفاق افتاده و زمینه رشد قیمت‌ها را فراهم کرده است، عاملی برای تشدید این شرایط عنوان کرد و گفت: این احتمال می‌تواند قوت بگیرد که با افزایش هزینه‌های ناشی از حذف ارز ترجیحی، قدرت خرید مردم به همان نسبت کم شود که دراین شرایط، مردم کمتر از گذشته رغبت به خرید بیمه‌نامه‌ها از خود نشان خواهند داد. علی‌رضا کسراییان با بیان اینکه در چنین موقعیتی افراد ترجیح می‌دهند با درآمدی که دارند، هزینه‌های جاری زندگی‌شان را پوشش دهند یا اگر سرمایه اندکی در اختیارشان است، آن را در بازارهای دیگری سرمایه‌گذاری کنند یادآور شد: توسعه بیمه‌های عمر و زندگی به عنوان یکی از اهداف مهم اقتصاد کشور، همواره با موانع متعددی روبه‌رو بوده  است. به عنوان مثال در دوره اوج‌گیری کرونا، فروش این نوع بیمه‌ها با کاهش مواجه شد و حتی بسیاری از بیمه‌گذاران بیمه‌نامه‌های عمر در آن دوره اقدام به بازخرید بیمه‌نامه‌های خود کردند که قرار گرفتن صنعت بیمه درچنین موقعیتی کم‌سابقه بوده است.

به گفته وی کرونا از دو منظر بر بیمه‌های عمر و زندگی تاثیر داشت. نخست اینکه شیوع این بیماری، باعث شد تا پرداخت غرامت فوت در شرکت‌های بیمه افزایش پیدا کند، درحالی ‌که شرکت‌های بیمه افزایشی در حق بیمه‌های خطر فوت خود نداشتند. دوم اینکه کرونا بر فروش بیمه‌های زندگی به دلیل تشدید مشکلات اقتصادی و کاهش توان خرید جامعه، به شکل غیرمستقیم اثر گذاشت که نتایج آن برای صنعت بیمه مطلوب نبود. این کارشناس بیمه با بیان اینکه  البته به تدریج با فروکش کردن این بیماری، وضعیت فروش بیمه‌نامه‌های عمر به حالت عادی بازگشت و حتی در مدت اخیر شاهد رشد فروش بودیم، تصریح کرد: با شرایط پیش آمده کنونی و حذف ارز ترجیحی که موجب رشد قیمت‌ها شده است، موقعیت دیگری به وجود آمده که می‌تواند فروش بیمه‌نامه‌های غیر‌اجباری از جمله بیمه‌های زندگی را با افت روبه‌رو کند.

تورم، مانعی بر سر راه توسعه بیمه‌های زندگی

به گفته وی، شرایط اقتصادی به‌گونه‌ای شده که بخشی از بیمه‌گذاران بیمه‌های عمر و زندگی، توان پرداخت اقساط حق بیمه خود را ندارند و در ‌نتیجه ترجیح می‌دهند این مبالغ را صرف سایر نیازهای جاری خود کنند که ادامه این روند می‌تواند به‌عنوان مانعی بر سر راه توسعه بیمه‌های زندگی تلقی شود. کسراییان معتقد است: تورم انتظاری که به دلیل شرایط موجود در جامعه پیش‌بینی شده است، می‌تواند عامل مهمی ‌در کاهش جذابیت بیمه‌های زندگی باشد و موجب می‌شود افراد جامعه تمایلی به پرداخت حق بیمه و سرمایه‌گذاری در بیمه‌های عمر و زندگی نداشته باشند. بدیهی است که این موضوع می تواند به تدریج اثرات منفی خود را در بخش‌های مختلف صنعت بیمه برجای بگذارد. وی تصریح کرد: دغدغه فعلی بسیاری از اقشار جامعه که حقوق ثابت ماهانه دریافت می‌کنند، این است که چون دیدگاه و پیش‌بینی مشخصی از شرایط آتی اقتصادی خویش ندارند، تلاش می‌کنند با حداقل درآمدی  که دارند،  نیاز‌های ضروری و اولیه خود را تامین کنند و  قطعا این موضوع خرید بیمه‌نامه را برای اغلب خانوارها به حاشیه خواهد کشاند و باعث می‌شود برای پرداخت حق بیمه  در سبد خریدشان، جایگاهی مفروض نباشند. یا اگر هم بخواهند بیمه‌نامه‌ای را خریداری کنند، سراغ بیمه‌نامه‌هایی می‌روند که اجباری بوده و قانون آن را تکلیف کرده است.

کسراییان با تاکید براینکه تاخیر در پرداخت حق بیمه‌ها از سوی بیمه‌گذاران ازنتایج این شرایط خواهد بود که در نهایت مشکلاتی را برای شرکت‌های بیمه ایجادخواهد کرد، یادآور شد: ضمن اینکه افزایش بازخرید بیمه‌های عمر یا کاهش متقاضیان خرید از دیگر مواردی است که مانعی بر سر راه توسعه بیمه‌های عمر در کشور تلقی می‌شود. این کارشناس با توجه به شرایط به وجود آمده یادآور شد: به نظر می‌رسد تا زمانی که خانوارها نتوانند خودشان را با وضعیت جدید اقتصادی تطبیق دهند، خرید بیمه‌نامه عمر به یکی از اولویت‌های آخر آنان تبدیل شود و در نتیجه چندان درصدد دریافت پوشش‌های بیمه‌ای نخواهند بود، مگر اینکه اطمینان داشته باشند با وجود افزایش هزینه‌های کنونی، همچنان می‌توانند حق بیمه‌های خود را نیز پرداخت کنند. اما به هرحال پیش‌بینی می‌شود با توجه به شوک قیمتی وارد شده به بازار، اثرات آن در عرضه بیمه‌های زندگی در ماه‌های آتی خود را نشان دهد، حتی اگر این وضعیت موقتی باشد.

برنامه‌ریزی صنعت بیمه ادامه یابد

وی با تاکید براین موضوع که شرایط مشابه این چنینی درحالی همواره بر صنعت بیمه حاکم بوده که فعالان این حوزه برنامه‌ریزی مستمری برای توسعه بیمه‌های زندگی را در دستور کار خود داشته‌اند، افزود:  در این مقطع از زمان هم به نظر می‌رسد صنعت بیمه باید با برنامه‌ریزی پیش برود و به دنبال راهکارهایی باشد که بیمه‌ها از جمله بیمه‌های زندگی ازسبد خرید خانوار‌ها خارج نشود. رئیس اداره کل نظارت بر بیمه‌های زندگی بیمه ایران در همین زمینه، مشارکت بیمه‌گذاران در منافع حاصل از سرمایه‌گذاری‌های شرکت بیمه، افزایش نرخ سود تضمین شده بیمه‌های زندگی، عرضه محصولات جدید، صدور بیمه‌نامه زندگی بر پایه کالا یا خدمات خاص و ارائه محصولات براساس سرمایه‌گذاری و پس‌انداز برای دوران بازنشستگی بیمه‌شدگان را  راهکارهای کاهش اثرات تورم بر بیمه‌های زندگی عنوان کرد و افزود: شرکت‌های بیمه باید به سمت محصولاتی بروند که بتوانند بیشتر جوابگوی دغدغه‌های بیمه‌گذاران در بخش هزینه‌ها باشند. مثل بیمه‌هایی که صرفا پوشش خطر فوت و هزینه‌های پس از آن را بر عهده دارند یا بیمه‌نامه‌هایی که با حداقل حق بیمه، تعهدات بیشتری ارائه دهند.

وی تاکید کرد: اگر صنعت بیمه طرح‌های موجود پس‌اندازی را با نگاه بازار سرمایه عرضه کند یا  قدرت انتخاب را به بیمه‌گذار بدهد که هر زمان توانایی پرداخت حق بیمه را داشت نسبت به واریز آن اقدام کند، یا اینکه سرمایه‌گذاری تضمین‌شده‌تری به بیمه‌گذار بدهد، قطعا می‌تواند بخشی از دغدغه افراد جامعه را در همین شرایط موجود برطرف کند و زمینه افزایش ضریب نفوذ را در کشور فراهم آورد. کسراییان بر این باور است: ما باید این آرامش و اطمینان را به بیمه‌گذاران بدهیم که برای پرداخت حق بیمه در فواصل زمانی مشخص،  محدودیت ندارند و می‌توانند در زمان پرداخت اقساط حق بیمه، بخشی از مبالغ مورد نظر خود را به حساب شرکت‌های بیمه واریز و درهر زمان دیگری که توانایی مالی داشتند، باقی‌مانده حق بیمه خود یا حتی بیش از آن را پرداخت کنند.

عرضه بیمه‌نامه متناسب با شرایط جامعه

این کارشناس در ادامه  تصریح کرد: در عین‌ حال  ما باید به دنبال این باشیم تا ضمن توجه به شرایط اقتصادی بیمه‌شدگان، متناسب با نیاز افراد، محصول جدید عرضه کنیم. به گونه‌ای که شرایط بیمه‌نامه‌ها متناسب با  سبک زندگی امروز افراد باشد. به گفته وی شرکت‌های بیمه باید محصولات خود را نه براساس سرمایه‌گذاری و پس‌انداز، بلکه بر مبنای ریسک‌های بیمه‌ای ازجمله خطر فوت طراحی کنند یا حتی روی ارائه امکاناتی همانند مستمری بازنشستگی برای بیمه‌شدگان تمرکز کنند. به گفته این کارشناس، بیمه‌های مستمری می‌توانند در شرایط  فعلی اقتصاد، مکمل خوبی برای صندوق‌های بازنشستگی باشند و این موضوعی است که اقبال عمومی ‌جامعه را می‌تواند با خود همراه کند. قطعا این موضوع آرامش خاطری را برای افرادی که به سنین بازنشستگی می‌رسند ایجاد خواهد کرد. وی با تاکید براینکه هرچند براین باورهستیم که این گونه بیمه‌نامه‌ها جایگزین کاملی برای صندوق‌های بازنشستگی به شمار نمی‌آیند، اما قطعا در کنار آنها می‌توانند مکمل بسیار مناسبی باشند، یادآور شد: این موضوع دغدغه مالی آینده افراد را مرتفع خواهد کرد و تورم آتی را بیش از پیش پوشش خواهد داد. به هرحال در شرایط فعلی به نظر می‌رسد ضروری است شرکت‌های بیمه به سمت توسعه بیمه‌نامه‌های مکمل بازنشستگی حرکت کنند.