فرسودگی و شکاف تکنولوژی دوچالش مهم «خموتور»

دنیای‌اقتصاد : شرکت موتورسازان به عنوان تولیدکننده موتورهای دیزلی با در اختیار داشتن امکانات و تجهیزات لازم در ساخت انواع موتورهای سه، چهار و شش سیلندر با کاربردهای مختلف کشاورزی، خودرویی، صنعتی و ماشین‌آلات راه‌سازی فعالیت می‌کند. مساحت کل کارخانه شامل فضای کارگاهی، بخش‌های اداری، محوطه و انبارها به بیش از ۲۴۸هزارمترمربع واقع در استان آذربایجان شرقی می‌رسد.

طراحی و تولید موتور 6 سیلندر توربو با توان 120اسب بخار برای تراکتور4120 دو دیفرانسیل،طراحی و توسعه موتور 3سیلندر توربو با توان 55 اسب بخار، طراحی و تولید موتور 6 سیلندر با توان 150اسب بخار، رونمایی از موتور جدید 4سیلندر، افزایش 19درصدی تولید، بهبود کیفیت قطعات و محصولات تولیدی و افزایش مدت گارانتی محصولات از یک سال به دوسال از جمله مهم‌ترین دستاوردهای ذکرشده از طرف هیات مدیره تا سال 99 برای این شرکت بود. همچنین ریسک نوسان و افزایش شدید نرخ ارز، تحریم‌ها و مشکلات در تامین نهاده‌های مورد نیاز، تداوم تورم و افزایش شدید قیمت‌ها، محدودیت‌های بازرگانی در نتیجه کووید-19 و ریسک‌های مربوط به تغییرات در قوانین بالادستی و بین‌المللی از جمله مهم‌ترین ریسک‌های مورد توجه این شرکت در فعالیت‌های آینده است.

 تولید و فروش:

ظرفیت اسمی‌ شرکت 36هزاردستگاه موتور در دو شیفت کاری است که شامل بیش از 50 نوع موتوربا کاربرد‌های مختلف است. تعدادپرسنل شرکت طی 10سال گذشته از حدود 800نفر به 600نفر و سرانه تولید در همین دوره از 24دستگاه به 39دستگاه رسیده است. به طور کلی تعداد تولید انواع موتور در سال 90درحدود19هزاردستگاه بود که در سال 99 به حدود 23هزاردستگاه رسید. این شرکت به‌رغم مشکلات عدیده از طرف تحریم‌ها موفق به صادرات محصولات خود به کشورهای متعدد جهان از جمله لهستان، آذربایجان، ایتالیا، آفریقای جنوبی، ترکیه و سودان شد. فروش صادراتی این شرکت طی 5 سال گذشته و پس از کاهش 87درصدی در سال 96،  درحال بهبود بوده  و از 131هزار دلار در سال 96 به 383هزاردلار درسال 99 رسیده است. از نظر فصلی نیز این شرکت در 6 ماهه نخست سال جاری درحدود50 میلیارد ریال (185هزاردلار) فروش صادراتی داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل (43میلیارد ریال) هم از نظر ارزش و هم از نظر تعداد افزایش داشته است. همچنین درمجموع فروش داخلی و خارجی، این شرکت در 6 ماه نخست امسال 4هزار و 200میلیارد ریال بود که 58درصد افزایش نسبت به دوره مشابه سال قبل نشان می‌دهد. از نظر مقیاس فعالیت‌ها، بالغ بر 100قطعه ساز با این شرکت همکاری می‌کنند که 65 درصد از قطعات مورد نیاز در ساخت موتور از این طریق تامین می‌شود. همچنین از نظر ارزش ریالی، 40درصد قطعات موتور در داخل مجموعه و مابقی از تامین‌کنندگان خارجی تهیه می‌شود.

افزایش توقف در خطوط تولید به دلیل عمر بالای دستگاه‌ها، افزایش هزینه‌های تامین خارجی مواد مورد نیاز به دلیل وجود واسطه‌ها و قدیمی‌شدن تکنولوژی تولید از جمله چالش‌های پیش روی آینده این شرکت است.  در 6 ماه نخست امسال تعداد محصولات برگشت از فروش 23عدد بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته (10عدد) بیش از دوبرابر شده است. نسبت برگشت از فروش به فروش کل این شرکت درهمین بازه زمانی از نیم درصد به  حدود یک ‌درصد رسیده که چالش‌های پیش روی این شرکت را بیش از پیش نمایان می‌کند. با توجه به عمر بالا و فرسودگی بخشی از ماشین آلات و تجهیزات و بالارفتن هزینه‌های نگهداری و تعمیرات و شکاف تکنولوژی ایجاد شده، ضرورت دارد که شرکت در جهت جایگزینی ماشین‌آلات و به‌روزآوری تکنولوژی سرمایه گذاری‌های مناسب را انجام دهد.

 نگاهی به صورت‌های مالی موتورسازان:

این شرکت در سال 81 به سهامی‌عام تبدیل و در بورس اوراق بهادار عرضه شد. هم اکنون بیش از 86درصد از سهام شرکت  متعلق به تراکتورسازی ایران و 13درصد متعلق به کارکنان و سهامداران جزء است. سرمایه شرکت  طی 5 مرحله افزایش سرمایه از محل‌های آورده نقدی،مطالبات حال شده و سود انباشته به یک هزارو 428میلیارد ریال رسید. ارزش بازاری سهام این شرکت تا ابتدای مهر در حدود 19هزارمیلیارد ریال است و EPS این شرکت به 543 ریال رسیده است. با این حساب نسبت قیمت به سود (P/ E) 7/ 24 نسبت قیمت به فروش  4/ 2و قیمت به ارزش دفتری فعالیت‌ها 4/ 8 است.

با نگاهی به صورت هزینه‌های این شرکت درسال 99، هزینه‌های مالی با 287درصد، بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی با 78درصد و هزینه‌های فروش، اداری و عمومی ‌با 30درصد افزایش نسبت به سال قبل بیشترین سهم را در عملکرد هزینه‌ای شرکت داشته‌اند. در مورد درآمدها نیز، درآمدهای عملیاتی با 246درصد و سایر درآمدها (انواع سرمایه‌گذاری‌ها) با 31درصد بیشترین تاثیر را در عملکرد درآمدی این شرکت داشته اند. با این حساب سود خالص این شرکت با افزایش 268درصدی نسبت به سال گذشته روبه‌رو شد. البته باید توجه داشت که بخش قابل توجهی از این افزایش سود سازی ناشی از تورم بوده که در محاسبه باید به آن توجه شود.

 روندمعاملات در بازارسهام:

دریک سال گذشته حقوقی‌های فعال در این سهم درحدود 11میلیون برگ سهم را به سهامداران حقیقی واگذارکرده و به اصطلاح از این سهم خارج شده‌اند. به تفسیری دیگر در یک سال گذشته، سهامداران حقیقی تقاضاکنندگان اصلی این شرکت بوده‌اند. دربازه ماهانه نیز حقوقی‌ها از ابتدای بهمن تا اسفند سال گذشته به خرید سهام از بازار پرداخته‌اند و از آن زمان تا به امروز نسبتا خنثی عمل کرده‌اند. درنمودار بالا روند تغییر مالکیت سهامداران حقوقی آورده شده است.