گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت پست جمهوری اسلامی ایران:
بار گرایش به خریدهای اینترنتی بر دوش پست
نیاز به توسعه زیرساخت‌های پستی
مدیرعامل شرکت پست جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان مطالب فوق می‌گوید: بدون شک عادت به خریدهای اینترنتی که در دوران پاندمی کرونا آغاز شد، پس‌ازاین دوران نیز در زندگی مردم ماندگار خواهد بود و زیرساخت‌های پست و لجستیک کشور باید برای پاسخ به این نیاز تازه مردم توسعه یابند.
رمضانعلی سبحانی‌فر می‌گوید: با توجه به اینکه تا پیش از این بخش زیادی از مرسولات شرکت پست را پاکت‌های پستی تشکیل می‌دادند، مدیریت افزایش ایجادشده در حجم مرسولات پستی کشور با زیرساخت‌های فعلی، چالشی جدی برای شرکت پست به‌حساب می‌آید.
مدیرعامل شرکت پست می‌افزاید: مدیریت چنین حجمی از ترافیک پستی نیاز به زیرساخت‌های خاصی دارد. از محل‌های تجزیه مبادلات گرفته تا خودروهای سبک و سنگینی که در مراحل مختلف باید کار تحویل این بسته‌ها را به عهده داشته باشند. موتورهایی که پیش‌تر برای تحویل بسته‌های پستی مورداستفاده قرار می‌گرفتند، اکنون چندان برای تحویل بسته‌های حجیم خریدهای اینترنتی جوابگو نیستند و جایگزینی این وسایل با وسایل نقلیه مناسب، مستلزم صرف هزینه و زمان‌بر است. تمام اینها زیرساخت‌هایی است که باید برای سازگار شدن با عادات خرید جدید مردم، به‌روزرسانی شده و توسعه یابند.
از طرف دیگر هنوز بخش زیادی از فرآیندهای پستی کشور به‌صورت دستی انجام‌شده و مبتنی بر نیروی انسانی است؛ همین امر در دوران کرونا که حضور فیزیکی، افراد را در معرض بیماری کرونا قرار می‌داد چالشی بزرگ برای شرکت پست به‌حساب می‌آمد. درحالی‌که بسیاری از اصناف امکان تغییر وضعیت کاری کارکنان به دورکاری را داشتند، فعالان پست نه‌تنها از این امکان محروم بودند، بلکه برای پاسخ به نیاز ایجادشده مجبور بودند نوبت‌های فشرده‌تری حضور داشته باشند.
راه‌اندازی سامانه هوشمند تجزیه مبادلات
بخش زیادی از خطاها و کندی موجود در سامانه پستی کشور، به دلیل انجام دستی مرحله تفکیک و توزیع مرسولات است. در همین راستا شرکت پست قصد دارد با تجهیز هاب‌ها برای انجام مکانیزه تفکیک بسته‌ها، سرعت و کیفیت ارسال بسته‌های پستی را بهبود بخشد. مدیرعامل شرکت پست دراین‌باره می‌گوید: یکی از مهم‌ترین طرح‌هایی که در دست اجرا داریم، هوشمندسازی سامانه‌های تجزیه مبادلات است. به‌موجب این طرح قرار است تفکیک این مرسولات به‌صورت مکانیزه و با دخالت حداقلی انسان انجام شود. این کار علاوه بر کاهش خطاهای ارسال، نیاز به حضور نیروهای این شرکت در تماس مستقیم با بسته‌ها را کمتر می‌کند و ریسک ابتلای کارکنان این شرکت به کرونا را کاهش خواهد داد. گذشته از اینها، مکانیزه شدن تفکیک مرسولات، سرعت انجام فرآیند تحویل مرسولات را نیز افزایش می‌دهد.
مدیرعامل شرکت پست در پاسخ به زمان اجرایی شدن این طرح می‌گوید: پیش‌تر یکی از این هاب‌ها به این سیستم تجهیز شده بود و قرار است در هفته جاری یکی دیگر از این سامانه‌های تفکیک مکانیزه به بهره‌برداری برسد. وی تاکید می‌کند: قرار است در سال آینده تمامی ۵ هاب منطقه‌ای ما به این سیستم مجهز شوند.
بهبود سامانه رهسپاری و توزیع
بر اساس اظهارات مدیران شرکت پست، پیش‌تر اگر یک ماشین به مقصد مشهد حرکت می‌کرد، علاوه بر بسته‌های خود مشهد، بسته‌های چندین و چند شهر اطراف را نیز در بین راه تحویل می‌داد؛ اما اکنون تعداد و حجم مرسولات به‌قدری افزایش پیدا کرده که هر شب نزدیک به ۱۴ کامیون مرسوله فقط باید به مقصد مشهد روانه شود. مدیرعامل شرکت پست با اشاره به اینکه اکنون شرایط به‌گونه‌ای است که در هر شب بیش از هزار تن مرسوله را در قالب نزدیک به ۲۵۰ کامیون به سراسر کشور روانه می‌کنیم، می‌گوید: چنین ترافیکی در تاریخ پست کشور بی‌سابقه است.
سبحانی‌فر می‌گوید: برای بهبود در فرآیند رهسپاری بسته‌ها، در تلاشیم تا با راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران برای استفاده از ظرفیت‌های این شبکه به توافق برسیم. وی با اشاره به اینکه اکنون نیز بخشی از این همکاری آغاز شده و ظرفیتی از هرکدام از قطارهایی که به مقصدهای گوناگون رهسپار می‌شوند به شرکت پست اختصاص پیداکرده است می‌گوید: در چند ماه گذشته یک واگن یا چند واگن از قطارهای شرکت راه‌آهن در اختیار پست بوده تا برای ارسال خرده بارها مورداستفاده قرار گیرد؛ اما با توجه به نیاز تقویت ناوگان سنگین شرکت پست، یا باید به‌زودی قطارهای پستی در اختیار این شرکت قرار گیرند یا تعداد خودروهای سنگین تحت اختیار شرکت پست افزایش داده شوند که بسته به نتیجه مذاکرات در حال انجام، این مهم به یکی از این طرق برآورده خواهد شد.
سبحانی‌فر می‌افزاید: همچنین تقاضای اضافه شدن ۵۰۰ دستگاه وانت به سامانه پستی کشور را به دولت داده‌ایم که امید است با تصویب این موضوع تا پایان سال این تعداد وانت خریداری و تحویل شبکه پستی کشور شود. وی تصریح می‌کند: در حال حاضر تعداد هزار دستگاه وانت در شبکه پستی کشور فعال هستند که اضافه شدن این تعداد که معادل افزایش ۵۰ درصدی در تعداد این وسایل نقلیه است می‌تواند تاثیر بسزایی در بهبود مدیریت مرسولات در شرایط حاضر که در پیک تقاضای خدمات پستی قرار داریم، داشته باشد.
بر اساس اظهارات مدیرعامل شرکت پست جمهوری اسلامی ایران، راه‌اندازی سامانه‌های الکترونیکی از دیگر برنامه‌های مکمل این شرکت برای مدیریت بهتر شبکه پستی کشور است. این سامانه‌های الکترونیکی قرار است در قالب شبکه‌ای یکپارچه، امکان نظارت و کنترل هرچه بهتر بر فرآیندهای پستی را فراهم آورند و درمجموع موجب تسریع اجرای مراحل مختلف شوند. مدیرعامل شرکت پست می‌گوید: بخش‌هایی از این سامانه تا امروز اجرایی شده‌اند اما بخش‌های دیگر این طرح به مناقصه گذاشته شده و قرار است با هدف بهبود خدمت‌رسانی و افزایش رضایت مردم، به‌زودی به شبکه پستی کشور اضافه شود.
انجام خدمات نیابتی و مشارکت با بخش خصوصی
انجام خدمات نیابتی یکی از بخش‌هایی است که شرکت پست برای انجام آن اعلام آمادگی کرده است. به گفته مدیرعامل شرکت پست، اکنون بیش از ۱۰ درصد از کارهایی که مردم برای انجام آنها نیاز به مراجعه به دوایر دولتی دارند، از طریق شرکت پست به‌صورت نیابتی در حال انجام است. اکنون اداره پست کار تحویل سند از محل دفترخانه‌ها و سپس انجام تمامی مراحل اداری و ثبتی آن را انجام داده و سند (تک‌برگ) را درب منزل به فرد تحویل می‌دهد. کارهای مشابهی در مورد گواهینامه، کارت ماشین، سند خودرو، کارت پایان خدمت و... در حال انجام است. تحویل چک‌ها در بخش بانکداری و تمامی احضاریه‌ها در بخش سیستم قضایی کشور، از دیگر اقدامات پست برای تسهیل انجام فرآیندهای اداری است. سبحانی‌فر تاکید می‌کند، درصورتی‌که بخش‌های دولتی دیگر نیز همکاری لازم را داشته باشند و انجام خدمات مشابهی را به شرکت پست بسپارند، نه‌تنها سرعت انجام فرآیندهای اداری افزایش می‌یابد، بلکه وقت مردم نیز برای انجام شخصی این کارها تلف نمی‌شود.
وی می‌افزاید: یکی دیگر از طرح‌های توسعه‌ای که شرکت پست قرار است در مدت پیش رو به انجام برساند، افزایش مشارکت با بخش خصوصی است. سبحانی‌فر، مدیرعامل شرکت پست در تشریح این نوع همکاری می‌گوید: در حال حاضر شرکت پست با بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی بزرگ کشور همکاری مشترک دارد. در قالب این طرح، فروشگاه‌های اینترنتی از طریق وب‌سرویسی که از طرف شرکت پست در اختیارشان قرار گرفته، اقدام به ثبت مرسوله و صدور کد رهگیری از طرف شرکت پست می‌کنند و بسته‌ها به کمک شرکت پست به دست خریداران در سراسر کشور می‌رسد که قصد داریم چنین جنس همکاری‌هایی را افزایش دهیم.
طرح «بازار روستا» از دیگر برنامه‌های اداره پست است که به‌موجب آن قرار است امکاناتی فراهم شود که روستاییان بتوانند راحت‌تر محصولات خود را به دست مصرف‌کنندگانی از سراسر کشور برسانند. در راستای این طرح قرار است ارتباط ۳۷ هزار روستا با شبکه پستی کشور برقرار شود. افزایش دفاتر خدمات پستی روستایی (ICPها) و عقد قرارداد با دهیاران برای برعهده گرفتن مسوولیت مدیریت مرسولات آن منطقه و همکاری به‌صورت کارمزدی در دستور کار است.
نقش شرکت پست در برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب
سبحانی‌فر می‌گوید: لغو برگزاری نمایشگاه‌ها یکی از تغییرات اساسی شیوع کرونا بود که موجب شد اجرای سنت هر ساله برگزاری نمایشگاه حضوری کتاب مقدور نباشد؛ اما به لطف فناوری‌های ارتباطی جدید، این امر به‌کلی لغو نشد و مسوولان فرهنگی کشور تصمیم به برگزاری مجازی این نمایشگاه گرفتند و مقرر شد کار تحویل خریدهای اینترنتی انجام‌شده به عهده شرکت پست باشد.
با وجود تمام مشکلات و چالش‌های برگزاری این نمایشگاه به‌صورت مجازی برای اولین بار، درنهایت رکوردهای جالبی به ثبت رسید. بر اساس اعلام مسوولان برگزاری این نمایشگاه، درمجموع یک‌میلیون و ۲۵۴ هزار و ۵۹۹ نسخه کتاب به ارزش ۶۴۰ میلیارد و ۲۵۸ میلیون و ۷۷ هزار و ۵۶۸ ریال در این نمایشگاه به فروش رفت که ۵۷۰ هزار و ۸۲۹ بسته از طریق پست و ۲۷ هزار و ۸۰۵ بسته از طریق خود ناشر ارسال شده است.
مدیرعامل شرکت پست در تشریح اهمیت برگزاری مجازی چنین رویدادهایی می‌گوید: رفع موانع جغرافیایی موجب شد که ناشرانی از سراسر کشور با هر میزان از توانایی مالی بتوانند در این نمایشگاه شرکت کنند و به ارائه محصولات خود بپردازند. وی می‌افزاید در سال‌های پیش به طور معمول ۱۲۰۰ ناشر در نمایشگاه حضور داشتند، اما امسال با فراهم شدن شرایط برای اعطای غرفه‌های اینترنتی به ناشران برای فروش آنلاین محصولات و تحویل پستی بسته‌ها، بیش از ۱۷۰۰ ناشر در این نمایشگاه مجازی حضور یافتند که می‌توان چنین حرکتی را، گامی بزرگ در جهت برقراری عدالت فرهنگی به‌حساب آورد.
