در گفت‌وگو با مدیرعامل «پخش البرز» بررسی شد
آسیب ارز ۴۲۰۰ تومانی به حوزه پخش
خبرهایی برای سهامداران
بررسی‌های تابلوی بورس نشان می‌دهند سهام پخش البرز در اوج بازار با رشد روبه‌رو شد و به ۶ هزار تومان رسید و ارزش بازاری معادل ۵ هزار میلیارد تومان را ثبت کرد، اما به دلیل ریزش بازار در ماه‌های اخیر با کاهش قیمت سهام میزان ارزش بازار آن نیز به رقمی معادل ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با فروش و سود شرکت رقم مناسبی نیست.
اما فروش ماهانه این شرکت از ۲۵۰ میلیارد تومان در سال قبل به ۴۵۰ میلیارد تومان رسیده و به‌اندازه کل سال گذشته در ۶ ماه اخیر سود داده است.
به گفته عقیل آرین‌نژاد این شرکت در تلاش است تا پایان امسال توسعه فروش و مراودات بهتر با تامین‌کنندگان و مدیریت فروش به دولت و بخش‌خصوصی و ورود تامین‌کنندگان جدید در حوزه دارو و کالاهای اساسی را عملیاتی کند.
به لحاظ امکانات انبار این شرکت بزرگ‌ترین انبارهای مسقف کشور را از نظر تعداد مراکز در اختیار دارد. این شرکت دارای ۲۵ مرکز پخش است که دو مرکز آن در تهران و سایر مراکز در استان‌های دیگر قرار دارند.
سه استاندارد توسعه نرم‌افزاری
مدیرعامل پخش البرز در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» برخلاف برخی فعالان این صنعت معتقد است: توزیع در کشور ما نه‌تنها سنتی نیست، بلکه بر اساس سه استاندارد پیشرفته محسوب می‌شود. به گفته وی اگر منظور از پیشرفته بودن توزیع بهروزرسانی با استفاده از امکانات امروزی دنیا که در برخی شرکت‌ها مانند آمازون به کار گرفته می‌شود باشد، خیر، این سیستم در ایران دیده نمی‌شود با این حال در مقایسه با ۱۰ سال قبل در حوزه نرم‌افزاری کشور باید بگوییم که امروز با جهش در این بخش روبه‌رو هستیم و توسعه یافته‌ایم.
به گفته وی به‌خصوص در حوزه دارو از زمانی که کالا از شرکت‌های تامین‌کننده وارد انبار مرکزی و سپس انبارهای شرکت و بعدازآن تحویل مصرف‌کننده می‌شود سیستم‌های نرم‌افزاری هر نوع تغییر و تحول در حوزه تغییرات قیمتی، میزان موجودی محصول و ... را رصد می‌کنند. حتی ابزاری که ویزیتورها در اختیاردارند و از طریق آن ثبت سفارش‌ها صورت می‌گیرد همگی بهروزرسانی شده‌اند و این بخشی از دارایی شرکت‌های پخش محسوب می‌شود؛ بنابراین باید گفت از آخرین متدها در این راستا استفاده می‌شود و به‌واسطه همین سیستم‌های نرم‌افزاری یکی از شفاف‌ترین بخش‌های اقتصاد ایران سیستم پخش است؛ زیرا اطلاعات فروش و خرید و قیمت و ... از این طریق توسط وزارت بهداشت مورد رصد قرار می‌گیرد بنابراین از این دید باید گفت سیستم پخش به‌روز است.
به گفته آرین نژاد از منظر انبارداری نیز باید گفت شرکت‌های پخش کشور ما به‌روز هستند و هر نوع فعالیت انبارداری به‌صورت آنلاین موردبررسی قرار می‌گیرد و شرایط نگهداری دارو در انبار یا ماشین‌آلات توزیع و ... همگی با استفاده از سیستم‌های دیتا لاگر رصد می‌شود و هرلحظه به‌صورت آنلاین می‌توان فعالیت هر حوزه را در انبارها مورد رصد قرارداد؛ بنابراین شرایط حمل و نگهداری دارو به‌صورت آنلاین بررسی می‌شود.
در حوزه ماشین‌آلات توزیع نیز آرین نژاد معتقد است با رعایت کامل استانداردها روبه‌رو هستیم؛ البته نیازمند بهروزرسانی ناوگان هستیم که البته به وضعیت صنعت و سودآوری در حوزه مربوط است.
مارجین‌های پایین در صنعت پخش دارو
مدیرعامل پخش البرز می‌گوید: متاسفانه نگاه سازمان‌های مسوول در خصوص قیمت‌گذاری محصولات و در نظر گرفتن حاشیه سود مناسب برای توزیع همیشه برای شرکت‌های پخش با نامهربانی همراه بوده که بخش عمده مشکل نیز به نگاه مغفول وزارت‌های مرتبط به حوزه پخش برمی‌گردد که باعث شده مارجین این شرکت‌ها به‌تدریج کاهش یابد و نمود این موضوع را در اطلاعات ۶ماهه شرکت‌های پخش مشاهده می‌کنیم. بسیاری از شرکت‌های دارویی با آنکه از ارز ۴۲۰۰ تومانی استفاده می‌کنند، با این حال سود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومانی را در این مدت تجربه کرده‌اند و این رقم برای بزرگ‌ترین شرکت‌های پخش از ۸۰ میلیارد تومان عبور نمی‌کند و این در حالی است که هزینه‌هایی که در مسیر بهروزرسانی توسط شرکت‌های پخش صورت گرفته بسیار بالاست و این روش قیمت‌گذاری باعث کاهش سودآوری شرکت‌های توزیع به نسبت افزایش لجام‌گسیخته هزینه‌های آنها شده است.
به گفته آرین‌نژاد به دلیل مشکلاتی که وجود دارد صنعت پخش سودده نیست و پخش‌های قدری که در کشور فعالیت می‌کنند در اولویت اول با هدف ارائه خدمات به هلدینگ و گروه مربوط به خود تاسیس شده‌اند؛ به عبارتی قرار است در درجه اول محصولات گروه خود را به فروش برسانند و سودآوری را در تولید خود می‌بینند بنابراین به معنای اقتصادی سودآور نیستند و به همین دلیل عمده شرکت‌های توزیعی که پشتوانه تامین‌کننده بزرگ از سمت هلدینگ خود را ندارند، نتوانسته‌اند در سال‌های اخیر عملکرد مناسبی از خود به نمایش بگذارند. شرکت‌های تولیدی نیز اغلب به شرکت‌های پخشی که هلدینگی در اختیار دارند دارو می‌فروشند. دلیل آن نیز رشد شدید هزینه‌های ملک و خودرو و سایر هزینه‌ها است و به عبارتی در هیچ حوزه‌ای چه دارو و چه کالا فعالیت در حوزه پخش مقرون به صرفه نیست که سرمایه‌گذار حضور یابد و از سوی دیگر سیبل اصلی وزارت بهداشت و تعزیرات و سایر نهادها و سازمان‌ها قرار بگیرد، اما از مارجین ۸ تا ۱۰ درصدی بهره ببرد.
بررسی‌ها نشان می‌دهند در یک سال گذشته هزینه‌های نگهداری و تعمیر و خرید و بازسازی سه چهار برابر شده است و حتی شرکت‌های قدیمی پخش که هزینه انبار و ملک ندارند نمی‌توانند ماشین‌آلات موردنیاز خود را به‌آسانی به‌روز کنند و ادامه این روند قطعا به کیفیت کار توزیع آسیب خواهد زد.
تعامل دولت با شرکت‌های پخش ضروری است
در حوزه دارو شرکت‌های پخش با همکاری مناسب با مجموعه وزارت بهداشت و ایجاد زیرساخت‌های لازم در بخش نرم‌افزاری بسیار شفاف عمل کرده و اطلاعات دریافت کالا، انبارش و توزیع آن را به‌صورت آنلاین در اختیار سازمان غذا و دارو قرار می‌دهند و به جرات می‌توان گفت کمتر حوزه‌ای در کشور دارای این حد از شفافیت است. در ماه‌های اخیر نیز که بیماری کرونا موجب اختلال در بازار برخی محصولات مرتبط با پیشگیری و درمان این بیماری شد، شرکت‌های پخش به‌خوبی توانستند مشکلات را مرتفع کرده و حداکثر همکاری را با تولیدکنندگان و وزارتخانه‌های مرتبط در جهت رسانیدن کالا به مردم و حذف واسطه‌ها انجام دادند.
چالشی به نام تورم و ارز ۴۲۰۰تومانی
عمده مشکلی که در زنجیره تولید و توزیع کالاهای اساسی اعم از دارو، روغن و ... وجود دارد، نرخ‌گذاری دستوری این محصولات است. به گفته آرین‌نژاد بهای تمام شده اعم از خرید و نوسازی ماشین‌آلات و ناوگان توزیع و دستمزد و ... همگی دوچندان شده است بنابراین فروش نیز باید مطابق این رشد افزایش یابد اما متاسفانه صنعت دارو اعم از تولید و پخش و داروخانه به دلیل عدم حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و درنتیجه آن عدم افزایش نرخ محصولات در حال ضربه دیدن هستند به‌طوری‌که شرکت‌های مختلف نمی‌توانند در حوزه‌های توسعه‌ای خود سرمایه‌گذاری کنند. این در حالی است که رکود تورمی در حوزه دارو و کالاهای اساسی باعث افزایش زیان اقتصادی شرکت‌های توزیع شده و این روزها با افزایش هزینه‌های حمل، توزیع بعضی محصولات مانند روغن که قیمت آن ثابت مانده است دارای زیان حسابداری نیز شده است. تورمی که در بهای تمام‌شده وجود دارد، اما در قیمت محصولات دیده نمی‌شود ضمن افزایش قاچاق معکوس این محصولات به کشورهای دیگر و کمبود دارو و کالاهای اساسی، در بلندمدت باعث کاهش سرمایه‌گذاری و به دنبال آن افزایش وابستگی در تولید آن محصولات خواهد شد.
این اتفاق در همه زنجیره از تولید تا پخش و خرده‌فروشی دیده می‌شود که دلیل آن نیز همین ارز ۴۲۰۰ تومانی است. از سوی دیگر در حوزه دارو چون خریدار اصلی دارو دولت است و دولت در این شرایط وضعیت خوب و مناسبی ندارد و ضربه دیگری هم از این محل به شرکت‌های پخش وارد شده است. اکنون حدود یک سال است که شرکت‌های پخش در حدود سه چهار هزار میلیارد تومان از دولت طلبکار هستند، اما دولت نه‌تنها بدهی خود را نمی‌پردازد که حتی برنامه‌ای برای آن نیز اعلام نمی‌کند که این بزرگ‌ترین ایراد در صنعت پخش دارو است.
