سرمایه عظیم ژئوتوریسم و گردشگری معدنی ایران
ایران این پهنه بزرگ زرخیز فرصتهای بسیار مغتنم خدادادی را برای همه کارشناسان، برنامهریزان و تصمیمسازان دلسوز پیشرو قرار داده است؛ در این راستا علاوه بر موقعیت مهم ژئواستراتژیک و گذرگاهی و موقعیت چهارفصل و فرهنگ غنی، وجود معادن و ذخایر عظیم طبیعی بهخصوص در دهههای اخیر امکان برونرفت از بسیاری از تنگناها را برای ما ایجاد کرده است. رتبه پنجم جهانی در حوزه معدن از این منظر مولفه بسیار مهمی در این شرایط به شمار میرود. در این حوزه تنها در گردشگری معدنی ظرفیتهای بالای اشتغال و خلق سرمایه وجود دارد که شاهدیم موردتوجه کشورهای معدنخیز جهان قرارگرفته است و ممالک زیادی از این ظرفیت شناختهشده بهعنوان راهی جدید برای کسب درآمد و معرفی جاذبههای خود جهت جذب توریست و سرمایهگذار بهره میبرند. گردشگری مبتنی بر طبیعتگردی در ایران، در چند سال اخیر با کویرگردی و بیابانگردی، بازدید از تالابها، جنگلها و سواحل کشور با جلوههای خاص طبیعی مورد استقبال گردشگران داخلی و حتی خارجی قرار گرفته است. استقبال از معادن روباز فعال یا متروکه با جذابیتهای بصری قابلتوجهی همراه بوده است و کارشناسان گردشگری متوجه جذابیت این بخش در صنعت توریسم شدهاند و از آن بهعنوان یکی از شاخههای قوی و پربازدیدکننده طبیعی نام میبرند. در این ارتباط ژئوسایتها (مکانهای ویژه زمینگردشگری) در مرکز توجه گردشگران قرار میگیرند. یک ژئوسایت میتواند چشمانداز، اشکال متنوع ناهمواریهای سطح زمین، یک رخنمون سنگی، لایههای فسیلدار یا یک سنگواره خصوص باشد و جهانگردی زمینشناسی بر روی جنبههای فرهنگی و تاریخی، همچون توجه به ساخت بناها از صخرهها و سنگهای محلی و به اشکال گوناگونی از فعالیتهای معدنکاری متمرکز میشود. از بین جاذبههای ژئوتوریستی هر کشوری، معادن از اهمیت خاصی برای جاذبههای توریستی برخوردار هستند که با عنوان ژئوتوریسم معادن موردتوجه قرار میگیرند. چراکه دیدن معادن، روشهای اکتشاف و استخراج آنها، دستگاهها و ماشینآلات مورد استفاده برای استخراج معادن و مشاهده انواع سنگها بهویژه سنگهای قیمتی و جواهری برای مردم جذابیت خاصی دارد. همچنین درک مواهب خدادادی بهصورت معادن و ظرفیت مناطق و روشهای معدنکاری و تاریخچه معدنکاری هر منطقه از گذشتههای دور تا زمان حال، بهمنظور رونق گردشگری طبیعتگرا و پرکردن اوقات فراغت و کمک به درک و استفاده درست از مواهب و حفظ محیطزیست و آموزش همگانی علوم زمین و معدنکاری، از رویکردهای جدید جهان است که خود میتواند نقش مهمی در کارآفرینی برای مهندسان معدن و افزایش درآمد جنبی معادن بخشخصوصی و حفظ و رونق و زیباسازی طبیعت بیجان بعد از عملیات معدنکاری داشته باشد. در حقیقت ژئوتوریسم، پدیدههای زمینشناختی را معرفی میکند و یکسری گروهبندی نظیر پدیدههای رسوبی، پدیدههای فرسایشی و… دارد. گردشگری معدنی میتواند در خدمت بخش معدنکاری کهن و همچنین در بخش زمینشناختی قرار گیرد. شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران بر اساس این موقعیت خدادادی در این حوزه در چند سال اخیر فعالیتهای ارزشمندی را آغاز کرد. ازجمله در منطقه بزرگ معدنی انگوران استان زنجان، منطقه نمکی خور در استان اصفهان، معادن متروکه و جذاب زغالسنگ البرز مرکزی برای بازدید و استفاده گردشگران و علاقهمندان تسهیلات ویژهای را فراهم کرده است و در برنامههای آتی آماده ارائه این تجارب به سایر مراکز و سازمانهای خصوصی و دولتی است.