توضیح چند اصطلاح

مدیران شرکت فرابوم از تاریخچه تشکیل این شرکت با عنوان «داستان فرابوم» یاد می‌کنند، اما پیش از آنکه به فلسفه وجودی این شرکت و تاریخچه آن بپردازیم اجازه دهید در مورد چند اصطلاح جدید که در سال‌های اخیر به ادبیات بانکداری ما وارد شده توضیح دهیم. نخست عبارت، «نوآوری باز» است. این مفهوم نخستین بار در سال ۲۰۰۳  از سوی استاد دانشگاه برکلی کالیفرنیا به کار گرفته شد. نوآوری باز در واقع در نقطه مقابل مدل‌های عمودی و سنتی است که در آنها تولید یک محصول ناشی از فعالیت بخش تحقیق و توسعه داخلی شرکت است. نوآوری باز به معنای استفاده از جریان‌های داخلی سودمند و دانش خارج از شرکت است که هدف آن شتاب بخشیدن به نوآوری داخلی است. در حقیقت الگوی نوآوری باز به شرکت‌ها توصیه می‌کند تا به همان میزان که به ایده‌های داخل شرکت اهمیت داده می‌شود به ایده‌هایی که در دنیای خارج هم جریان دارند توجه شود. براساس این نظریه از این طریق سازمان‌ها و به ویژه کسب و کارهای بزرگ می‌توانند به بازارهای بیشتر و متنوع‌تری دست یابند. این الگو، فرآیندهای نوآوری ایده‌های داخلی و بیرونی را با هم ترکیب می‌کند و با استفاده از مدل‌های کسب‌و‌کار به تعریف نیازمندی‌های معماری‌ها و سیستم‌ها می‌پردازد. براساس الگوی نوآوری باز، این امکان وجود دارد که ایده‌هایی که زمانی فقط در شرکت‌های بزرگ جوانه می‌زد اکنون در شرایطی متفاوت در یک اختراع فردی یا استارت‌آپی با فناوری پیشرفته تبلور یابد. اصطلاح  دیگری که پیش از ورود به داستان فرابوم باید به آن  پرداخته شود  مفهوم بانکداری باز است. در عصر حاضر فناوری‌های نوین توانسته‌اند در بیشتر صنایع، تحولات عظیمی ‌ایجاد کنند. ‌صنعت بانکداری هم از این قاعده مستثنی نیست. بانکداری باز (open banking) سیستمی‌ است که کاربر را از طریق یک رابط، برنامه‌نویسی کاربردی (API) مجهز به یک شبکه مالی می‌کند به طوری که به جای تمرکزگرایی به مشتریان کمک می‌کند تا بتوانند اطلاعات مالی خود را به شکلی کاملا امن و مطمئن با دیگر موسسات مالی به اشتراک بگذارند. در این روش، انتقال وجوه آسان‌تر صورت می‌گیرد و کاربران می‌توانند با مقایسه خدمات، بهترین و به‌صرفه‌ترین آنها را انتخاب کنند. این نوع بانکداری، بانک‌های بزرگ را ناچار به رقابت با بانک‌های کوچک‌تر و جدیدتر کرده و در نتیجه منجر به ارائه خدمات ارزان‌تر، فناوری پیشرفته‌تر و خدمات بهتر به مشتریان می‌شود. در حقیقت بانکداری باز زیرساخت استاندارد و امن استفاده از خدمات بانکی را در اختیار سایر تولیدکنندگان نرم‌افزار قرار می‌دهد تا بتوانند سامانه‌های خود را به خدمات بانکی متصل کنند یا خدماتی مشابه خدمات نوین بانکی با سرویس‌های خاص برای مشتریان خاص ارائه دهند.

 نخستین پلت فرم بانکداری باز

 شرکت فرابوم در واقع نخستین پلت‌فرم بانکداری باز در ایران است که بر اساس نوآوری باز تعریف شده است. پلت فرم‌ها در سال‌های اخیر نقشی موثر در تعادل عرضه و تقاضا ایفا کرده‌اند به طوری که ظهور آنها را انقلاب پلت‌فرم‌ها نامیده‌اند. اوبر، کیک استارتر و پلت‌فرم‌هایی از این دست در دهه گذشته کمک‌های قابل توجهی به اقتصاد کشورها کرده‌اند. نمونه‌های موفق این نوع کسب‌وکارها در ایران هم ظهور کرده‌اند که از کافه بازار، اسنپ و تپسی می‌توان به عنوان نمونه‌هایی از آن نام برد. پلت‌فرم فرابوم به طور مشخص در صنعت بانکداری کشور و تحت عنوان بانکداری باز شکل گرفته تا از طریق آن اپلیکیشن‌های متعلق به شرکت‌ها یا افراد ثالث بتوانند خدماتی را به مشتریان که مشتری بانک‌ها و شرکت مورد نظر هستند ارائه دهند. در واقع فرابوم خدمات عرضه شده توسط بانک‌های متعدد را به اپلیکیشن‌ها و کسب‌وکارهای پرشماری که برای آنها تقاضا وجود دارد عرضه می‌کند. اما «بوم» نخستین‌ هاب بانکداری باز در ایران است که فعالیت خود را از سال ۹۳ خورشیدی در شرکت توسن آغاز کرد. با توسعه اکوسیستم بانکداری و رشد حوزه فین تک و شکل‌گیری اقتصاد مبتنی بر  API (رابط برنامه‌نویسی کاربردی) در ایران، سه شرکت بزرگ فناوری‌های مالی داخلی در سال ۹۷ تصمیم گرفتند در حوزه نوآوری باز و برای هم‌افزایی در قالب یک شرکت مشترک به فعالیت در این زمینه ادامه دهند. به این ترتیب شرکت فرابوم متولد شد. مدیریت شرکت به صادق فرامرزی که پیش از این تجربه مدیریت در شرکت کارت اعتباری ایران کیش را داشت سپرده شد. شرکت فرابوم هم‌اکنون محصولاتی در حوزه  خدمات مبتنی بر حساب، کارت، انتقال وجه، چک، تسهیلات، برداشت مستقیم از حساب و خدمات متنوع دیگری را ارائه می‌دهد. فرابوم در حوزه ارائه خدمات احراز هویت و اعتبارسنجی، خدمات بازار سرمایه، خدمات‌عمومی‌، قبوض و ... هم در قالب API فعال است. بیش از ۲۰ بانک و ۷۰ سرویس‌گیرنده از جمله PSPها، سوپرآپ‌ها و سامانه‌های جامع مالی سازمانی هم از خدمات این شرکت دانش‌بنیان بهره می‌برند. این شرکت در حال حاضر بیشترین پوشش خدمات بانکی را در قالب  API  دارد و به بیش از ۱۴۰ حساب بانکی هم دسترسی دارد.

 مزیت‌های فرابوم برای کسب‌وکارها

مدیران شرکت فرابوم مزیت‌های گوناگونی را برای ارتباط این پلت‌فرم با بانک‌ها و اپلیکیشن‌های طرف آنها بر می‌شمارند. از جمله اینکه برای دوطرف یادشده اثر شبکه‌ای ایجاد می‌کنند. در این ارتباط شبکه‌ای پلت‌فرم فرابوم ضمن کاهش قابل توجه هزینه‌های هریک، درآمدهای آنها را هم افزایش می‌دهد. به گفته آنها اگر تعدادی بانک بخواهند به تعدادی اپلیکیشن سرویس بدهند در این حالت هر بانک  باید ارتباط‌های متعددی برقرار کند و  اپلیکیشن‌ها هم به همین  ترتیب که با توجه به مسائل فنی ناشی از یکپارچه‌سازی و همگام‌سازی عملا بیش از اینکه هریک بتوانند به توسعه کسب و کار خود بپردازند باید درگیر پایداری عملیات‌های خود باشند در حالی که برقراری ارتباط از طریق فرابوم این امکان را به آنها می‌دهد که هریک فقط یک ارتباط را مدیریت کنند که آن هم بیشتر از جنس نظارت است تا اجرا. از طرف دیگر فرابوم به پشتوانه سابقه چند ساله «بوم» در شرکت توسن، پیش از تاسیس فرابوم و پیاده‌سازی بیش از ۲۰۰ سرویس  روی آن و پنل‌‌های متعدد مدیریتی برای هریک از وجوه این پلت‌فرم، می‌تواند زمان ورود به بازار و تبدیل ایده به محصول را برای دریافت‌کنندگان سرویس تا حد زیادی کاهش دهد و دسترسی آنها را به خدمات پایه‌ای که یا نمی‌توانستند دریافت کنند یا دریافت آن مستلزم صرف هزینه و زمان زیادی است برای آنها فراهم کند و به آنها این امکان را می‌دهد تا با ترکیب این سرویس‌های پایه به ارزش‌های جدید برای مشتریان مشترک با بانک‌ها دست یابند و از طریق نوآوری برای خود نیز درآمد کسب کنند. در حال حاضر نکته حائز اهمیت برای فین‌تک‌ها و به ویژه استارت‌آپ‌های فین‌تک  سرعت دستیابی به بازار و تصاحب سهمی ‌از آن است تا کسب‌وکارشان پایدار بماند. در این فرآیند سرعت بیشترین اهمیت را دارد، چرا که کندی این فرآیند به معنای تمام شدن سرمایه اولیه آنهاست و تردید سرمایه‌گذاران این کسب‌وکارهای نوپا را به دنبال خواهد داشت. گزارش‌های متعدد حکایت از آن دارد که نرسیدن به مقیاس مناسب از سهم بازار، عامل اصلی شکست استارت‌آپ‌های حوزه فین‌تک است. فرابوم مدعی است به نمایندگی از ۲۰ بانک کشور می‌تواند بهترین بستر را برای مقیاس‌پذیری سریع یک کسب‌وکار فین‌تک فراهم‌ کند. برای ارائه‌دهندگان سرویس هم که در حال حاضر بیشتر، بانک‌های کشور هستند، مزیت فرابوم نه تنها کاهش هزینه که کسب درآمد از حوزه‌هایی است که پیش از آن هزینه‌بر بوده است. زیرا از طریق توسعه کانال‌های ارائه خدمات، هزینه‌های ناشی از بانکداری مبتنی بر شعبه تا حد زیادی کاهش می‌یابد و درآمدزایی مبتنی بر کارمزد، درآمدهای بانک را به صورت شبکه‌ای از محل گسترش کانال‌های ارائه خدمات غیر حضوری افزایش می‌دهد. پیش  از این بانک‌ها برای ارائه خدمات غیرحضوری خود هزینه‌های بسیاری را برای توسعه و نگهداری کانال‌هایی مثل اینترنت بانک، موبایل بانک و ... صرف می‌کردند و عملا تنها ارزشی که ارائه خدمات در بسترهای این چنینی برای آنها داشت کاهش هزینه انجام تراکنش بود و درآمد قابل توجهی نصیب آنها نمی‌شد، اما مدیران فرابوم معتقدند این پلت‌فرم قاعده بازی را به نفع آنها تغییر داده و اکنون بانک‌ها می‌توانند از محل ارائه خدمات غیرحضوری خود کسب درآمد کنند. در واقع فرابوم با تحقق بانکداری در همه جا و نه فقط در بانک‌ها به کلیت این اکوسیستم کمک می‌کند تا به تعادل برسد. اکوسیستمی‌ که در آن بازی برد - برد برای سه بازیگر طراحی شده است. بانک‌ها، توسعه‌دهندگان ثالث و مشتریان مشترک.