چالش‌های استارت‌آپ «پداسیس» در تولید اسکلت بیرونی
روبات پزشکی برای توانیابان ایرانی
دیگر نتوانسته برخیزد و راه برود.آماری از کسانی که بر اثر حادثه توان حرکتی خود را از دست داده‌اند وجود ندارد. تعداد جانبازانی که دچار آسیب نخاعی شده‌اند نیز از سایر جانبازان که حدود ۳۲۰ هزار نفر هستند تفکیک نشده یا اگر شده آمار دقیقی منتشر نشده است. اما آمار رسمی و غیر رسمی تصادفی‌ها موجود است: آمارهای رسمی نشان می‌دهد سالی ۵ هزار نفر در تصادفات دچار آسیب نخاعی می‌شوند. آمارهای غیر رسمی می‌گویند روزانه بین ۲۰ تا ۲۵ نفر در تصادفات جاده‌ای دچار آسیب نخاعی می‌شوند.این افراد ممکن است راه رفتن را برای همیشه فراموش کنند. اما برخی از آنها اگر طی ۶ ماه تا یک سال اول از توانبخشی مناسب بهره بگیرند می‌توان به بهبودی‌شان امیدوار بود. حالا در قرن ۲۱ روبات‌ها به کمک افرادی آمده‌اند که آسیب نخاعی دیده‌اند و توان حرکت‌شان را از دست داده‌اند. در ایران نیز استارت‌آپ پداسیس با روبات‌هایش به کمک آسیب دیدگان نخاعی آمده است. مصطفی نقی‌پور، موسس و عضو هیات مدیره استارت‌آپ پداسیس میگوید: همه چیز از دانشگاه آغاز شد، وقتی یکی از استادهای دانشگاه ما را ترغیب کرد به بچه‌های جانباز در درس‌ها کمک کنیم. تعامل ما با جانبازان و دیدن وضعیت ناراحت‌کننده جانبازانی که آسیب نخاعی دیده‌اند در ذهن ما ماند تا سال ۹۲ که چهار نفری تصمیم گرفتیم از تجربیات خود در زمینه روباتیک استفاده کنیم و برای جذب سرمایه از شناسا وارد مذاکره شدیم.او میگوید: اسکلت بیرونی را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد؛ نسخه توانبخشی و پزشکی، نسخه صنعتی برای کمک به کارگران یا پرستاران در بیمارستان که به آن توان‌افزا می‌گویند و نسخه نظامی برای استفاده سربازها. ما روی توانبخشی و پزشکی تمرکز کرده‌ایم؛ اسکلت بیرونی پایین تنه که برای کسانی است که دچار آسیب نخاعی از کمر شده‌اند و اصطلاحا پاراپلژیک هستند.وی میگوید: محرک من برای فعالیت جدی در این کار لبخند پیروزی خانمی بود که بر اثر سقوط از اسب فلج شده بود اما توانسته بود با استفاده از اسکلت بیرونی ماراتن لندن را طی ۱۶ روز به پایان برساند. نقی‌پور میگوید: سال ۹۳ از طریق شناسا سرمایه جذب کردیم و اردیبهشت ۹۴ محصول اولیه ما آماده بود که در نهایت سال ۹۵ به بازار عرضه شد.
روبات شخصی امسال می‌آید
سید مصطفی حوائجی، یکی از موسسان و مدیرعامل پداسیس میگوید: روبات کلینیکال ما سال ۹۵ ساخته شد. با توجه به اینکه هدف ما از ساخت روبات اسکلت بیرونی، حضور توانیابان در جامعه و استقلال آنها در خانه است پس از روبات کلینیکال سراغ ساخت نسخه شخصی رفتیم تا بیمار بتواند در خانه و بیرون از خانه از آن استفاده کند.او میگوید: نسخه شخصی روبات ما پایان سال ۹۸ نهایی شده و امیدواریم سال جاری بتوانیم به توانیابان عرضه کنیم.حوائجی میگوید: روبات اسکلت بیرونی، محصولی جدید در دنیاست. شرکت‌هایی که چنین محصولی تولید می‌کنند به دلیل هزینه و تخصص بالایی که نیاز دارد معمولا سراغ محصولات دیگر نمی‌روند. ما نیز فقط روی اسکلت بیرونی تمرکز کردیم. او میگوید: البته در کنار ساخت نسخه شخصی اسکلت بیرونی محصولی برای ایمنی استفاده از این روبات ساختیم؛ دستگاه خنثی‌سازی وزن. این دستگاه کاربردهای زیادی دارد مثلا افرادی که پاهایشان را جراحی کرده‌اند و نباید روی آنها فشار بیاورند می‌توانند از آن استفاده کنند. یا مثلا در دوران کرونا دستگاه تنفس مصنوعی ساختیم که امیدواریم مورد استفاده قرار بگیرد. اما کار اصلی ما ساخت اسکلت بیرونی است. حوائجی میگوید: امسال، سال معرفی نسخه جدید روبات ما و رواج استفاده از این تکنولوژی در جامعه توانیابان است. برای این فرهنگسازی ما رویدادهای ماهانه‌ای در سال جدید در نظر گرفتیم که امیدواریم بعد از ماه رمضان بتوانیم آنها را اجرا کنیم. بر این اساس روباتمان را یک یا دو روز کامل در مراکز درمانی در اختیار توانیابان قرار خواهیم داد تا استفاده از آن را تجربه کنند. به این ترتیب امیدواریم در فرهنگ استفاده از اسکلت بیرونی طی دو دهه آینده پیش قدم باشیم.
تولید ۵۰۰ روبات تا سه سال آینده
مدیرعامل پداسیس میگوید: ما می‌توانیم طی ۳ سال آینده حداقل ۱۰۰ و حداکثر ۵۰۰ دستگاه اسکلت بیرونی به توانیابان برسانیم. در سال جاری محصولات جانبی دیگری نیز در دست تولید داریم که از آن جمله می‌توان به ایربگ کمری اشاره کرد که در حالت سقوط می‌تواند از میزان آسیب پذیری بکاهد. حوائجی ناشناخته بودن روبات اسکلت بیرونی را از جمله چالش‌های پداسیس می‌داند. او میگوید: ساخت اسکلت بیرونی به دلیل داشتن تکنولوژی روز چالش‌های فنی داشته که با داشتن تیم قوی آنها را پشت سر گذاشته‌ایم. مهم‌ترین چالش ما ناشناخته بودن این محصول و باور عمومی برای استفاده از آن است که امیدواریم امسال بر آن غلبه کنیم.
چالش قیمت ارز
او میگوید: چالش دیگر ما در پایان سال ۹۶ جهش ارزی بود. ما در سال ۹۶ چهار نمونه به چهار مرکز درمانی فروختیم و از این گسترش خوشحال بودیم. به همین دلیل برای سال ۹۷ هدف‌گذاری کردیم که ۲۰ دستگاه به تامین اجتماعی بفروشیم. ولی جهش ارزی باعث تغییر اولویت‌ها شد و تامین اجتماعی اعلام کرد امکان خرید ندارد. حوائجی میگوید: بخش عمده هزینه ما صرف تامین قطعات می‌شود که جهش ارزی موجب افزایش قیمت دستگاه شد و همزمان با آن قدرت خرید در جامعه کاهش یافت. در حال حاضر مراکز دولتی و نهادهای متکفل درمان برای خرید مشکل دارند. مدیرعامل پداسیس میگوید: از منظر دیگر افزایش قیمت ارز باعث ایجاد اختلاف قیمت دستگاه ما با دستگاه‌های خارجی می‌شود. اوایل کار این تفاوت یک چهارم بود. با افزایش قیمت ارز این تفاوت بیشتر شده و این فرصت خوبی است تا ابتدا برای کشورهای منطقه بعد کشورهای دیگر صادرات داشته باشیم. صادرات از جمله برنامه‌های سال آینده ماست.
هزینه تولید روبات
حوائجی میگوید: علاوه بر اینکه تصمیم گرفته‌ایم در نسخه شخصی اسکلت بیرونی، حجم و وزن کمتر را مد نظر قرار دهیم، برای قیمت‌گذاری مناسب هم تمهیداتی در نظر گرفته‌ایم. نمونه خارجی این روبات که دو هفته پیش استعلام کردیم ۷۳ هزار دلار است که با هزینه سفر و اقامت ۳۰ روزه برای آموزش و دیگر هزینه‌ها حدود ۱۵۰ هزار دلار می‌شود.وی میگوید: می‌دانم که قیمت ۱۵۰ میلیون تومانی روبات ایرانی هم رقم بالایی است. متاسفانه سیستم‌های درمان برای پوشش همکاری نمی‌کنند و ما به این نتیجه رسیدیم که باید بخش کوچکی از جامعه را مد نظر قرار بدهیم که قدرت خرید دارند.
چالش رگولاتوری بهداشت
نقی‌پور دراین‌باره میگوید: چالش بسیاری از افرادی که در ایران کار می‌کنند وزارت بهداشت است. اسم این وزارتخانه اولویتش را مشخص می‌کند: بهداشت، درمان و آموزش. اما متاسفانه طی ۳۰ سال گذشته اولویت اول این وزارتخانه درمان شده است. کار روبات ما پیشگیری از عوارضی است که در آینده برای بیمار به وجود می‌آید.
وی میگوید: آمار سال ۹۶ نشان می‌دهد هر بیماری که آسیب نخاعی دیده سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هزینه دارد. آنها پوکی استخوان می‌گیرند و دیالیز می‌شوند. چند سال پیش فقط دیالیز آنها در سال نزدیک به ۶۰ میلیون تومان هزینه داشت. همان سال‌ها روبات ما کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان بود. مراکز درمانی می‌توانستند هر روز یک روبات را برای ۱۰ نفر استفاده کنند و هر کدام از آنها چند ساعت با روبات تمرین کنند تا عوارض آسیب نخاعی در آنها کاهش پیدا کند یا به تاخیر بیفتد. اما این نگاه وجود نداشت. تامین اجتماعی به جای اینکه جلوی هزینه درمان را بگیرد درگیر مسائل روزمره‌اش است.
تفکر درمان به جای پیشگیری
نقی‌پور موسس این شرکت میگوید: بنیاد شهید وعده خرید ۳۰ روبات داد تا به هر استان یک روبات بدهد. این ۳۰ روبات به یک روبات رسید که با وجود پیگیری ما آن یک روبات هنوز برای جانبازها استفاده نمی‌شود. تفکر ما تفکر درمان است نه پیشگیری.
او میگوید: متاسفانه ما به توانیابان به‌عنوان افرادی که باید خانه بمانند نگاه می‌کنیم. در حالی که این روبات می‌تواند علاوه برکمک به ورود آنها به جامعه و حفظ استقلال‌شان از هزینه بیشتر جلوگیری کند. عضو هیات رئیسه پداسیس میگوید: متاسفانه در ایران رقیب جدی نداریم. دانشگاه‌ها نیز در حد پژوهش وارد این حوزه شده‌اند. در خاورمیانه یک شرکت اسرائیلی در این زمینه فعال است که در آمریکا دفتر دارد و فروشش آنجاست. با توجه به این شرایط ما در خاورمیانه می‌توانیم صادرات موفقی داشته باشیم. نقی‌پور میگوید: ما توان راه‌اندازی خط تولید برای روبات کلینیکال را داریم. از آنجا که روبات باید اندازه تنه افراد باشد، شرکت‌ها معمولا دو تا سه سایز به مراکز درمانی می‌فروشند. اما روبات ما قابلیت تغییر در قد و تحمل وزن را دارد. به این ترتیب مراکز درمانی نیازی به خرید الزامی دو یا سه سایز ندارند.
ایران، هاب اسکلت بیرونی در منطقه
وی میگوید: اگر مراجع مربوطه با ما همکاری کنند ما می‌توانیم هاب اسکلت بیرونی در منطقه باشیم. چون کشورهای اطرافمان مانند افغانستان، پاکستان و عراق با توجه به شرایطی که دارند یا داشته‌اند تعداد زیادی بیمار آسیب نخاعی دارند.
نقی‌پور میگوید: برای ساخت نسخه شخصی اسکلت بیرونی تقریبا ۴۵ روز زمان نیاز داریم. اما به‌طور کلی ما توان ساخت ماهانه ۳۰ روبات و سالی ۱۰۰ تا ۳۰۰ روبات را با ظرفیت فعلی داریم.
نقی‌پور میگوید: افراد زیادی بودند که به‌صورت داوطلب می‌خواستند از این روبات استفاده کنند. در این بین خانمی بود که مبتلا به ام اس بود و اشتیاق زیادی برای استفاده از این روبات داشت. او ۵ سال بود که راه نرفته بود و می‌گفت راه رفتن را فراموش کرده است و این روبات راه رفتن را دوباره به او می‌آموزد. وی میگوید: برای کمک به بیماران ام اس از طریق این روبات با انجمن ام اس در ارتباط بوده‌ایم اما آنها خیلی درگیر مسائل روزی مانند تهیه ویلچر و دارو هستند. لازم است بخش‌های متولی بهداشت و درمان وارد این حوزه شوند و روبات را در اختیار بیماران قرار دهند.
نکات مهم گزارش:
نسخه شخصی روبات پداسیس پایان سال ۹۸ نهایی شده و احتمالا امسال به توانیابان عرضه می‌شود
آمار سال ۹۶ نشان می‌دهد هر بیماری که آسیب نخاعی دیده سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هزینه دارد. آنها پوکی استخوان می‌گیرند و دیالیز می‌شوند.
طی ۳ سال آینده حداقل ۱۰۰ و حداکثر ۵۰۰ دستگاه اسکلت بیرونی برای توانیابان تولید می‌شود.
