نقد کارشناسی بودجه 1404

بودجه انقباضی یا انبساطی؟

حجت‌اله میرزایی در آغاز سخنان خود در این نشست به این موضوع اشاره کرد که در رابطه با انقباضی یا انبساطی بودن لایحه بودجه ۱۴۰۴ نمی‌توان به‌راحتی قضاوت کرد. در صورتی که سطح تورم از میزان افزایش منابع و مصارف بودجه بیشتر باشد، می‌توان گفت بودجه انقباضی بوده است؛ اما اگر سطح تورم کمتر از این میزان باشد بودجه انبساطی محسوب می‌شود. این صاحب‌نظر افزود وارد کردن دو بخش از فرابودجه در بودجه گام مثبتی در راستای شفافیت بودجه است. این دو بخش شامل منابع مربوط به هدفمندی یارانه‌ها و بخشی از نفت که مستقیما در اختیار نیروهای مسلح قرار می‌گیرد، می‌شود.

این اقتصاددان در ادامه سخنان خود به کاهش سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی اشاره کرد. به طور کلی سهم صندوق توسعه ملی از درآمد نفتی هر سال حدود ۲.۵درصد افزایش می‌یابد و براساس برنامه توسعه این سهم در سال ۱۴۰۴ به ۴۸.۵درصد می‌رسید. در لایحه امسال سهم صندوق توسعه ملی برابر با ۲۰درصد تعیین شده است. پیش از این، دولت مجبور بود برای استقراض از صندوق توسعه ملی از رهبری و شورای سران قوا مجوز بگیرد، به همین دلیل منابع دریافت‌شده به این روش برای مخارجی مشخص و خاص صرف می‌شد. با‌این‌حال، در لایحه ۱۴۰۴، مشخص نیست منابع استقراضی از صندوق توسعه ملی صرف چه حوزه‌هایی خواهد شد و از این منظر شفافیت در هزینه‌های دولت پایین آمده است.

انحلال صندوق‌های بازنشستگی

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در رابطه با افزایش سه‌برابری انتشار اوراق مالی در لایحه ۱۴۰۴ گفت: افزایش شدید انتشار اوراق می‌تواند اثر منفی بر توانایی انتشار اوراق برای تامین مالی بخش خصوصی داشته باشد. بخشی از اوراق منتشرشده توسط دولت در سال ۱۴۰۴ صرف افزایش کفایت سرمایه بانک‌ها خواهد شد و از این منظر می‌تواند در کاهش هزینه مالی بخش خصوصی موثر باشد.رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی همچنین در رابطه با انحلال سه صندوق بازنشستگی بزرگ و گرفتن اختیار مدیریت این صندوق‌ها توسط دولت گفت: این اقدام اگرچه اصلاحی جسورانه توسط دولت محسوب می‌شود با‌این‌حال، اعطای دارایی‌های این صندوق‌ها به وزارت رفاه، تحت عنوان بدهی‌های دولت به تامین اجتماعی، می‌تواند باری را که به لحاظ مدیریتی بر دوش سازمان تامین اجتماعی وجود دارد سنگین‌تر کند. با توجه به اینکه این دارایی‌ها کیفیت مناسبی ندارند و تامین اجتماعی، در مدیریت دارایی‌های فعلی خود نیز دچار ضعف‌های متعددی است، این اقدام می‌تواند به وضعیت فعلی تامین اجتماعی آسیب بزند.