پاشنههای آشیل اردوغان در انتخابات آینده
سال گذشته احزاب مخالف اردوغان به دنبال جلو انداختن انتخابات بودند؛ اما اردوغان و حزب عدالت و توسعه مخالف انتخابات زودرس بودند و اعلام میکردند طبق قانون انتخابات ریاستجمهوری ژوئن۲۰۲۳ برگزار میشود. اما اکنون دولت اردوغان انتخابات را یک ماه زودتر از موعد و در ماه مارس برگزار میکند. ترفندی که صدای مخالفان را درآورده است. آنها مدعی هستند اردوغان با این کار عملا میخواهد آنها را به نوعی آچمز کند. رفتار و سیاست اردوغان در واقع نگاه تحلیلگران خارجی را هم به سمتی سوق داده که مدعی هستند اردوغان روند دیکتاتوری را شروع کرده است؛ نگاهی غالب در میان جوانان ترکیه. سال گذشته کتابی در آمریکا منتشر شد با عنوان «دیکتاتورهای چرخشی» که سرگئی گوریف، اقتصاددان تبعیدی روسی، به همراه دانیل تریزمن آن را نوشتهاند. این کتاب از سوی فارنافرز و فایننشالتایمز معرفی شد و به نقد آن پرداختند.
در این کتاب چهره تازهای از دیکتاتورها به نمایش درآمده است. رئیسان دولتی که با رفتار پوپولیستی به سمت دیکتاتوری حرکت میکنند. برای مثال ولادیمیر پوتین یکی از این چهرههاست؛ اما نویسندگان نام دیگری را هم در کنار پوتین در این کتاب آوردهاند: رجب طیب اردوغان. اما آیا واقعا اینچنین است؟ در حال حاضر مردم زیادی در ترکیه معتقدند اردوغان به دنبال احیای امپراتوری عثمانی است و البته از این روند اردوغان راضی هم هستند. آنها معتقدند نقد و انتقاد کارشناسان غربی به خاطر ترس از قویتر شدن ترکیه است. شاخصهای اقتصادی بهویژه نرخ تورم هر چند در سال گذشته روند مطلوبی نداشت، اما آمارهای دیگر بهویژه صادرات کاملا دلگرمکننده بوده است.
در سال ۲۰۲۱ صادرات ترکیه به ۲۹۰میلیارد دلار رسید و پیشبینی میشود در سال۲۰۲۲ به بیش از ۳۰۰میلیارد دلار بالغ شود که حدود ۳۳درصد از تولید ناخالص داخلی ترکیه را شامل میشود. یعنی تولید ناخالص ترکیه بالغ بر ۹۰۰میلیارد دلار است. به همین خاطر جزو گروه جهانی۲۰ است؛ ۲۰کشور توانمند جهان. بهبود در ساخت محصولات صنعتی و هوایی و نیز دیپلماسی فعال خارجی اردوغان که یک نمونه آن بازی ماهرانه در جنگ روسیه علیه اوکراین بود از نکات مثبتی است که هواداران اردوغان بیان میکنند.
اما مخالفان اردوغان بر دو نقطهضعف او تکیه میکنند: نرخ تورم ۸۰درصدی در سال۲۰۲۲ و محدود کردن آزادی بیان. دو پاشنهآشیلی که معلوم نیست سرنوشت آینده انتخابات را چگونه برای اردوغان رقم بزند. بهویژه آنکه در نظر داشته باشیم جمعیت ترکیه، جمعیت جوانی است. در حال حاضر براساس آخرین سرشماری که در سال۲۰۲۰ صورت گرفت، جمعیت ترکیه بالغ بر ۸۶میلیون نفر است. ۵/ ۲۲درصد این جمعیت زیر ۱۴سال و حدود ۷۰درصد بین ۱۴ تا ۶۴ساله هستند. به عبارتی میتوان گفت بیش از ۹۰درصد جمعیت زیر ۶۴سال دارند. میانگین سنی جمعیت ترکیه ۳۳سال است. این به آن معناست که جمعیت ترکیه، جمعیت جوانی است. همین جوان بودن ترکیه میتواند روند سیاسی این کشور را تغییر دهد. نرخ تورم آینده اقتصادی را مبهم میسازد و محدود کردن آزادی بیان، آینده سیاسی آن را. دو محوری که آینده نسل جوان ترکیه را میسازد.