تدروس ادهانوم قبریسوس، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی طی این یادداشت که اخیرا در مجله «نیچر» منتشر شده است، ضمن معرفی این بستر، به توضیح چگونگی تبادل دانش در تبدیل دنیا به جایی بهتر برای تجربه طول عمر بیشتر می‌‌‌پردازد.

پیش‌بینی می‌شود طی ۱۰‌‌‌سال پیش‌رو، شمار افراد بالای ۶۰سال، ۳۸درصد رشد داشته باشد و از یک‌میلیارد به ۴/ ۱میلیارد نفر برسد. به این ترتیب، شمار سالمندان از شمار جوانان پیشی می‌گیرد. این افزایش در کشورهای دارای درآمد کمتر از متوسط و پایین، بیشترین رشد را دارد. با وجود پیش‌بینی‌‌‌پذیری سالمندی جمعیت و سرعت شتابان آن، جهان آماده چنین تغییری نیست. تاثیر ویرانگر کووید-۱۹ بر جمعیت سالمند، شکاف‌‌‌های زیادی را در نظام‌‌‌های سلامت و خدمات بهداشتی جوامع ایجاد کرده است؛ ازجمله دسترس‌‌‌پذیری و کیفیت خدمات سلامتی و اجتماعی. همچنین همه‌گیری کرونا چگونگی تفکر ما درباره موضوع پیرشدن را به‌‌‌واسطه روایت‌‌‌های رایج فراوان و در عین حال نادرستی که همه، افراد سالمند را در برابر این بیماری، ضعیف و شکننده می‌‌‌دانند، تحت‌تاثیر قرار داده است.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با تایید نیاز به تلاش جمعی و اقدام هماهنگ چندبخشی در این موضوع، سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰ را با عنوان «دهه سالمندی سالم» نام‌گذاری کرد. بر این اساس، از سازمان بهداشت جهانی خواسته شد با گردهم‌‌‌آوردن دولت‌‌‌ها، تشکل‌های مدنی، بخش خصوصی، رسانه‌‌‌ها و آژانس‌‌‌های سازمان ملل متحد، مدیریت همکاری جهانی برای تامین زندگی‌‌‌های طولانی‌‌‌تر و سالم‌‌‌تر برای همه افراد جامعه بشری را برعهده بگیرد.

بر این اساس، با هدف بهبود زندگی افراد مسن، خانواده‌‌‌ها و جوامعشان، چهار حوزه عمل در اولویت قرار می‌گیرد. این حوزه‌‌‌های عمل به‌‌‌هم‌‌‌پیوسته عبارتند از: تغییر در اندیشه، احساس و کردار ما در مقابل سن و پیر شدن، پرورش توانایی‌‌‌های افراد سالمند درون جوامع، ارائه کمک یکپارچه و خدمات بهداشتی اولیه که پاسخگوی نیازهای افراد سالمند باشد و فراهم کردن دسترسی به مراقبت بلندمدت برای افراد سالمند نیازمند این کمک‌‌‌ها. این فعالیت‌‌‌ها به واسطه چهار عامل پشتیبانی می‌‌‌شود: شنیدن صدا و تقویت مشارکت افراد سالمند، خانواده‌‌‌ها و جوامع، پرورش راهبران این حوزه و ظرفیت‌‌‌سازی، برقراری ارتباط میان ذی‌نفعان و تقویت داده‌‌‌ها، پژوهش‌‌‌ها و نوآوری‌‌‌ها.

وعده‌‌‌ها و پتانسیل‌‌‌های دهه سالمندی سالم تنها زمانی دست‌‌‌یافتنی خواهد بود و به مرحله عمل درخواهد آمد که افراد در کشورها، بخش‌‌‌ها و رشته‌‌‌های مختلف با هم روی آن کار کنند. سازمان بهداشت جهانی، با همکاری ذی‌نفعان در بیش از ۸۰کشور، بستر تبادل دانش نوآورانه و چندزبانه‌‌‌ای را فراهم آورده است که افراد را قادر می‌سازد دانش مربوط به سالمندی سالم را بیابند، تولید کنند و به اشتراک بگذارند. پلت‌فرم دهه سالمندی سالم، منابع گوناگونی از دانش موجود، ازجمله دانش برآمده از تجربیات فردی را شناسایی می‌کند.

باید توجه کرد که بخشی از دانش موجود شفاف است، در حالی که بخش دیگری از آن مبهم است؛ مثل دانش ارائه‌‌‌دهندگان مراقبت‌‌‌های بلندمدت که شیوه‌‌‌هایی برای کاهش اضطراب در افراد سالمند را شناسایی کرده‌‌‌اند؛ بدون اینکه لزوما بتوانند درباره چگونگی انجام این کار توضیح دهند. این پلت‌فرم، برای دستیابی به نیازهای دانشی متفاوت، در کنار فرصت‌‌‌های یادگیری حضوری و غیررسمی، دربردارنده راهنمایی‌‌‌هایی برای کاربران، گزارش، پایگاه داده و آموزش و منابع پژوهشی است.

این برنامه برای استفاده سیاستگذاران، متخصصان و همه ذی‌نفعان طراحی شده است تا دانش موردنیاز حوزه کاری‌‌‌شان را بیابند، تولید کنند و به اشتراک بگذارند و به تقویت و افزایش سالمندی سالم یاری برسانند. آثار ارسالی به این پلت‌فرم در دسترس عموم قرار خواهد گرفت و همه کاربران می‌توانند دانش خود را در زمینه این موضوع در دسترس سایرین قرار دهند. کاربران می‌توانند به پایگاه جامعی شامل اطلاعات شاخص‌‌‌های جهانی نظارت بر تندرستی افراد سالمند (درصد افراد بالای ۶۰سال، عمده‌‌‌ترین علل مرگ، درصد سالمندان دریافت‌‌‌کننده خدمات مراقبتی بلندمدت و درصد افرادی که در محیط‌‌‌های دوستدار سالمند زندگی می‌کنند) دسترسی داشته باشند.

طی برنامه «سالمندی سالم برای اثرگذاری در قرن ۲۱: آموزش آنلاین راهبران جهان» تا به امروز بیش از ۸۰۰ کارمند دولتی در نقاط کانونی مربوط به سالمندی در وزارتخانه‌‌‌های مرتبط، دفاتر محلی سازمان ملل و تشکل‌های مدنی فعال در این حوزه آموزش دیده‌اند. نیاز به تولید علم در این زمینه، هم به صورت تئوری و هم به شکل عملی، احساس می‌شود و پلت‌فرم «دهه سالمندی سالم» فرصتی فراهم می‌کند تا با پیداشدن شکاف‌‌‌ها؛ ابزارها و منابع موردنیاز برای رفع آنها را فراهم کنیم. این امر شامل مستندات و نشر دانش نوینی است که نه‌تنها از طریق گزارش‌‌‌های میدانی، بلکه با تقویت صداها، روایت‌‌‌ها و دیدگاه‌‌‌های سالمندان، خانواده‌‌‌ها و جوامعشان به دست آمده است تا معلوم شود چه چیزی بیشتر از همه اهمیت دارد.