رایحه ریسک در بازارها

این مساله برای سرمایه‌گذاران اهمیت ویژه‌ای دارد چرا که یکی از ابزارهای مدیریت ریسک آنها انتظارات مبتنی بر سطح قیمت‌ها خواهد بود. سرمایه‌گذاران با استفاده از ابزار مشتقه در برابر ریسک‌های تورمی اهرم‌های مقاومتی دارند. ابزار مشتقه (Derivative Contract) ابزاری هستند که ارزش آنها وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی است و هیچ‌ گونه ارزش مستقلی ندارند. پیمان آتی و اختیار معامله دوگونه از این ابزارها هستند که به‌طور معمول در بورس‌های معتبر جهان دادوستد می‌شوند.

ابزار مشتقه برای مدیریت ریسک

ابزار مشتقه ابزاری است که از بازارهای پایه‌ای مثل کالا، انرژی، ارز، پول و سرمایه مشتق شده‌اند و در بورس‌های مربوطه معامله می‌شوند.

در معاملات این ابزارها، اصل دارایی جابه جا نشده و عملکرد قیمت آن ناشی از تغییرات قیمت کالای مربوطه است.

معاملات در این بازار نسبت به بازار نقدی سرعت و قدرت نقدشوندگی بیشتری دارد و هزینه کم‌تری در بازار ایجاد می‌کند و می‌تواند از نظر اقتصادی در انتقال خطر بازار و کاهش هزینه تأمین مالی، افزایش بازده دارایی، تعدیل سریع ساختارجریان نقدی و گریز از مالیات و در نهایت تغییر نرخ ثابت بدهی به نرخ شناور موثر باشد.

معمول‌ترین ابزارهای مشتقه عبارتند از: سوآپ‌ها (Swaps)، قراردادهای آتی (Futures Contract) و اختیار معامله (Options) و نیز پیمان آتی (Forward contract) در واقع معنای حقیقی مشتقات، توافق میان دو گروه مشروط بر خروجی آتی دارایی پایه است. تصور رایج ابزارهای مشتقه را نوعی دارایی می‌داند، در صورتی که این تصور نادرست است، زیرا یک ابزار مشتقه خود به تنهایی نمی‌تواند ارزشی داشته باشد و ایجاد کند. اما بسیاری از ابزارهای معمول مانند سوآپ‌ها، معاملات آتی و اختیار معامله که دارای ارزش ذاتی نظری هستند می‌توانند از طریق فرمول‌هایی همچون بلک شولز محاسبه شده و به صورت مکرر در بازارهای آزاد قبل از تاریخ سررسید مورد معامله قرار گیرند.

استفاده از این ابزارها می‌تواند مزایای زیر را ایجاد کند:

این ابزارها خرید و فروش ریسک را آسان می‌کند و افراد بسیاری این مساله را در سیستم اقتصادی مناسب می‌پندارند. با آنکه در این منظر برخی سود و برخی متحمل زیان می‌شوند تا زمانی که از معامله اوراق مشتقه در یک محیط عادی، در مقابل ضرر یک فرد، نفر دیگر سود می‌برد مبادلات اوراق مشتقه تاثیری روی سیستم اقتصادی نخواهد داشت.

به عقیده فدرال رزرو استفاده از ابزارهای مشتقه اثر رکود اقتصادی را در ابتدای قرن ۲۱ ملایم ساخته‌ بود.

سوآپ تورمی در کف ۱۲ ساله

سرمایه گذاران به عنوان مثال برای مدیریت ریسک خود از عملیات سوآپ استفاده می‌کنند. با توجه به نرخ منفی یک درصدی سوآپ‌های تورمی یک ساله و نرخ سوآپ‌های تورمی دوساله که زیر صفر درصد قرار دارند؛ شاهد پایین ترین سطح این نرخ‌ها از سال ۲۰۰۸ میلادی تاکنون هستیم. بنابراین نگرانی سرمایه گذاران از شواهد مستند در فعل و انفعالات بازار نشأت گرفته اند. با توجه به وضعیت سطح قیمت‌ها چشم‌انداز ۱۸ ماه آینده چیزی جز تورم منفی یا بسیار پایین نخواهد بود.

معیار تورمی فدرال رزرو

سیگنال دیگری که از افت سطح قیمت‌ها حکایت می‌دهد معیار مورد علاقه فدرال رزرو برای نظارت و سیاست‌گذاری تورمی است. شاخص مخارج مصرفی شخصی (Core PCE) پس از فراز و نشیب‌های زیاد گرچه در ماه فوریه نسبت به یک سال قبل از آن به ۸/  ۱ درصد رسید اما این نرخ برای ماه گذشته باز هم افت کرد و ۷/  ۱ درصد به ثبت رسید.

نفت یا ویروس؟

برخی از تحلیلگران افت شدید بهای نفت خام در بازارهای جهانی را یکی از مهم‌ترین عوامل افت سطح قیمت‌ها عنوان می‌کنند، منتهی با توجه به شاخص تورمی فدرال رزرو نوسانات قیمت بخش انرژی را در نظر نمی‌گیرد، نمی‌تواند تنها دلیل پایین آمدن قیمت‌ها باشد. از سوی دیگر کارشناسان همه گیری کرونا را عامل اصلی معرفی می‌کنند.

تحلیلگران و استراتژیست‌های بانک‌های مطرحی مانند جی‌پی مورگان نیز جز افت قیمت‌ها، پیش بینی می‌کنند فدرال رزرو برای تکمیل برنامه خروج بحران خود مدت زمان بیشتری از آنچه انتظار می‌رود اختصاص دهد و به این ترتیب نزول قیمت همچنان ادامه خواهد یافت.

اوراق مصون از تورم ۱۰ ساله

اوراق مصون از تورم ۱۰ ساله تورمی نشانگر چشم‌انداز سطح قیمت‌ها در آینده است که به زیر ۲/  ۱ درصد رسیده است. از طرفی سوآپ۵ساله که میانگین هرسال تورم را نشان می‌دهد نیز کمتر از ۲ درصد است. در مورد اوراق مصون از تورم به وضوح مشخص است که افت سطح قیمت‌ها در راه است.

 

06-01