محمدصادق جنان‌صفت
خرید خانه و مسکن در همه جوامع یک رویداد بزرگ در زندگی خانواده‌ها به شمار می‌آید.

این موضوع برای ایرانیان نیز فوق‌العاده بااهمیت و یک نقطه عطف است؛ اما خرید خانه و مسکن منابع قابل‌‌توجهی می‌خواهد که درآمد و پس‌انداز ناشی از کار بسیاری از خانواده‌ها در یک دوره کوتاه‌مدت و حتی میان‌مدت تکافوی آن را نمی‌کند.به همین دلیل است که مراکز مالی و بانکی به کمک خریداران بالقوه مسکن آمده و بخشی از نیاز پولی را با پرداخت وام تامین می‌کنند. از سوی دیگر، ساخت و تولید مسکن نیز فرآیندی زمان‌بر است و سرمایه مالی قابل‌توجهی می‌خواهد. این موضوع موجب شده است که سازندگان و تولیدکنندگان این کالا به مراکز مالی مراجعه کرده و بخشی از سرمایه موردنیاز را به صورت اعتبارات و وام‌های بانکی دریافت کنند. در حال حاضر و به دلایل گوناگون این روش در ایران با نوعی کندی و اختلال مواجه شده است و بانک‌های کشور برای پرداخت وام خرید مسکن با محدودیت مواجه شده و دولت نیز با متمرکز شدن شدید در طرح مسکن مهر، بخشی از منابع بانکی را به این طرح سوق داده است. به این ترتیب عرضه و تقاضای مسکن در غیر از طرح مسکن مهر، با نوعی رکود مواجه و بازار مسکن از شادابی و نشاط دور شده است.
یک راه دیگر برای خانه‌دار شدن و تولید مسکن - به جز تامین مالی از محل منابع بانکی - این است که خریداران و فروشندگان مسکن یک دوره زمانی از نظر تامین منابع مالی با یکدیگر مشارکت کنند. این روش که به «پیش‌فروش» مشهور است و یک راه مناسب برای ایجاد تعادل در خرید و ساخت این کالای مهم به حساب می‌آید در بیشتر جامعه‌ها نمود دارد و بازار ویژه خود را پیدا کرده است. متاسفانه در ایران؛ اما به دلیل فقدان قانون جامع و مانع روش اخیر نیز راه تنگ و باریکی داشته است. در سال ۱۳۸۵ بود که قوه‌قضائیه ایران اعلام کرد: طرحی برای قانونی شدن پیش فروش مسکن تهیه و به دولت ارائه کرده است. در همان دوران،‌ یکی از مدیران وزارت مسکن نیز اعلام کرد: طرح یاد شده به زودی در هیات دولت تصویب خواهد شد؛ اما این کار دیروز به سرانجام رسید و مجلس قانون‌گذاری ایران موادی از طرح مربوط به پیش‌فروش مسکن را تصویب کرد. اکنون و با تهیه آیین‌نامه‌های مربوطه و ابلاغ آن متقاضیان پیش خرید خانه با اعتماد و اطمینان بیشتری به این کار اقدام خواهند کرد.
در چنین شرایطی، تولیدکنندگان مسکن نیز می‌توانند با اتکا به منابع مالی دریافت شده از خریداران اقدام به ساخت کرده و بازار مسکن در این بخش رونق خواهد گرفت. اعتماد و اطمینانی که خریداران از مسیر این قانون پیدا خواهند کرد و آغاز فعالیت‌های سازندگان ایجاد رونق را در مسکن غیر از طرح مهر محتمل می‌کند و این امید را ایجاد می‌کند که صنایع وابسته به مسکن نیز رونق را تجربه کنند. کاش این مصوبه زودتر تصویب می‌شد و مانعی بر سر راه اجرای آن پدیدار نشود.