محمدصادق جنان‌صفت

یکی از اندوهبارترین رویدادهایی که برای شهروندان یک سرزمین می‌تواند رخ دهد، این است که ببیند همسایه‌ها به دلایل گوناگون، امکانات مشابه را تبدیل به ثروت و درآمد کرده و آنها فقط نظاره‌گرند و کاری در شان توانایی‌های‌شان انجام نمی‌دهند.

این رویداد اندوهبار متاسفانه برای شهروندان ایران‌زمین رخ داده است. در جنوب ایران، کشور کوچک قطر با استفاده از فضای جهانی با شتاب حیرت‌انگیز در حال توسعه میدان‌ گازی مشترک با پارس‌جنوبی بوده و هست. در شمال نیز اکنون کشور ترکمنستان چنین اقدامی را در دست اجرا دارد و با فراخوان شرکت‌های بزرگ نفت و گاز جهان، بخش ترکمنی دریای خزر را بیش از پیش فعال کرده است. روز گذشته خبر انعقاد قرارداد ۶میلیارد دلاری شرکت‌های روسی با مسوولان ترکمنستان برای توسعه میدان‌های نفت و گاز این کشور در حالی انتشار یافت که شرکت‌های بزرگ دیگری مثل پتروناس مالزی، دراگون‌اویل انگلیس-امارات، مایرسک اویل دانمارک، بورید هیل کانادا و یک شرکت هندی نیز در بخش ترکمنی دریای خزر مشغول اجرای عملیات اکتشافی، تحقیقاتی و تولید نفت و گاز هستند. این اقدام‌ها درجلوی چشمان مسوولان ایرانی رخ می‌دهد که گویا راهی برای عبور از حالت ایستا و ساکن فعلی فعالیت در نفت و گاز خزر و شتاب دادن به فعالیت‌ها در پارس جنوبی پیدا نمی‌کنند.

در قرن کنونی که بسیاری آن را دوران سیادت گاز می‌دانند و قرار است انرژی حاصل از آن‌ جای نفت را بگیرد، این اقدام روسیه برای سرمایه‌گذاری کلان در گاز ترکمنستان را باید در راستای انحصاری کردن عرضه گاز در دنیای آتی نگاه کرد. روسیه می‌داند اگر کشورهایی مثل ایران، ترکمنستان و تا اندازه‌ای آذربایجان بتوانند مستقل از روسیه در صادرات گاز حضور جدی و فعال داشته باشند، در آینده انحصار صادرات گاز از دستش خارج می‌شود و قدرت سیاسی او را در مواجهه با اروپا کاهش می‌دهد.

کاش مسوولان ایرانی که در مناسبات خارجی، روسیه را دوست می‌دانند، از این کشور می‌خواستند که به جای سرمایه‌گذاری مستمر و پرحجم در گاز کشورهای رقیب ایران، بخشی از سرمایه‌های خود را نیز به ایران آورد. ایران نباید دست‌ روی دست بگذارد و تماشا کند که کشورهای کوچک و نوپایی مثل قطر در جنوب و ترکمنستان در شمال باشتاب طرح‌های توسعه گاز را پیش برده و بازار آتی این محصول ارزشمند را تصاحب کنند.